Muhammed (Mehmed) Siyah Kalem Osmanlı Nakkaşı

**Şengül Şirin** · 12-22-2009

Muhammed (Mehmed) Siyah Kalem' Osmanlı Nakkaşı

Yaşamına ilişkin hiçbir şey bilinmeyen bir Osmanlı nakkaşıdır

Tam adı Muhammed (Mehmed) Siyah Kalem'dir

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nin Hazine Bölümü'nde bulunan iki albümde 64 resmi vardır

Bir tanesinde Fatih Sultan Meh-med'in resmi bulunduğu için, bu yapıtlar Fatih Albümleri adıyla anılırlar

Fatih Albümleri'nin nerede ve hangi tarihte düzenlendiği belli değildir

İçindeki çok değerli minyatürler, desenler, kâğıt oyma ve hat örnekleri bu albümlere sıra gözetilmeden, gelişigüzel bir biçimde yerleştirilmiştir

Albümlerdeki resimlerin büyük çoğunluğu Tebriz Sarayı'nda 14

ve 15

yüzyıllarda ortaya çıkan çeşitli minyatür okullarının ürünleridir

Bu, albümlerin Tebriz'de hazırlandığı olasılığını doğrulamaktadır

Ama albümlerin Topkapı Sarayı'na nasıl geldiği bilinmemektedir

Siyah Kalem'in Fatih Albümleri'ndeki 64 resmi arasında bir üslup birliği yoktur

Ayrıca Siyah Kalem imzası da farklı biçimlerde yazılmıştır

Tüm bunlar, söz konusu resimlerin değişik ellerden çıktığını ve daha sonra üzerlerine Siyah Kalem yazıldığını düşündürmektedir

Siyah Kalem'in bir nakkaşın değil de bir resim üslubunun adı olduğunu öne sürenler de vardır

Fatih Albümleri'ndeki Siyah Kalem resimleri daha büyük bir yüzeyden gelişigüzel kesilerek yapıştırılmıştır

Genelde siyah ve gri tonlarıyla çizilmiş bu resimlerde yer yer kırmızı, sarı, mavi, nefti gibi renklerin mat tonları kullanılmıştır

Bu resimler konulan bakımından iki grupta toplanabilir

Bir grup resimde dans eden, içki içen, güreşen, at kaçıran insan ve hayvan karışımı dev yaratıklar betimlenmiştir

Öbür grupta ise bozkırlar-daki göçebelerin günlük yaşamlarından çeşitli kesitler canlandırılmıştır

Göçebe kökenli ve Samanlık ile ilgili olan Siyah Kalem resimlerinin Orta Asya ve Çin uygarlıklarının etkisindeki bir bozkır kültürü çerçevesinde yapıldığı sanılmaktadır

12-22-2009	#1
Şengül Şirin	Muhammed (Mehmed) Siyah Kalem Osmanlı Nakkaşı Muhammed (Mehmed) Siyah Kalem' Osmanlı Nakkaşı Yaşamına ilişkin hiçbir şey bilinmeyen bir Osmanlı nakkaşıdır Tam adı Muhammed (Mehmed) Siyah Kalem'dir Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nin Hazine Bölümü'nde bulunan iki albümde 64 resmi vardır Bir tanesinde Fatih Sultan Meh-med'in resmi bulunduğu için, bu yapıtlar Fatih Albümleri adıyla anılırlar Fatih Albümleri'nin nerede ve hangi tarihte düzenlendiği belli değildir İçindeki çok değerli minyatürler, desenler, kâğıt oyma ve hat örnekleri bu albümlere sıra gözetilmeden, gelişigüzel bir biçimde yerleştirilmiştir Albümlerdeki resimlerin büyük çoğunluğu Tebriz Sarayı'nda 14 ve 15 yüzyıllarda ortaya çıkan çeşitli minyatür okullarının ürünleridir Bu, albümlerin Tebriz'de hazırlandığı olasılığını doğrulamaktadır Ama albümlerin Topkapı Sarayı'na nasıl geldiği bilinmemektedir Siyah Kalem'in Fatih Albümleri'ndeki 64 resmi arasında bir üslup birliği yoktur Ayrıca Siyah Kalem imzası da farklı biçimlerde yazılmıştır Tüm bunlar, söz konusu resimlerin değişik ellerden çıktığını ve daha sonra üzerlerine Siyah Kalem yazıldığını düşündürmektedir Siyah Kalem'in bir nakkaşın değil de bir resim üslubunun adı olduğunu öne sürenler de vardır Fatih Albümleri'ndeki Siyah Kalem resimleri daha büyük bir yüzeyden gelişigüzel kesilerek yapıştırılmıştır Genelde siyah ve gri tonlarıyla çizilmiş bu resimlerde yer yer kırmızı, sarı, mavi, nefti gibi renklerin mat tonları kullanılmıştır Bu resimler konulan bakımından iki grupta toplanabilir Bir grup resimde dans eden, içki içen, güreşen, at kaçıran insan ve hayvan karışımı dev yaratıklar betimlenmiştir Öbür grupta ise bozkırlar-daki göçebelerin günlük yaşamlarından çeşitli kesitler canlandırılmıştır Göçebe kökenli ve Samanlık ile ilgili olan Siyah Kalem resimlerinin Orta Asya ve Çin uygarlıklarının etkisindeki bir bozkır kültürü çerçevesinde yapıldığı sanılmaktadır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır