Cevap : Sürüngenler (Reptilia)

Sudan karaya geçişi tam anlamıyla başaran ilk omurgalılar sınıfıdır (bak EVRİM; OMURGALILAR) Günümüzde varlığını sürdüren sürüngenler dört takıma ayn-lır: 1) Alligator, kayman ve gavyalı da içeren timsahlar; 2) yalnız Yeni Zelanda'da bulunan ve keleri andıran garip görünüşlü tuataralar; 3) kaplumbağalar; 4) kertenkeleleri de içeren kelerler ve yılarılar Sürüngenler kutup bölgeleri dışında, yeryüzünün hemen her yerine, özellikle de sıcak ülkelere yayılmışlardır Bazılarıkarada, bazılarıtatlı sularda ve birkaçı da denizlerde yaşar




Uzun çağlar boyunca sürüngenler karada yaşayan tek hayvan grubuydu Ejderhalanandıran, dev yapılı ama çok küçük beyinli dinozorlar bu hayvanlar arasında yer alıyordu Dinozorlann soyu tükenmekle birlikte, sürüngenler yaklaşık 6000 türüyle günümüze ulaşabilmiştir



Günümüz sürüngenlerinin yanı sıra, kuşların ve memelilerin de ilk sürüngenlerden türedikleri sanılmaktadır Kuşlar birçok sürüngen gibi yumurtlayarak ürer Sürüngenlerinkiyle büyük benzerlik taşıyan yumurtalarını koruyucu sert bir kabuk sarar Ama bazı sürüngenlerin yumurtası deri gibi yumuşak kabukludur Bazıları ise memeliler gibi doğurarak ürer Alligator ve bayağı su yılarıı (Natrix natrix) gibi bazı türler yumurtalarını gübre ya da çürüyen bitki yığınlarına bırakır Burada oluşan ısı yumurtanın gelişmesini kolaylaştırır Bazı sürüngenler ise yumurtalarını kuma gömerek güneşin ısıtıcı etkisinden yararlanır Pitonlar yumurtalarının çevresine çöreklenerek kuluçkaya yatar



Kaplumbağa ve timsah gibi sürüngenlerin yavruları sert yumurta kabuğunu kırabilecek boynuzsu bir çıkıntıyla donanmıştır Sonradan kaybolan bu yapı genellikle yavruların burun bölgesinden çıkar Sürüngenlerin yavruları ister yumurtadan çıksın, ister gelişmiş bir canlı olarak doğsun, larva evresinden geçmez ve bunlar renkleri dışında erişkinlere benzerler



Deniz ya da tatlı su kaplumbağalan gibi zamanlarını büyük ölçüde suda geçiren sürüngenler bile yaşamları boyunca akciğerlerinin yardımıyla solunum yapar; amfibyumlar gibi soğukkanlı omurgalılardır Bu nedenle gövdeleri dış çevreyle yaklaşık aynı sıcaklıktadır




Bu sınıfın bilimsel adı olan Reptilia sözcüğü Latince'de "sürünenler" anlamına gelir Bazı sürüngenler kısa bacaklarıyla yeri geriye doğru itip yavaş yavaş sürünerek ilerler Ama kertenkeleler gibi bazılarının hareketleri çok hızlıdır Yılarılar ve Türkiye'de de yaşayan cam keleri gibi bacaksız kelerler gövde/İerini dalgalarıdırarak yer değiştirir Yılarıların ba-cakları olmasa bile, bazıları(örneğin boa ve piton) gövdelerinin gerisinde mahmuz biçiminde çıkmtı oluşturan arka bacak kalıntilantaşır Dehiz kaplumbağalarımn bacakları ise yüzmelerini kolaylaştıracak ölçüde genişleyip yassılaşmıştır

Yılarılar dışında çoğu sürüngenin alt ve üst gözkapakları vardır Birçoğunun gözünü saydam bir zar ya da ince bir deri katmanı örter Bazılarının gözkapaklarında küçük delikler bulunur

__________________