Belize Cumhuriyeti - Tarihi -Ekonomisi

**Şengül Şirin** · 12-09-2009

Belize Cumhuriyeti

DEVLETİN ADI: Belize Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Belmopan

NÜFUSU: 192

000 (1992)

YÜZÖLÇÜMÜ: 22

965 km2

RESMİ DİLİ: İngilizce

DİNİ: Katolik, Anglikan, Protestan

PARA BİRİMİ: Belize doları

Orta Amerika'da kurulmuş, küçük ve yeni bir devlet

Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde Guetemala, doğusunda ise Karaib Denizi yer almaktadır

Tarihi

Amerika'nın keşfinden sonra Belize'ye ilk yerleşenler İspanyollardır

Daha sonra burası korsanların en çok uğradıkları ve barındıkları bir bölge olmuştur

1600'lü yılların ortasında İngilizler adaya yerleşmişler ve adanın tabii kaynaklarını Avrupa'ya taşıdıkları gibi Afrika'dan insanları getirerek köle olarak kullanmışlardır

1860 senesinde tamamen İngilizlerin sömürgesi olan Belize, 'İngiliz Hondurası' olarak biliniyordu

1964 senesinde içişlerinde bağımsızlık kazanan Belize, 1980'de Birleşmiş Milletler Teşkilatının denetimi altında yapılacak bir referandumla kendi yönetim şeklini seçme şansına sahip oldu

Yapılan referandum neticesinde 21 Eylül 1981 tarihinde tam bağımsızlığını ilan etti

Yapılan bir antlaşma gereğince ülkenin savunması İngiltere'ye verilmiştir

Fiziki Yapı

Küçük bir ülke olan Belize'nin fiziki yapısı genel olarak iki bölüme ayrılır:Kuzeyde ovalık bölge ve güneyde dağlık ve ormanlarla kaplı bir bölge vardır

Doğusunu çevreleyen Karaib Denizinin kıyı kesimleri mercan adacıklarıyla çevrilidir

Kuzeydeki verimli alüvyon ovaları, memleketin en büyük ve önemli akarsuyu olan Belize Nehri ve kolları olan küçük derecikler tarafından sulanır

Kuzeydeki ovalar alçak ve bazı bölümleri bataklıklarla kaplıdır

Güneydeki Maya Dağlarındaki en yüksek yer 1122 m yükseklikte Victoria Tepesidir

Kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe dağların yüksekliği azalır

Önemli bir göle sahip olmayan ülkede herhangi bir yayla mevcut değildir

İklim

Belize'de tropikal bir iklim hakimdir

Senelik sıcaklık 12 oC ile 33oC arasında değişir

Senenin en sıcak ayları şubat ve mart aylarıdır

Bol yağış alan memleketin bölgelere göre yağış dağılımı oldukça farklıdır

Meksika'ya yakın olan bölgelerde senelik yağış ortalaması 2000 mm iken, güney bölgelerinde bu ortalama 4500 milimetreyi bulur

Dolayısıyla da Belize'de kurak bölge mevcut değildir

Genellikle kasım aylarında meydana gelen fırtınalar ve kasırgalar ülkede büyük hasarlar meydana getirirler

Bu fırtınaların meydana getirdiği hasar sebebiyle daha önceleri Belize City'de olan başşehir, 1961 senesinden sonra iç kısımlardaki Belmopan'a nakledildi

Tabii Kaynakları

Tabii kaynaklar bakımından zengin değildir

Özellikle güneydeki dağlık kesim gür ormanlarla kaplıdır

İç kısımlara gidildikçe gür ormanlar yerini savanlara bırakır

Ülkedeki bu gür tropik ormanlarda puma, jaguar, timsah, maymun, çeşitli tropik bölgelere has kuşlar ve hayvanlar yaşar

Belize'de maden mevcut değildir

Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfusun çoğunluğunu Afrika asıllı siyahlar teşkil eder

Ülkenin batı kesimlerinde yerlilerle İspanyolların karışımı olan melezler yaşar

Güney kesimlerinde ise Maya soyundan gelen halk çoğunluktadır

Kendilerine has kültür ve geleneklerini kaybetmemiş olan bu Maya asıllı yerli halk ayrı bir lisan kullanmaktadırlar

Halkın çoğunluğu ise çok bozuk bir İngilizce lisanı kullanmaktadırlar

Halkın büyük bir kısmı katolik olup, protestan ve anglikan da vardır

Halkın çoğu sahil kenarlarında yaşar

6 ile 14 yaş arası öğrenimin mecburi olduğu Belize'de orta öğrenim yapan oldukça azdır

Okuma-yazma oranının % 80 olduğu ülkede üniversite yoktur

Yüksek öğrenim yapmak için yurtdışına gidenler ise genellikle ülkeye geri gelmemektedirler

Birkaç tane haftalık gazetesi bulunan ülkede günlük gazete ve TV istasyonu bulunmamaktadır

Liman şehri olan ülkenin en büyük şehri Belize City dışındaki şehirleri büyük köy niteliğindedir

Yolların kenarlarında yapılan evlerde yaşayanlar küçümsenemeyecek çoğunluktadır

Siyasi Hayat

Parlamenter bir rejimle idare edilen memlekette parlamentoda çoğunluğu sağlayan partinin başkanı başbakan olarak ülkeyi yönetir

Ülke tam bağımsızlığını kazanmasına rağmen İngiliz Milletler Topluluğunun üyesidir

Ekonomi

Ekonomisi tarıma dayalı olan ülkede, ziraat, kuzeydeki ovalarda şekerkamışı ekimi şeklinde yapılmaktadır

Portakal, muz, greyfurt yetiştirilmektedir

Ormanlardan elde edilen kereste, ciklet imalatında kullanılan sopot ağacı zamkı, tekstil boyacılığında kullanılan bakkam ağacından elde edilen boya, şekerkamışı ve şeker ülkenin başlıca ihraç mallarıdır

Sanayi kuruluşları bulunmayan Belize'de yeni yeni gelişen sanayi, şeker kamışı ve yan mamülleri üzerine kurulmaktadır

Ticaret pek önemli olmayıp mahdut olan ticaret en büyük şehri olan Karaib kıyısındaki Belize City'den yapılmaktadır

