Sözlük Nedir?

Sözlük Nedir?





Bir dilin belli bir çağda ya da bütün çağlarda kullanılansözvarlığını alfabe sırasına göre ve tanımlarıyla birlikte veren, gerektiğinde de örnek cümlelerle bu tanımları pekiştiren yapıtlara sözlük adı verilmektedir Bir dilin sözvarlığı sözcükler, deyimler, kalıp kullanım lar, özel deyişler, terimler, atasözlerinden oluşur Eski dilde sözlük için "lügat" (lügat) ve "kamus" sözcükleri kullanılmıştır

Sözlüklerin kullananlara, yararlanabilme becerilerine göre çok yönlü yararları olduğunu söyleyebiliriz Bunlar genel olarak "biçimsel yararlar" ve "içeriksel yararlar" olmak üzere iki bölümde toplanabilir Sözlüklerin biçimsel yararlarının başında sözvarlığındaki yerli (anadil) ve yabancı sözcüklerin doğru yazımlarını vermesi gelmektedir Bir sözcüğün nasıl yazılacağı konusunda sözlüğe bakılarak sözcüğün doğru yazılışı öğrenilir; sözgelimi, Yalnış mı, yanlış mı?/ Bağzen mi, bazen mi?/ Yanlız mı, yalnız mı?/ Greyfurt mu, greypfurt mu? gibi

Sözcüklerin doğru yazılması kadar doğru söylenişi (telaffuz edilmesi) de önemlidir Bu konuda da söyleniş özelliklerini veren sözlüklere başvurulur Bu tür sözlüklerde ince, uzun ve vurgulu okunuşları vermek için özel işaretler kullanılarak sözcüklerin nasıl söyleneceği gösterilmektedir Sözlüklerin içeriksel yararları arasında da ön sırayı, sözlüklerin tanımları almaktadır

Bir sözcüğün düz ve yan anlamları vardır Bir metni okurken karşılaşilanve anlamı tam olarak çıkanlamayan bir sözcük ya da söz öbeği, deyim, terim sözlüklerin yardımıyla anlaşılabilir Ayrıca gene sözlüklerin yardımıyla eşanlamlı (anlamdaş) ya da karşıt anlamlı sözcüklerin anlam farklılıktan sezilebilir Sözgelimi, akılsız/ahmak/aptal/gabi/bön/ sersem gibi kavramlar arasındaki ince aynm fark edilebilir
Sözlükler okurun sözvarlığını, yani sözdağarcığını genişletir, kendi dilinin sözvarlığını daha yakından tanıma olanağı verir

Özellikle genel sözlükler, bir dilin dökümünü verirken o dille yaratıları, o dile aktarılan kültürün niteliğini ve özelliğini de göz önüne sererler Bir dilin sözlüğünü dikkatle gözden geçiren bir kimse, o dili kullanan toplumun kültürü, sanatı, yaşama biçimi konusunda belirli bir bilgiye sahip olabilir

__________________