Tepedelenli Ali Paşa

Tepedelenli Ali Paşa





Ali Paşa (1744-1822), Balkan Yarımadası'nın güneyinde bağımsız bir yönetim kurmaya çalışmış, bu yüzden merkezle çatışmaya düşmüş, sonunda da idam edilmiştir Tepedelen ayanından Veli Paşa'nın oğludur Gençliği bölgedeki ayanlar arasında süren mücadelelerle, çete savaşlarıyla geçti 1784'te Delvine mutasarrıfı oldu 1785'te bu görevine Yanya mutasarrıflığı da eklendi Kısa süre sonra Tırhala mutasarrıflığı ve derbendler (geçit yerleri) başbuğluğuna getirildi

1787-92 arasında Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-Rus savaşlarında yararlık gösterdi Bir yandan da çeşitli ayaklanmaları bastırdı Savaştan sonra Yanya ve Tırhala'daki denetimini Mora Yanmadası'na kadar yayması ve gücünü kullanarak oğullarını çeşitli görevlere getirmesi yöredeki ayanların ve merkezde bazı çevrelerin tepkisine yol açtı Buna karşılık, 1797'de Fransızlar'ın eline geçen Preveze' yi geri alınca III Selim tarafından vezirlikle ödüllendirildi (1798) Ali Paşa bundan sonra daha bağımsız hareket etmeye başladı Bölgedeki ayaklanmaları kendi adına da olsa bastırması devletin işine geldiğinden, 1802'de Rumeli beylerbeyliğine atandı



Ama Rumeli'deki ayanların çoğu bu atamaya tepki gösterince 1803'te bu görevden alındı Ali Paşa buna karşın gücünü korudu 1807'de oğlunu Mora valiliğine getirtmeyi başardı, kendisi de yeniden Tırhala mutasarrıfı ve derbendler başbuğu oldu Elinde tuttuğu bölgeyi başına buyruk biçimde yönetmeyi sürdüren Ali Paşa egemenliğini Arnavutluk içlerine kadar yaymayı başardı Bir yandan da 1809-12 Osmanlı-Rus Savaşı'na asker göndererek devletle iyi ilişkilerini korumaya çalıştı

Ama yeni padişah II Mahmud'un ayanların gücünü kırmaya ve merkezi yönetimi egemen kılmaya yönelik siyaseti, sonunda Ali Paşa'yı da devletle karşı karşıya getirdi II Mahmud 1820'de Ali Paşa'yı bütün resmi görevlerinden aldı ve Yanya'ya çekilmesini istedi Ali Paşa bir yandan devlete bağlılığını bildirirken, bir yandan da savunma hazırlıklarına girişti Mora, Sırbistan, Eflâk ve Boğdan gibi karışıklık içindeki bölgelerde ayaklanmalar çıkartmaya çalışarak devleti başka sorunlarla uğraştırmak istedi




II Mahmud bunu fark edince Hurşid Paşa komutasındaki bir o rduyu Yanya'ya gönderdi Osmanlı ordusu iki yıl kadar süren kuşatma sonunda Yanya'yı ele geçirdi İdam edilmeyeceği sözü verilen Ali Paşa bir manastıra çekildi Ama Osmanlı ordusu manastın da kuşattı ve Ali Paşa yakalanarak idam edildi Ali Paşa'nın öldürülmesi bölgede devlet egemenliğini biçimsel olarak yeniden kurmuş, ama ayaklanma hazırlığı içindeki toplulukların harekete geçmeleri için de uygun ortam yaratmıştır

__________________