4 Bin Yıllık Bir Türk Oyunu 'Mangala'

**Şengül Şirin** · 11-04-2009

4 Bin Yıllık Bir Türk Oyunu 'Mangala'

Eski Türk medeniyetlerinde çok sevilen "Mangala" isimli oyun, yeniden popülerliğini kazanmaya başladı Strateji temelli olan "Mangala", her kesimden insanın rahatlıkla oynayabileceği bir oyun

İSTANBUL - 1980’den sonra doğanların, bilgisayarların o zamanki adıyla atarilerin yeni çıktığı ve yükselişe geçtiği dönemde dünyaya "merhaba" dedikleri için bilgisayar oyunlarına ayrı bir düşkünlükleri vardır

Bilgisayarlarda oynanan oyunların kökenlerini araştırınca çok ilginç kimi bilgiler ortaya çıkıyor

Örneğin bir dönem cep telefonlarında çok revaçta olan "tohum" oyununun kökeni “Mangala”ya dayanıyor

Esasında "Mangala", “bao”, “deka”, “wari”, “owari” gibi isimlerle Afrika, Ortadoğu hatta Uzakdoğu’da görünüyor

Bütün bu oyunlar, "hareket etmek" anlamına gelen “mankala" kelimesinden türetilmiş

Ziraatçi toplumlarda taşlar tohum olarak adlandırılırken, Türk mangalalarında bu taşlar asker yerine geçmektedi

OYUNUN KURALLARI

"Mangala"nın kendi tarafında 6 ila 7 karşı tarafta da aynı sayıda çukurun bulunduğu bir tahta üzerinde oynanıyor

İlk zamanlarda oyunun başlarında bu çukurlara gelişi güzel sayıda taş konurken, sonradan bu çukurların içine belirli sayıda taş konmaya başlandı

Günümüzde tekrardan ortaya çıkan mangalada 12 çukur ve yanlarda otağı denilen iki büyük çukur bulunuyor

Her oyuncu öündeki altı çukura dört adet taş koyar

Oyunun başında kimin başlıyacağı belirlendikten sonra ilk oyuncu önündeki herhangi bir çukurdan dört tane taşı alarak, birini ilk aldığı çukura koyarak çukurun sağ tarafına doğru her bir çukura birer taş bırakır

"Türk Mangalası"nın diğer mangalalardan farkı otağı bölümüe da taş konmasıdır

Diğer mangalalarda bu kural yoktur

Oyuncunun elindeki son taş otağı bölümüne gelirse oyuncu bir hak daha kazanır

Şayet otağıya taş konduğu halde hala elinde taş varsa bu sefer rakibinin haznesine birer taş koyar

Oyuncunun elindeki son taş rakibin haznesindeki taşları çift sayıya ulaştırırsa, oyuncu buradaki bütün taşları kendi otağına koyar

Oyun bir oyuncunun kendi sırasındaki çukurların boş kalması ile sona erer

Otağısında en fazla taş toplayan kişi o eli kazanmış olur

"Mangala" oyunu toplamda beş setten oynanır

Osmanlı toplumunda oldukça yaygın olarak oynana mangala bir çok minyatürde de resmedilmiştir

Oyun için mekan ve mazemeye ihtiyaç duyulmamasının yanı sıra her kesimden insanın oynuyabilmesi, oyunun popülerliğini zamanında arttırmıştı

11-04-2009	#1
Şengül Şirin	4 Bin Yıllık Bir Türk Oyunu 'Mangala' 4 Bin Yıllık Bir Türk Oyunu 'Mangala' Eski Türk medeniyetlerinde çok sevilen "Mangala" isimli oyun, yeniden popülerliğini kazanmaya başladı Strateji temelli olan "Mangala", her kesimden insanın rahatlıkla oynayabileceği bir oyun İSTANBUL - 1980’den sonra doğanların, bilgisayarların o zamanki adıyla atarilerin yeni çıktığı ve yükselişe geçtiği dönemde dünyaya "merhaba" dedikleri için bilgisayar oyunlarına ayrı bir düşkünlükleri vardır Bilgisayarlarda oynanan oyunların kökenlerini araştırınca çok ilginç kimi bilgiler ortaya çıkıyor Örneğin bir dönem cep telefonlarında çok revaçta olan "tohum" oyununun kökeni “Mangala”ya dayanıyor Esasında "Mangala", “bao”, “deka”, “wari”, “owari” gibi isimlerle Afrika, Ortadoğu hatta Uzakdoğu’da görünüyor Bütün bu oyunlar, "hareket etmek" anlamına gelen “mankala" kelimesinden türetilmiş Ziraatçi toplumlarda taşlar tohum olarak adlandırılırken, Türk mangalalarında bu taşlar asker yerine geçmektedi OYUNUN KURALLARI "Mangala"nın kendi tarafında 6 ila 7 karşı tarafta da aynı sayıda çukurun bulunduğu bir tahta üzerinde oynanıyor İlk zamanlarda oyunun başlarında bu çukurlara gelişi güzel sayıda taş konurken, sonradan bu çukurların içine belirli sayıda taş konmaya başlandı Günümüzde tekrardan ortaya çıkan mangalada 12 çukur ve yanlarda otağı denilen iki büyük çukur bulunuyor Her oyuncu öündeki altı çukura dört adet taş koyar Oyunun başında kimin başlıyacağı belirlendikten sonra ilk oyuncu önündeki herhangi bir çukurdan dört tane taşı alarak, birini ilk aldığı çukura koyarak çukurun sağ tarafına doğru her bir çukura birer taş bırakır "Türk Mangalası"nın diğer mangalalardan farkı otağı bölümüe da taş konmasıdır Diğer mangalalarda bu kural yoktur Oyuncunun elindeki son taş otağı bölümüne gelirse oyuncu bir hak daha kazanır Şayet otağıya taş konduğu halde hala elinde taş varsa bu sefer rakibinin haznesine birer taş koyar Oyuncunun elindeki son taş rakibin haznesindeki taşları çift sayıya ulaştırırsa, oyuncu buradaki bütün taşları kendi otağına koyar Oyun bir oyuncunun kendi sırasındaki çukurların boş kalması ile sona erer Otağısında en fazla taş toplayan kişi o eli kazanmış olur "Mangala" oyunu toplamda beş setten oynanır Osmanlı toplumunda oldukça yaygın olarak oynana mangala bir çok minyatürde de resmedilmiştir Oyun için mekan ve mazemeye ihtiyaç duyulmamasının yanı sıra her kesimden insanın oynuyabilmesi, oyunun popülerliğini zamanında arttırmıştı __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır