Dünya Tarihinin En Eski Esprisi

Dünya tarihinin en eski esprisi



Sümerler Mezopotamya'da gelişen ilk uygarlığı kurdu İÖ 3000'e gelindiğinde Basra Körfezi yakınlarındaki Babil'in güney kesiminde Sümerler yaşıyordu
Krallarca yönetilen birçok küçük kent devleti vardı Ur, Lagaş ve Eridu bunların en ünlüleridir Sümerler tarıma çok önem verdikleri için sulama kanalları yapmışlardı Arpa, buğday, hurma ve birçok sebze üretiyor, ayrıca koyun, keçi, sığır ve eşek gibi hayvanlar da yetiştiriyorlardı Ulaşım kayıklarla ve hayvanların çektiği iki tekerlekli arabalarla sağlarııyordu

Zanaatçılar ve heykeltıraşlar yapıtlarında altın, gümüş, bakır ve değerli taşlar kullarııyordu Bu dönemde güzel mücevherler, çömlekler, sütunlu ve kemerli, zevkle döşenmiş büyük saraylar yapıldı; yün ve keten kumaşlar dokundu Ticaret Babil'in dışına yayıldı; Suriye, Anadolu, İran ve daha uzak yerlerle düzenli ticari ilişkiler geliştirildi
İÖ 3'000'de Sümerler çiviyazısı (bak Alfabe) olarak bilinen bir yazı kullarııyorlardı Kaba işaret ve resimler önce nemli kil tabletlere çiziliyor, bunlar daha sonra kurutuluyordu Sonradan, Sayılarıyüzleri bulanbu işaretler artık resim olmaktan çıkıp simgelere dönüştü Bu yazılar ucu sivriltilmiş kamışlar kullanılarak yazılırdı Ardından tabletler genellikle fırınlarda pişirildiğinden, kayıtlar günümüze kadar ulaşmıştır Binlerce tablet bulunmuş ve bilginler bunları çözmesini öğrenmişlerdir

Özellikle İngiliz arkeolog Sir Leonard Woolley'nin Ur'da gerçekleştirdiği kazılar sonucunda Sümer dinlerine ilişkin birçok bilgi edinildi Her kent devletinin kendi gözde tanrıları, tanrıçaları ve özel dinsel törenleri vardı Bununla birlikte, birçok kent devletinde aynı tanrılara tapıldığı da oluyordu Bunların çoğu Güneş, Yer ve su gibi doğa tanrılarıydı Her kentte tapınaklar vardı Krallar kent devletlerinin hem yöneticisi, hem de baş-rahibiydi: Bir kent devleti güçlenip başka kent devletlerini egemenliği altına aldığı zaman, onun tanrilanda daha yaygın olarak tanınırdı

Zamanla tapmaklar para getiren kurumlara dönüştü Bunlar aynı zamanda öğrenim merkezleriydi Dinin yanı sıra okuma yazma, aritmetik, geometri, astronomi, takvim düzenleme, hekimlik ve cerrahlık da tapınaklarda Öğretiliyordu Bu bilgi birikiminin bir bölümü daha sonra Eski Yunanlılar'a aktarıldı

Rakip Sümer kent devletleri yüzyıllarca süren, bitip tükenmeyen savaşlara girdiler
Sonuç olarak iyi donanımlı ordular oluştu Askerler zırh giyer, miğfer takar, silah olarak da savaş baltaları, mızraklar ve yaylar taşırlardı Yakın düzende ve genellikle savaş arabalarıyla savaşırlardı Kent devletleri zamanla savaşlar yüzünden zayıflamaya başladı Bu yüzden Sami halkları Babil'i istila ettiğinde Sümerler kendilerini korumayı başaramadılar (bak BABİL VE ASUR UYGARLIKLARI)

__________________