Sardinya (Sardunya) Adası-Tarihi-Ekonomisi

**Şengül Şirin** · 12-29-2009

Sardinya (Sardunya) Adası-Tarihi-Ekonomisi

İtalya'ya bağlı bir ada olan Sardinya, 23

813 km2'lik yüzölçümüyle Sicilya'dan sonra Akdeniz'in batısındaki ikinci büyük adadır

Doğusunda yer alan İtalya Yarımadası'ndan Tiren Denizi ile, hemen kuzeyindeki Fransa'ya bağlı Korsika Adası'n dan ise dar Bonifacio Boğazı ile ayrılır

Kuzey Afrika kıyısından 193 km kadar kuzeydedir

Çok dağlık olması yüzünden yoksul bir adadır

Sardinya'daki tek geniş düzlük güneybatıdaki Campidano Ovası'dır

En yüksek noktası Gennargentu Dağları'ndaki La Mar mora Doruğu'dur (1

834 metre)

Sardinya'da Akdeniz iklimi rüzgârların şiddeti ve yükselti nedeniyle değişikliğe uğramıştır

Yağış azdır

Yazın Sahra Çölü'nün üzerinden gelen sıcak rüzgârlar yüzünden hava dayamlamayacak kadar sıcak olur

Ada bir zamanlar ormanlarla kaplıyken, bugün kesilen ağaçların yerini dikenli bodur çalılar almıştır

Sardinya'da kızıl geyik, yaban domuzu ve yabankedisine rastlanır

Sardinya'da halkın çoğu denizden oldukça yüksekteki küçük kasaba ve köylerde yaşar

Bu yaşam biçimini Sardinyalılar, Roma İmpa ratorluğu'ndan 19

yüzyıla kadar süren korsan akınlarından korunmak ve sıtma hastalığına yakalanmamak için benimsemiştir

Adada yalnızca iki büyük kent vardır; bunlar güneydeki başkent Cagliari ile kuzeybatıdaki, görkemli katedrali ile tanınan Sassari'dir

Sardinyalılar'ın yansından çoğu tarım kesiminde çalışır

Ne var ki, çiftliklerin çoğu ilkel ve küçüktür

Tarım aracı olarak en çok öküzlerin çektiği saban kullanılır

Çoğu çiftliğin büyük bölümü, koyun ve keçi sürülerinin yayıldığı taşlık otlaklardır

Küçük yapılı Sar dinya eşekleri yalnızca binek hayvanı olarak değil, sulamaya ve mısır öğütmeye yarayan su çarklarını döndürmek için de kullanılır

Güneybatıdaki Iglesiente bölgesinde değerli kurşun ve çinko madenleriyle düşük nitelikte kömür bulunur

Dört yanı denizle çevrili olmasına karşın ada halkı balıkçılıkla uğraş maz

Ada sularında bulunan sardalye ve orkinoslar komşu Sicilya'nın balıkçıları tarafından tutulur

Cagliari ve Sassari'nin Roma ile havayolu bağlantısı vardır

Ayrıca, İtalya ile olan posta ve yolcu trafiği için adanın ana demiryolu üzerinde bulunan, kuzeydoğu kıyısındaki Ol bia limanından yararlanılır

Kocaman kırmızı otobüslerle adanın eşsiz güzellikteki uzak köşelerine gidilebilir

Sardinyahlar adalarının doğal güzelliğinden övünç duyar

Sardinya İtalya'ya bağlı özerk bir bölgedir; kendi başkanı ve seçimle oluşturulan bir yerel meclisi vardır

Ama eğitim öğretim, adalet sistemi, demiryolları ve posta gibi ulaştırma hizmetleri ile savunma ve ulusal vergi sistemi italya merkezi hükümetinin denetimindedir

Sardinya'nın nüfusu 1

643

789'dur (1987)

12-29-2009	#1
Şengül Şirin	Sardinya (Sardunya) Adası-Tarihi-Ekonomisi Sardinya (Sardunya) Adası-Tarihi-Ekonomisi İtalya'ya bağlı bir ada olan Sardinya, 23813 km2'lik yüzölçümüyle Sicilya'dan sonra Akdeniz'in batısındaki ikinci büyük adadır Doğusunda yer alan İtalya Yarımadası'ndan Tiren Denizi ile, hemen kuzeyindeki Fransa'ya bağlı Korsika Adası'n dan ise dar Bonifacio Boğazı ile ayrılır Kuzey Afrika kıyısından 193 km kadar kuzeydedir Çok dağlık olması yüzünden yoksul bir adadır Sardinya'daki tek geniş düzlük güneybatıdaki Campidano Ovası'dır En yüksek noktası Gennargentu Dağları'ndaki La Mar mora Doruğu'dur (1834 metre) Sardinya'da Akdeniz iklimi rüzgârların şiddeti ve yükselti nedeniyle değişikliğe uğramıştır Yağış azdır Yazın Sahra Çölü'nün üzerinden gelen sıcak rüzgârlar yüzünden hava dayamlamayacak kadar sıcak olur Ada bir zamanlar ormanlarla kaplıyken, bugün kesilen ağaçların yerini dikenli bodur çalılar almıştır Sardinya'da kızıl geyik, yaban domuzu ve yabankedisine rastlanır Sardinya'da halkın çoğu denizden oldukça yüksekteki küçük kasaba ve köylerde yaşar Bu yaşam biçimini Sardinyalılar, Roma İmpa ratorluğu'ndan 19 yüzyıla kadar süren korsan akınlarından korunmak ve sıtma hastalığına yakalanmamak için benimsemiştir Adada yalnızca iki büyük kent vardır; bunlar güneydeki başkent Cagliari ile kuzeybatıdaki, görkemli katedrali ile tanınan Sassari'dir Sardinyalılar'ın yansından çoğu tarım kesiminde çalışır Ne var ki, çiftliklerin çoğu ilkel ve küçüktür Tarım aracı olarak en çok öküzlerin çektiği saban kullanılır Çoğu çiftliğin büyük bölümü, koyun ve keçi sürülerinin yayıldığı taşlık otlaklardır Küçük yapılı Sar dinya eşekleri yalnızca binek hayvanı olarak değil, sulamaya ve mısır öğütmeye yarayan su çarklarını döndürmek için de kullanılır Güneybatıdaki Iglesiente bölgesinde değerli kurşun ve çinko madenleriyle düşük nitelikte kömür bulunur Dört yanı denizle çevrili olmasına karşın ada halkı balıkçılıkla uğraş maz Ada sularında bulunan sardalye ve orkinoslar komşu Sicilya'nın balıkçıları tarafından tutulur Cagliari ve Sassari'nin Roma ile havayolu bağlantısı vardır Ayrıca, İtalya ile olan posta ve yolcu trafiği için adanın ana demiryolu üzerinde bulunan, kuzeydoğu kıyısındaki Ol bia limanından yararlanılır Kocaman kırmızı otobüslerle adanın eşsiz güzellikteki uzak köşelerine gidilebilir Sardinyahlar adalarının doğal güzelliğinden övünç duyar Sardinya İtalya'ya bağlı özerk bir bölgedir; kendi başkanı ve seçimle oluşturulan bir yerel meclisi vardır Ama eğitim öğretim, adalet sistemi, demiryolları ve posta gibi ulaştırma hizmetleri ile savunma ve ulusal vergi sistemi italya merkezi hükümetinin denetimindedir Sardinya'nın nüfusu 1643789'dur (1987) __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır