Cevap : İş Ortaklığı

2İŞ ORTAKLIĞININ KURUMLAR VERGİSİ VE BORÇLAR HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Kurumlar vergisi mükelleflerinin sayıldığı Kurumlar Vergisi Kanunun 1inci maddesine 9239 sayılı kanun ile (E) bendi olarak iş ortaklıkları eklenmiştir Hukuki açıdan bakıldığında Kurumlar vergisi kanunun mükerrer 6 maddesinde yer alan tanımlama dışında iş ortaklığının bütün yönleriyle ele alındığı bir yasal düzenleme bulunmamakta buna karşın kurumlar vergisine tabi olanlar, sermaye şirketleri, kooperatifler, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmelerin kendi aralarında, şahıs ortaklıkları veya gerçek kişilerle belli bir işi birlikte müştereken taahütt etmek ve kazançlarını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan vergi dairesinden bu şekilde mükellefiyet talep edilmesini isteyenler şeklinde tanımlanmıştır 4369 sayılı kanunla KVK’nun mükerrer 6’ıncı maddesinde yapılan değişiklikle iş ortaklıklarının kurulması ortakların tercihine bırakılmıştır İş ortaklığının şartları oluşsa dahi, ancak ortakların talep etmeleri durumunda iş ortaklığı mükellefiyeti tesis olunacak aksi halde adi ortaklık ve konsorsiyum gibi dikkate alınacaktır Bu şekilde 4369 sayılı kanunla yapılan düzenlemede vergileme açısından iş ortaklığı sahiplerine seçimlik hak tanınmış olmaktadır

Özel hukuk açısından Borçlar Kanunun 520-541 maddelerinde düzenlenerek adi ortaklık statüsünde kabul edilmektedir Borçlar Kanunun 520/1 maddesinde yer alan düzenlemede ortaklık iki ya da daha çık kişinin emeğini ya da malını bir amaca ulaşmak için birleştirdikleri bir sözleşme türü olarak tanımlanmaktadır Gerçekte kişi birliğinin temelinde bir adi ortaklık ilişkisi bulunur Bu sebeple adi ortaklık ile ilgili kanun hükümleri, bütün kişi birliklerinin temel yapılarına, özellikleri gözetilerek uygulanabilen genel hükümler niteliğindedir (2)

Bu yönüyle değerlendirildiğinde iş ortaklıkları adi ortaklık statüsüne uymaktadır Bununla birlikte; adi ortaklık sürekli bir yapılanma biçimi olup, iş ortaklığında olduğu gibi; belli bir işi yapıp, sonuçlandırdıktan sonra sona erdirilmek amacıyla kurulmazlar
İş ortaklığı kendisine benzer bir yapılanma olan konsorsiyumla sıklıkla karıştırılabilmektedir Hatta kendilerini konsorsiyum olarak tanımlayan ortaklıkların gerçekte adi ortaklık veya iş ortaklığı olduğu sıkça görülmektedir Bu durum tıpkı iş ortaklığında olduğu gibi konsorsiyumla ilgili yasal düzenleme eksikliğinden kaynaklanmaktadır Öyle ki, 31 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde (3) yer alan dolaylı tanımlama dışında mevzuatımızda konsorsiyumun da herhangi bir tanımlaması yoktur

Söz konusu Tebliğ’de ise her ortağın işin belli bir bölümünün yapımını taahhüt ettiği konsorsiyumlar, iş ortaklığı tanımı dışında tutularak, bu tür ortaklıklarda (konsorsiyum) her bir ortağın yapacağı işin taahhüt sözleşmesinde açıkça belirtilmesinin zorunluluğu vurgulanmıştır Ancak taahhüt sözleşmesinde belirtilmemekle beraber, ortakların kendi aralarında yapacakları mukavele ile her bir ortağın yükleneceği işin belirlenmesi ve işveren idarece de bu mukavelenin kabulü halinde, iş ortaklığı söz konusu olmayacağı, bu tür ortaklıkların konsorsiyum olarak adlandırılacağı belirtilmiştir

Konsorsiyumdaki temel unsur, birbirinden bağımsız iki veya daha fazla firmanın, birbirinden fiziken ayrılabilen bölümleri bulunan bütün bir işi, önceden tespit edilen koşullar ve iş programına göre birbiri ile koordineli bir biçimde yapmayı taahhüt etmesidir Bu firmaları birbirine bağlayan en önemli unsur işi yapacakları yerin aynı olmasıdır

Başka bir ifadeyle; konsorsiyum, birden çok gerçek veya tüzel kişiliğin her birinin bir işin tamamını değil belli bir bölümünü yapmayı taahhüt etmek suretiyle oluşturdukları yapılanmalardır Konsorsiyumda ortaklardan her birinin sorumluluğu bağımsız olup, yapmayı taahhüt ettikleri kısımla sınırlıdır ve bunun taahhüt sözleşmesinde açıkça belirtilmesi zorunludur İş ortaklığında ise esas olan bir işin tamamının müştereken yerine getirilmesidir Sorumluluk ise işin tamamını kapsayan müşterek sorumluluktur

__________________