Selimiye Camisi-Mimar Sinan'ın Ustalık Eseri

**Şengül Şirin** · 12-27-2009

Selimiye Camisi-Mimar Sinan'ın Ustalık Eseri

Mimar Sinan'ın 80 yaşında yarattığı ve "ustalık eserim" diye nitelediği yapıttır

Bu cami Osmanlı-Türk mimarlık tarihinin olduğu kadar dünya mimarlık tarihinin de başyapıtlanndandır

II

Selim tarafından Edirne'de yaptırılan bu anıtsal yapı 1569-75 yıllan arasında tamamlanmıştır

Edirne'nin ve Osmanlı Devleti'nin simgesi olan cami, kentin merkezinde, eskiden Sarı bayır ve Kavak Meydanı denilen yerdedir

Burada daha önce Yıldınm Bayezid'in bir sarayı bulunmaktaydı

Mimar Sinan camiye ilişkin yazdığı tezkerede yabancı mimarların Ayasofya'nın kubbesi kadar büyük bir kubbenin İslam dünyasındaki yapılarda olmadığını öne sürerek öğündüklerini söyler

O büyüklükte bir kubbeyi oturtmanın çok güç olduğunu ileri sürmelerinin kendini etkilediğini ve çok üzdüğünü, ama sonunda Ayasofya'nın kubbesinden daha büyük bir kubbeyi gerçekleştirdiğinden söz eder

Bu özelliğinden başka çok uzaklardan göze çarpan dört minaresiyle de dikkati çeken bu yapı Mimar Sinan'ın aynı zamanda şehircilikte de uzman olduğunu gösterir

Mimarlık tarihine, kapladığı yer bakımından en geniş cami diye geçen Selimiye Camisi yapı olarak 1

575 m2'lik bir alanı kaplar

Duvarları kesme taştan yapılmıştır

Duvarlarla çevrili bir avlunun ortasında yer alan cami,yaklaşık 40 metre boyunda, 60 metre eninde bir ibadet yeri ile buna kuzeyden bitişen, hemen hemen aynı ölçülerde bir şadırvanlı avludan oluşur

Bu avlunun çevresi üstü örtülü, önü açık olan ve revak ya da sundurma denen yapılarla çevrilidir

İbadet yerine bitişik olan revaklar caminin son cemaat yerini oluşturur

Bu revakian örten kubbeler öbür revakian örtenlerden daha büyük ve yüksektir

Avlunun ortasında 16 köşeli, üzeri açık bir şadırvan vardır

Selimiye Camisi içeriden yüksekliği 41,25 metre olan 31,22 metre çapındaki kubbesiyle dikkati çeker

Bu büyük kubbe, 6 metre genişliğindeki kemerlerle birbirine bağlanan ve fil ayağı denen dev sütunlar üzerine oturur

İki tanesi kıble duvarına bitişik olan fil ayaklarının öteki altı tanesi ikişer ikişer doğu, kuzey ve batı duvarlarının önünde yer alır

Böylece ibadet yerinin içinde tek ve büyük kubbeyle birlikte görkemli bir bütünlük sağlanmıştır

Mihrabın yer aldığı çıkıntılı bölümün üzeri yarım kubbe ile örtülmüştür

Yapıyı kubbenin eteklerindeki 32 küçük pencere ile caminin dört yüzünde yer alan ve üst üste altı sıra oluşturan pencereler aydınlatır

Caminin 70,89 metre yüksekliğinde, üçer şerefeli dört minaresi vardır

Bu minarelerden giriş yönünde bulunan iki tanesinde şerefelere tek merdivenle çıkılır

Öbür iki minarede ise üç şerefeye ayrı ayrı çıkan üç merdiven vardır

Selimiye Camisi'nin mimari özellikleri kadar ilgi çeken bir başka yanı da taş, mermer, çini, ahşap, sedef gibi değişik malzemelerin kullanıldığı süslemeleridir

Caminin mihrap ve minberi mermer işçiliğinin başyapıtların dandır

İçeride, tam ortadaki müezzin mahfili 12 mermer sütun üzerine oturtulmuştur

Altında küçük bir mermer havuz vardır

Kubbe ve yanm kubbeler ise son derece canlı, özgün kalem işiyle bezenmiştir

Mihrap, minber, hünkâr mahfili, kadınlar mahfilinin duvarları ve öteki duvarlar İznik çinileriyle kaplanmıştır

Bu çiniler sır altı tekniğiyle yapılmıştır;

Selimiye Camisi cami, medrese, hamam, türbe, imaret gibi birçok binadan oluşan ve külliye denen yapılar topluluğunun bir parçasıdır

Mimar Sinan külliyenin öbür yapılarının boyutlarını küçük tutarak tüm dikkatlerin cami üzerinde toplanmasını sağlamıştır

Bugün Edirne Müzesi'nin bir bölümünün yer aldığı medreseler dış avlunun güney kenarının köşelerinde ve caminin kıble duvarının önündedir

Külliyenin son yapısı olan arasta (çarşı) sonradan III

Murad döneminde, Selimiye'ye gelir getirmesi amacıyla vakıf olarak yaptırılmıştır

Arastada karşılıklı iki sıra halinde dizilmiş 124 dükkân vardır

12-27-2009	#1
Şengül Şirin	Selimiye Camisi-Mimar Sinan'ın Ustalık Eseri Selimiye Camisi-Mimar Sinan'ın Ustalık Eseri Mimar Sinan'ın 80 yaşında yarattığı ve "ustalık eserim" diye nitelediği yapıttır Bu cami Osmanlı-Türk mimarlık tarihinin olduğu kadar dünya mimarlık tarihinin de başyapıtlanndandır II Selim tarafından Edirne'de yaptırılan bu anıtsal yapı 1569-75 yıllan arasında tamamlanmıştır Edirne'nin ve Osmanlı Devleti'nin simgesi olan cami, kentin merkezinde, eskiden Sarı bayır ve Kavak Meydanı denilen yerdedir Burada daha önce Yıldınm Bayezid'in bir sarayı bulunmaktaydı Mimar Sinan camiye ilişkin yazdığı tezkerede yabancı mimarların Ayasofya'nın kubbesi kadar büyük bir kubbenin İslam dünyasındaki yapılarda olmadığını öne sürerek öğündüklerini söyler O büyüklükte bir kubbeyi oturtmanın çok güç olduğunu ileri sürmelerinin kendini etkilediğini ve çok üzdüğünü, ama sonunda Ayasofya'nın kubbesinden daha büyük bir kubbeyi gerçekleştirdiğinden söz eder Bu özelliğinden başka çok uzaklardan göze çarpan dört minaresiyle de dikkati çeken bu yapı Mimar Sinan'ın aynı zamanda şehircilikte de uzman olduğunu gösterir Mimarlık tarihine, kapladığı yer bakımından en geniş cami diye geçen Selimiye Camisi yapı olarak 1575 m2'lik bir alanı kaplar Duvarları kesme taştan yapılmıştır Duvarlarla çevrili bir avlunun ortasında yer alan cami,yaklaşık 40 metre boyunda, 60 metre eninde bir ibadet yeri ile buna kuzeyden bitişen, hemen hemen aynı ölçülerde bir şadırvanlı avludan oluşur Bu avlunun çevresi üstü örtülü, önü açık olan ve revak ya da sundurma denen yapılarla çevrilidir İbadet yerine bitişik olan revaklar caminin son cemaat yerini oluşturur Bu revakian örten kubbeler öbür revakian örtenlerden daha büyük ve yüksektir Avlunun ortasında 16 köşeli, üzeri açık bir şadırvan vardır Selimiye Camisi içeriden yüksekliği 41,25 metre olan 31,22 metre çapındaki kubbesiyle dikkati çeker Bu büyük kubbe, 6 metre genişliğindeki kemerlerle birbirine bağlanan ve fil ayağı denen dev sütunlar üzerine oturur İki tanesi kıble duvarına bitişik olan fil ayaklarının öteki altı tanesi ikişer ikişer doğu, kuzey ve batı duvarlarının önünde yer alır Böylece ibadet yerinin içinde tek ve büyük kubbeyle birlikte görkemli bir bütünlük sağlanmıştır Mihrabın yer aldığı çıkıntılı bölümün üzeri yarım kubbe ile örtülmüştür Yapıyı kubbenin eteklerindeki 32 küçük pencere ile caminin dört yüzünde yer alan ve üst üste altı sıra oluşturan pencereler aydınlatır Caminin 70,89 metre yüksekliğinde, üçer şerefeli dört minaresi vardır Bu minarelerden giriş yönünde bulunan iki tanesinde şerefelere tek merdivenle çıkılır Öbür iki minarede ise üç şerefeye ayrı ayrı çıkan üç merdiven vardır Selimiye Camisi'nin mimari özellikleri kadar ilgi çeken bir başka yanı da taş, mermer, çini, ahşap, sedef gibi değişik malzemelerin kullanıldığı süslemeleridir Caminin mihrap ve minberi mermer işçiliğinin başyapıtların dandır İçeride, tam ortadaki müezzin mahfili 12 mermer sütun üzerine oturtulmuştur Altında küçük bir mermer havuz vardır Kubbe ve yanm kubbeler ise son derece canlı, özgün kalem işiyle bezenmiştir Mihrap, minber, hünkâr mahfili, kadınlar mahfilinin duvarları ve öteki duvarlar İznik çinileriyle kaplanmıştır Bu çiniler sır altı tekniğiyle yapılmıştır; Selimiye Camisi cami, medrese, hamam, türbe, imaret gibi birçok binadan oluşan ve külliye denen yapılar topluluğunun bir parçasıdır Mimar Sinan külliyenin öbür yapılarının boyutlarını küçük tutarak tüm dikkatlerin cami üzerinde toplanmasını sağlamıştır Bugün Edirne Müzesi'nin bir bölümünün yer aldığı medreseler dış avlunun güney kenarının köşelerinde ve caminin kıble duvarının önündedir Külliyenin son yapısı olan arasta (çarşı) sonradan III Murad döneminde, Selimiye'ye gelir getirmesi amacıyla vakıf olarak yaptırılmıştır Arastada karşılıklı iki sıra halinde dizilmiş 124 dükkân vardır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır