Somali-Tarihi-Ekonomisi

Resmi adı Somali Demokratik Cumhuriyeti olan Somali, Afrika'nın doğu kıyısı boyunca, Kızıldeniz kıyısındaki Cibuti' den Aden Körfezi'ndeki Guardafuİ Burnu' na, oradan da güneye doğru, ekvatorda Kenya sınırına kadar uzanan bir ülkedir Batıda Etiyopya ile komşudur

Ülke kuzeyde sıcak, kumluk bir kıyı şeridinden, iç kesimlerdeki sıradağlara doğru yükselir Bu dağların gerisinde de kurak bir yayla yer alır Alçak güney bölgesi kuzeye göre daha fazla yağmur alır Etiyopya'da doğduktan sonra doğuya doğru akarak Somali'den geçen Juba ve Vebbi Cebeli (Şebeli) ırmaklarının verimli vadilerinde şekerkamışı, muz ve pamuk yetiştirilir Yabanıl hayvanlardan fil, aslan, pars, zürafa, zebra ve antiloplara rastlanır

Halkın çoğu Müslüman'dır Hayvancılıkla geçinen göçebeler ve yan göçebeler nüfusun üçte ikisini oluşturur Sulak yerlerde toplanan göçebeler genellikle ülkenin kuzey kesiminde yaşar Deve, koyun ve keçi sürüleri kıyı ovalanndaki çayırlara yayılır Güneydeki halk ise daha çok tarımla uğraşır Ülkede büyük miktarda alçıtaşı ve uranyum elde edilir Dış yardımla küçük ölçekli bazı sanayi dalları gelişmeye başlamıştır Ayrıca balıkçılık sanayisi de gelişmektedir

SOMALİ'YE İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Somali Demokratik Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 637000 km2

NÜFUS (1992): 7872000

BAŞKENT: Mogadişu

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1981): Mogadişu (500000), Hargeysa (70000), Kismaayo (70000), Berbera (65000), Marka (60000)

DOĞAL YAPI: Seyrek bitki örtüsü; kuzeyde dağlar, güneyde ovalar ve yaylalar vardır

BAŞLICA ÜRÜNLER: Şekerkamışı, kocadan, muz ve hayvancılık ürünleri

EĞİTİM: Zorunlu değildir




Ülkenin başkenti, güneydoğu kıyısında bir liman olan Mogadişu'dur Öbür büyük kentler kuzeybatıda Hargeisa ve Aden Körfezi'nde bir liman olan Berbera'dır
Somali bir zamanlar Hıristiyan Etiyopyalılar ile Müslüman tüccarlar arasındaki savaşlara sahne oldu Daha sonra Somali halkı egemenliği ele geçirdi Ne var ki, 19 yüzyılın ortalarında İngiliz Somalisi ve İtalyan Somalisi olmak üzere ikiye bölünerek sömürgeleşti-rildi İngiliz Somalisi'nde 1899'da başlayan ayaklanma ancak 1920'de denetim altına alınabildi

İtalyan Somalisi ise, İtalya'dan göçmenler getirtilerek ve verimli topraklarda meyve plantasyonları oluşturularak yoğun bir sömürüyle karşı karşıya bırakıldı 1926'da İngiliz Somalisi'nin bir bölümü İtalyan sömürge yönetimine bağlandı 1936'da faşist İtalya, Etiyopya'yı ve İtalyan Somalisi'ni işgal etti II Dünya Savası'ndan sonra bölgede gelişen ulusalcı hareket yaygınlık kazandı ve 1960'ta İngiliz ve İtalyan bölgelerinin birleşmesiyle bağımsız Somali Cumhuriyeti ilan edildi 1969'daki bir darbeyle parlamenter düzene son verilerek "İslamcı sosyalizm"e dayah yeni bir hükümet kuruldu Ülkenin adı Somali Demokratik Cumhuriyeti oldu Guardafui Burnu'nun 200 km doğusunda bulunan Sokotra Adası Somali'ye değil, Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti'ne bağlıdır





Başlıca geçim kaynaklan tarım ve hayvancılık olan Somali'de yavaş bir kalkınma görülmektedir Açlığa ve hastalığa neden olan kurakhk önemli bir sorundur Enerji kaynakları ve sağhk hizmetleri yetersizdir Yaşamını kazanmak umuduyla birçok insan kentlere göç etmektedir Ülkenin başkenti ve en büyük kenti olan Mogadişu'nun nüfusu 500000'dir (1981) Ayrıca, 1977-78'de Somali ile Etiyopya arasındaki savaştan sonra 750 bin Etiyopyalı Somali'ye sığınmıştır

Somali'yi 1969'dan sonra tek adam olarak yöneten General Muhammed Siy ad Bane, ülkenin ekonomik ve toplumsal sorunlarının derinleşmesiyle 1980'lerin sonlarında otoritesini yitirdi Çeşitli kabilelere dayanan grupların muhalefeti 1988'de ülkeyi parçalanmaya doğru sürükleyen bir iç savaşa dönüştü Demokrasiye geçiş yönündeki sözlerini yerine getirmeyen Bane, çatışmaların başkent Mogadişu'ya sıçramasından sonra, Ocak 1991'de başkentten kaçmak zorunda kaldı Geride büyük bir yıkıntı, ekonomik kargaşa ve kanlı bir iç savaş bırakan tek adam rejiminin yıkılması üzerine, Ali Mehdi Muhammed'in başkanlığında geçici bir hükümet kuruldu Ama yeni hükümet çatışan silahlı gruplara kendisini kabul ettiremediği gibi, başkentte düzeni de sağlayamadı






Somali fiilen bağımsız güç odaklarının denetlediği bölgelere ayrılırken, uzlaşma sağlamaya yönelik çeşitli toplantılar tarafların anlaşmazlıkları nedeniyle sonuçsuz kaldı Bu arada ülkedeki kuraklığın yol açtığı kıtlık yaygın şiddet ortamında korkutucu boyutlara vardı Yaklaşık 1,5 milyon kişiyi açlıktan ölme tehlikesiyle karşı karşıya getiren ve komşu ülkelere büyük bir mülteci akınına yol açan gelişmeler üzerine, başta Birleşmiş Milletler (BM) olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşlar insancıl yardım çalışmalarına girişti Ama ülkedeki karışıklık ve yağma olaylan nedeniyle bu çabalar yetersiz kaldı

Sonunda BM Güvenlik Konseyi'nin kararıyla yardım malzemelerinin dağıtımını sağlamak ve iç çatışmaları durdurmak üzere ABD'nin öncülüğünde Aralık 1992'de Somali'ye askeri birlikler gönderildi "Umut Operasyonu" adı verilen bu girişime aralarında Türkiye'nin de bulunduğu birçok ülke asker göndererek ya da parasal destek sağlayarak katkıda bulundu Silahlı grupların operasyona karşı çıkması, 1993 başlarında, ülkede düzenin sağlanmasına değin birliklerin çekilmemesini gündeme getirdi Bu arada gruplar arasında uzlaşmaya varma yönünde yeni görüşmeler başladı

__________________