12-09-2009	#2
Şengül Şirin	Belize Cumhuriyeti - Tarihi -Ekonomisi Belize Cumhuriyeti DEVLETİN ADI: Belize Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Belmopan NÜFUSU: 192000 (1992) YÜZÖLÇÜMÜ: 22965 km2 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Katolik, Anglikan, Protestan PARA BİRİMİ: Belize doları Orta Amerika'da kurulmuş, küçük ve yeni bir devlet Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde Guetemala, doğusunda ise Karaib Denizi yer almaktadır Tarihi Amerika'nın keşfinden sonra Belize'ye ilk yerleşenler İspanyollardır Daha sonra burası korsanların en çok uğradıkları ve barındıkları bir bölge olmuştur 1600'lü yılların ortasında İngilizler adaya yerleşmişler ve adanın tabii kaynaklarını Avrupa'ya taşıdıkları gibi Afrika'dan insanları getirerek köle olarak kullanmışlardır 1860 senesinde tamamen İngilizlerin sömürgesi olan Belize, 'İngiliz Hondurası' olarak biliniyordu 1964 senesinde içişlerinde bağımsızlık kazanan Belize, 1980'de Birleşmiş Milletler Teşkilatının denetimi altında yapılacak bir referandumla kendi yönetim şeklini seçme şansına sahip oldu Yapılan referandum neticesinde 21 Eylül 1981 tarihinde tam bağımsızlığını ilan etti Yapılan bir antlaşma gereğince ülkenin savunması İngiltere'ye verilmiştir Fiziki Yapı Küçük bir ülke olan Belize'nin fiziki yapısı genel olarak iki bölüme ayrılır:Kuzeyde ovalık bölge ve güneyde dağlık ve ormanlarla kaplı bir bölge vardır Doğusunu çevreleyen Karaib Denizinin kıyı kesimleri mercan adacıklarıyla çevrilidirKuzeydeki verimli alüvyon ovaları, memleketin en büyük ve önemli akarsuyu olan Belize Nehri ve kolları olan küçük derecikler tarafından sulanır Kuzeydeki ovalar alçak ve bazı bölümleri bataklıklarla kaplıdır Güneydeki Maya Dağlarındaki en yüksek yer 1122 m yükseklikte Victoria Tepesidir Kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe dağların yüksekliği azalır Önemli bir göle sahip olmayan ülkede herhangi bir yayla mevcut değildir İklim Belize'de tropikal bir iklim hakimdir Senelik sıcaklık 12 oC ile 33oC arasında değişir Senenin en sıcak ayları şubat ve mart aylarıdır Bol yağış alan memleketin bölgelere göre yağış dağılımı oldukça farklıdır Meksika'ya yakın olan bölgelerde senelik yağış ortalaması 2000 mm iken, güney bölgelerinde bu ortalama 4500 milimetreyi bulur Dolayısıyla da Belize'de kurak bölge mevcut değildir Genellikle kasım aylarında meydana gelen fırtınalar ve kasırgalar ülkede büyük hasarlar meydana getirirler Bu fırtınaların meydana getirdiği hasar sebebiyle daha önceleri Belize City'de olan başşehir, 1961 senesinden sonra iç kısımlardaki Belmopan'a nakledildi Tabii Kaynakları Tabii kaynaklar bakımından zengin değildir Özellikle güneydeki dağlık kesim gür ormanlarla kaplıdır İç kısımlara gidildikçe gür ormanlar yerini savanlara bırakır Ülkedeki bu gür tropik ormanlarda puma, jaguar, timsah, maymun, çeşitli tropik bölgelere has kuşlar ve hayvanlar yaşar Belize'de maden mevcut değildir Nüfus ve Sosyal Hayat Nüfusun çoğunluğunu Afrika asıllı siyahlar teşkil eder Ülkenin batı kesimlerinde yerlilerle İspanyolların karışımı olan melezler yaşar Güney kesimlerinde ise Maya soyundan gelen halk çoğunluktadır Kendilerine has kültür ve geleneklerini kaybetmemiş olan bu Maya asıllı yerli halk ayrı bir lisan kullanmaktadırlar Halkın çoğunluğu ise çok bozuk bir İngilizce lisanı kullanmaktadırlar Halkın büyük bir kısmı katolik olup, protestan ve anglikan da vardırHalkın çoğu sahil kenarlarında yaşar 6 ile 14 yaş arası öğrenimin mecburi olduğu Belize'de orta öğrenim yapan oldukça azdır Okuma-yazma oranının % 80 olduğu ülkede üniversite yoktur Yüksek öğrenim yapmak için yurtdışına gidenler ise genellikle ülkeye geri gelmemektedirler Birkaç tane haftalık gazetesi bulunan ülkede günlük gazete ve TV istasyonu bulunmamaktadır Liman şehri olan ülkenin en büyük şehri Belize City dışındaki şehirleri büyük köy niteliğindedir Yolların kenarlarında yapılan evlerde yaşayanlar küçümsenemeyecek çoğunluktadır Siyasi Hayat Parlamenter bir rejimle idare edilen memlekette parlamentoda çoğunluğu sağlayan partinin başkanı başbakan olarak ülkeyi yönetir Ülke tam bağımsızlığını kazanmasına rağmen İngiliz Milletler Topluluğunun üyesidir Ekonomi Ekonomisi tarıma dayalı olan ülkede, ziraat, kuzeydeki ovalarda şekerkamışı ekimi şeklinde yapılmaktadır Portakal, muz, greyfurt yetiştirilmektedir Ormanlardan elde edilen kereste, ciklet imalatında kullanılan sopot ağacı zamkı, tekstil boyacılığında kullanılan bakkam ağacından elde edilen boya, şekerkamışı ve şeker ülkenin başlıca ihraç mallarıdırSanayi kuruluşları bulunmayan Belize'de yeni yeni gelişen sanayi, şeker kamışı ve yan mamülleri üzerine kurulmaktadır Ticaret pek önemli olmayıp mahdut olan ticaret en büyük şehri olan Karaib kıyısındaki Belize City'den yapılmaktadır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır