Türkiyede Fındık üretimi

Türkiyede fındık üretimi

TÜRKİYE’DE FINDIK ÜRETİMİ

Türkiye’deki üretimi çok eskilere dayanan fındık,geleneksel ihraç ürünü olma niteliğini devam ettirmekte ve ülke ekonomisine oldukça büyük katkıda bulunmaktadırFındık üreten ülkeler arasında saha,üretim ve ihracat bakımından ilk sırada yer almamıza karşılık,birim sahadan alınan ürün bakımından diğer üretici ülkelerin gerisinde bulunmaktayızYıldan yıla dalgalanma göstermekle birlikte ülkemizdeki fındık üretim artışı denetimsiz ve kontrolsüz olarak genişleyen üretim sahasından karşılanmaktadır

Dünya fındık ihracatındaki ülkemizin payının yüksek olması, fındık çeşitlerimizin kaliteli olmasına ve dünya fındık üretim alanının büyük çoğunluğunun elimizde olmasına bağlı bulunmaktadırFındık çerezlik olarak tüketildiği gibi, pastacılık ve şekerleme sanayiinde geniş ölçüde kullanılma alanına sahiptir Üretilen fındığın %10-15′i ise ülke içerisinde çerezlik olarak ve yeni oluşan pasta ve şekerleme sanayiinde tüketilmektedirİşlenmiş ve mamul olarak fındık ihracatımız ise çok az bulunmaktadırFındığın bir çok üretim ve pazarlama sorunları bulunmaktadırÜretim sorununun başında verim düşüklüğü gelmektedirFındık bahçelerinin yaşlı ve çok sık dikilmiş olması,tozlayıcı noksanlığı,budama,gübreleme ve mücadele gibi teknik uygulama noksanlıkları verim düşüklüğünün en önemli sebepleridirPazarlama sorunlarının başında ise o yıl üretilen fındığın ihraç edilmemesi ve buna bağlı olarakta yıldan yıla stokların oluşmasıdırFındık üreticilerine yardımcı olmak amacıyla, üretimde dikkat edilmesi gereken teknik konulara ağırlık verilmiş ve üretimde karşılaşılan güçlükler dikkate alınarak çözümüm yolları önerilmiştirFındık Karadeniz Bölgesinde yaklaşık 3150 köyde, Türkiye nufüsunun %75′ olan 3205000 kişinin diğer bir yaklaşımla 400000 dolaylarındaki çiftçi ailesinin tek geçim kaynağıdır Ayrıca Türkiye ekonomisi için de büyük bir önem taşımaktadır Zira fındık dış satımımıza 1978-1980 yılları arasında % 13-16 oranında, 1981 – 1980 yılları arasında % 4-6,5 oranında katkıda bulunmuştur Son yıllardaki katkı payının azalması genel ihracatımızın 3-35 kat artış göstermesinde kaynaklanmaktadır Fındık ayrıca tarımın yapıldığı çok meyili toprak derinliği az olan arazilerin değerlendirilmesinde ve erozyona karşı korunmasında da etkili olmaktadır

Giresun Fındık Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü kayıtlarına göre 1982 yılında Türkiye fındık dikim alanının 415358 hektar dolaylarında olduğu tahmin edilmiştir Ancak değişik kişi ve kuruluşlar fındık alanı ve üretim miktarını farklı tahmin etmektedirler Bu çelişkili durumun ortadan kaldırılması için Türkiye’deki fındık üretim alanının kesin olarak bilinmesi zorunluluğu vardır Ülkemizde fındık ,Ordu ,Giresun, Trabzon ,Sakarya, Bolu ve Samsun illeri başta olmak üzere 12 ilde ekonomik olarak İstanbul ve Bursa illeri başta olmak üzere 20 ilde de çerezlik olarak üretilmektedir
Özellikle son 10-15 yıl içeresinde Türkiye’de hızlı bir üretim alanı artışı olmuştur 1973 yılnda 360091 hektar dolaylarında olduğu tahmin edilen fındık üretim alanları 1982 yılları arsında 415358 dolaylarına yükselmiştir1973-1982 yılları arsında göürülen 55267 hektarlık artışın 26357 hektarlık kısmı Samsun ili dahil olmak üzere Batı Karadeniz bölgesinde,24606 hektarlık kısmı ise Doğu Kardeniz bölgesinde olmuştur Bu dönem içeresindeki alan genişlemesi Doğu Karedeniz bölgesinde %2926 oranında gerçekleşmiştir Fındığın özellikle Batı Karadeniz bölgesinin verimli, düz ve az meyili arazilerine kaymasının sebepleri, bu dönem içersinde fındığın satış garantisinin olması,yüksek taban fiyatı ile desteklenmesi ve arazilerin yeni fındıklığa tahsis edilmesi sonucu %30-50 oranında daha yüksek ürün vermesidirTürkiye’de dektara fındık verimi ortalanması 1969-1972 yılları arasında 6133 kg dolaylarında iken 1979 – 1982 yılları arasında 7050 kg dolaylarına çıkmıştır On yıl içersinde meydana gelen %1880 oranındaki verim artışı, üretim tekniğinin nispeten iyi uygulanmasından ziyade verimli, düz ve taban arazilerde yetiştirilmesinden ileri gelmektedirDünya fındık üretim alanı 525000 hektar dolaylarında bulunmaktadırBu üretim alanının %7916’sı Türkiye’de, %647’si İspanya’da ve %247’si ABD’de 100kg dolaylarında bulunmaktadırTürkiye’de verimin düşük olasının birçok sebepleri bulunmaktadır

Türkiye’de Fındık verimin düşük olmasının sebepleri

a İşletmelerin büyüj çoğunluğu çok parçalı ve yeterli büyüklükte degildir
b Fındık bahçeleri yaşlı ve birçoğu ekonomik ömrünü tamamlamıitır
c Arazilerin çok meyili ve toprak-su muhafaza tedbirleri alınmadan bahçeler kurulmuştur
d 30 dektarın küçük fındık aile işletmelerinde elde edilen gayrisafi gelir bu işletmelerin işletme masraflarını karşılayamakta ve bu yüzden budama gübreleme ve mücadele gibi kültürel uygulamalar usülünde uygun ve yeterince yapılmamaktadır
e Fındık bahçelerinin kurulmsısnda tozlatıcı çeşitleri yer verimediğinden meyve tutum oranı azalmakta ve necitede verim düşmektedir
Çizelge 1 : Takvim Yılı İtibariyle Türkiye Genel İhracatı ve Türkiye Fındık İhracatı (Dolar Olarak)

Yıl Türkiye Genel İhracatı Türkiye Fındık İhracatı Oran (%)
1979 2261195000 352992000 1561
1980 2910121000 394849357 1357
1981 4702933000 301772317 642
1982 5745973000 240694367 418
1983 5727879000 245985846 429
1984 7133602000 304800290 427
Çizelge 2 Türkiye Fındık Üretim Alanları (Hektar)
İller Saha
Ordu 120000
Giresun 106300
Trabzon 61024
Sakarya 42322
Bolu 32794
Samsun 27035
Zonguldak 10205
Rize 3800
Kocaeli 2069
Artvin 1800
Kastamonu 1425
Sinop 584
Diğer İller 6000
TOPLAM 415358
Çizelge :3 Türkiyedeki fındık saha artışı ve oranları

BÖLGELER 1973 Yılı 1980 Yılı 1973-1982 Yılı
Saha
(Ha) Oran
(%) Saha
(Ha) Oran
(%) Saha
Artışı
(Ha) Artış
Oranı
(%)
Dogu
Karadeniz
Bölgesi 268318 7451 292924 7052 24606 917
Batı
Karadeniz
Bölgesi 90077 2502 116434 2803 26357 2926
Çerezlik
Bölge 1696 047 6000 145 4304 25377
TOPLAM 360091 100 415358 100 55267 29220
Çizelge: 41969-1972 ve 1979-1982 Yılları arasında Türkiye fındık üretim alanı üretim ve verim durumu
Yıllar Alan (1000 Ha) Üretim (100 Ton) Verim (KgDa)
1969 2974 1716 577
1970 3129 2644 845
1971 3238 1659 512
1972 3504 1859 530
ORTALAMA 3211 1969 613
1979 3953 2920 742
1980 4019 2380 592
1981 4114 3950 960
1982 4154 2200 530
ORTALAMA 4060 2863 705
Çizelge: 5 Fındık üreten ülkelerin fındık üretim alanları, üretim miktarları ve verim durumları
(Üretim ve verim 1979-1982 yılları ortalamasıdır)
Ülkeler Alan (Ha) Oran (%) Üretim (Ton) Oran (%) Verim (Kg/Da)
Türkiye 415358 7916 286250 6768 6891
İtalya 62347 1188 105920 2404 16988
İspanya 34000 647 17750 420 5220
ABD 13000 247 13020 308 10015
TOPLAM 524705 422020

SİSTEMATİKTEKİ YERİ

Bölüm Spermatophyta Tohumlu bitkiler
Alt Bölüm Angiospermae Kapalı tohumlar
Sınıf Dicotyledoneae İki çenekliler
Takım Fegales Kayıngiler
Familya Betullaceae Huşgiller
Alt familya Coryleae Fındıkgiller
Cins Corylus L Fındık
Fındık Rehber’e göre 12 Beijerinck’e görede 20 tür ihtiva etmekte isede önemli olan ve kültürlü yapılan türler; Corylus avellana L-Adi fındık Corylus colurna L-Türk fındığı ve Corylus mexima Mill-lambert fındığıdır Ayrıca muhtelif türlerin melezleride önemlidir Bazı varyetelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedirFındık türlerinin ayrılmasında dikkate alınan en önemli özellik zuruf şekli ve yapısıdır

BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ

Türkiye’de yetiştirilen kültür fındık çeşitleri 3-5mboylanabilen çalı formunda,İtalya,İspanya ve ABD’de yetiştirilen fındık çeşitleri ise 6-8m boylanabilen küçük ağaçcıklar şeklindedirKültüre alınmamış yabani fındık formları ise 10-20 ve hatta 40m’ye kadar boylanabilmektedirFındığın kromozom sayısı 2n=22′dir
1 Kök: Saçak kök şeklinde olan fındık kökleri fazla derine gitmezGenellikle taç izdüşümüne kadar gelişme göster- mektedirKök gelişmesi meyilli arazilerdeki ocakların üst kısımlarında az, yan ve alt kısımlarında ise daha fazladır

2 Yaprak: Şubat ayında gelişmeye başlayan ve kısa bir sap ile yıllık sürgünler üzerinde almaşıklı olarak dizili bulunan yapraklar, yuvarlak veya hafif uzunca ve genellikle kalp şeklinde olup 1012 cmuzunlukta ve 810cm genişliktedir Yaprakların kenarları dişli ve yer yer derin dişli,altyüzleri hafif tüylü ve mat, üst yüzleri ise açıktan koyu yeşile kadar değişebilen renge sahiptir Yaprak damarları üst yüzde içeriye doğru girintili alt yüzde ise çıkıntılıdır

3 Tomurcuklar: Yıllık sürgünler üzerindeki yaprak koltuklarında Haziran ayından itibaren gelişmeye başlayan tomur- cuklar yumurta biçiminde ve yeşil renktedir Çiçekler: Fındık tek evcikli bir bitki olup erkek ve dişi çiçekleri aynı bitki üzerinde fakat ayrı ayrı yerlerde bulunmaktadır

• Erkek Çiçekler: Püs,kedicik ve şeton adıda verilen erkek çiçekler Haziran ayı içerisinde yıllık sürgünler üzerindeki yaprakların koltuklarında tek tek veya gruplar halinde gelişmeye başlarlar Başlangıçta renkleri yeşil, gelişmesi ilerledikçe açık yeşil ve fenerlenme esnasında da açık sarı renk alırlar Fenerlenmesi sona eren püslerin renkleri kahverengileşir,esmer renk alır ve dökülürlerGelişmiş ve fenerlenme durumuna gelmiş erkek çiçek başakları çeşitlere göre değişmekle beraber 6-10 cmboyunda olup her bir erkek çiçek başağında 200 civarında çiçek bulunmakta ve olgunlaşmış olan bir püs 55 milyon dolayında çiçek tozu yayabilmektedir Olgunlaşan püsler Kasım ayından itibaren çiçek tozu yaymaya başlarlar ve çeşitlere göre değişmekle beraber çiçek yaymaları Şubat sonu ve Mart ayı ortalarına kadar devam etmektedir

• Dişi Çiçekler: Karanfil adı verilen dişi çiçek kümeleri bir tepe tomurcuğu veya yan tomurcuk olarak Haziran ayında gelişmeye başlar Dış görünüşleri yumurta biçiminde olan tomurcuklar birbiri üzerine binmiş pulcuklardan meydana gelmiş ve her pulcuk bir brakte yaprağı ile iki çiçekten oluşmuşturBir dişi çiçek kümesi 4-24 pistil ihtiva etmektedirBir çift pistil bir çiçeğe bir çiçeğe karşılıktırDişi çiçek kümeleri gelişmelerini Kasım ayından itibaren tamamlamakta ve karanfil adı verilen pistilleri görülmeye başlamaktadırBaşlangıçta açık renkli olan pistiller daha sonra koyu kırmızı renk alırlarİşte bu kırmızı uç safhasından sonra çiçek tozu kabul edebilir olgunluğa ulaşmış olurlar Çiçek tozu kabul etmemiş olan karanfiller kırmızı renklerini 40 gün kadar muhafaza etmektedirlerKaranfiller çiçek tozu kabul edebilecek olgunluğa (receptiv) gelmelerinden itibaren en ideal çiçek tozu kabul etme süresi 15 gün olup 30 güne kadar çiçek tozu kabul edebilmektedirler Çiçek tozu kabul etmiş olan karanfiller bir hafta içersinde kırmızı renklerini kaybederek esmerleşirlerYurdumuzda yetiştirilen fındık çeşitlerinin erkek ve dişi çiçekleri aynı zamanda olgunluğa (homogami) ulaşmazlarKısmen erkek çiçekleri dişi çiçeklerinden daha önce açan (protandry) çeşitler bulunmasına karşılık (Sivri,Palaz,Foşa), çeşitlerimizin büyük bir çoğunluğu dişi çiçeklerini erkek çiçeklerinden daha önce (protogny) olgunlaştırmaktadırlar Çeşitlere göre değişmekle birlikte karanfiller Kasım ayından itibaren açılmaya başlamakta Şubat sonu ve Mart ayı ortalarına kadar devam etmektedir

4 Yumurtalık: Yumurtalık iki bölmelidir Her bir bölme içersinde asılı bir yumurta bulunur Genel olarak bunlardan bir tanesi gelişir diğeri dunura uğrarİki yumurta döllenip gelişirse ikiz fındık meydana gelir

5 Zuruf : Fındık meyvesini dıştan saran kısımdırBazı çeşitlerde meyve boyunu kısmen aşmakta,bazı çeşitlerde ise meyve boyunun birkaç katı büyüklükte olabilmektedirGelişmiş olan zuruf yeşil renkli olup hasat olumunda tabandan itibaren sarımtırak kırmızı renk alırÇeşitlere göre değiş- mekle beraberzurufun uçları az veya çok derin dilimli ya da boru şeklinde tek parçalı olmaktadır

6 İç: Bütün fındıklarda yenilebilen iki parçalı bir kotiledondan meydana gelen iç,dış kabuğun şekline uygun olarak yuvarlak, sivri veya badem şeklindedir İçin uca yakın orta kısmında küçük bir embriyo bulunmaktadır

7 Çotanak: Zurufun meyveli şekli olan çotanak küçük bir sap ile yıllık sürgünlere bağlı bulunmaktadır Bir karanfildeki döllenen çiçek sayısı kadar çotanaklarda meyve oluşmakta ve çeşitlere göre sayısı değişmektedir
Şekil: 1 Fındıkta erkek ve dişi çiçekler

TOZLANMA VE DÖLLENME BİYOLOJİSİ

Fındık Kasım ayından itibaren çiçek açmaya başlamakta ve çeşitlere göre değişmekle beraber çiçeklenme Mart ayı ortalarına kadar devam etmektedirPüslerin olgunlaşması ve anterlerin patlaması ile etrafa etrafa yayılan çiçek polenleri dişi çiçek pistilleri üzerine rüzgârlarla taşınmakta ve tozlama olayı meydana gelmektedirÇiçek pistilleri üzerine gelen polenler çimlenmekte ve çim boruları ile yumurtalık tabanına kadar uzantı teşkil ettirmektedir Yumurtalık tabanına ulaşan çim boruları yumurtalığın gelişmesine kadar 3-5 ay sakin bir devre geçirerek beklemektedirÇiçek pistilleri üzerindeki polenlerin çimlenmesi üzerine birçok faktörler etki yapmaktadır Polen yayılmasından hemen önceki bir devrede nispeten düşük bir sıcaklık ve yüksek rutubet iyi kaliteli çiçek tozu için uygun olan iklim faktörüdürEn önemli olanlardan bir taneside çiçek polenlerinin çimlenmesinin genetik özellik göstermesidirDişi çiçekler tamamen açıldıktan sonra bir ay kadar bir süre kırmızı renklerini muhafaza ederler ve çiçek tozu kabul edebilir(receptiv)durumdadırlar Optimum çiçek tozu kabul edebilme süresi ise 15 gündürDişi çiçeğin styl kısmına nazaran stigma kısmı daha uzun, üst yüzeyleri girintili çıkıntılı olup çiçek tozu kabul edebilme yüzeyleri geniştirPolenler stigma üzerinde çimlendikten sonra polen tüpü styl içersindeki doku demetleri içersine girerler ve giriş stigma içerisindeki hücreler arası yolla olur

Polen tüpünün gelişmesi hızlı olup iletken doku demetleri ilerlemesi ve styl’ in tabanına ulaşması için 10 gün yeterlidir Bu süre polenin çimlenme kabiliyeti ve çevre ısısına görede değişir Stigma üzerine ulaşan çiçek tozlarından ancak birkaç tanesi styl’in tabanına kadar ulaşır ve döllenme olayında rol oynarlar Onun için polenlerin miktarından çok kalitesi önemlidir Styl’in tabanına ulaşan polen tüpü dinlenme peryoduna girer Çünkü yumurtalık teşekkül etmemiş ve bir doku yığını (Primordium ovarien) halindedir Dişi çiçekler tozlandıktan sonra bu doku yığını gelişerek yumurtalık halini alır Başlangıçta yavaş gelişme gösteren yumurtalık Nisan ayının sonuna kadar normal hacminin ancak %10′u kadar gelişme gösterir ve Mayıs ayı başından itibarende hızlı bir gelişme peryodu içersine girerGelişmenin %90′ı takip eden 3-4 hafta içersinde gerçekleşir

Bu gelişmenin sonunda iki yumurtalık oluşurTozlanmadan yumurtalığın gelişmesine kadar 3-5 ay gibi bir süre geçer ve çimlenen çiçek tozları styl’in tabanında sakin olarak yumurtalığın gelişmesini bekler Mayıs ayı sonu ve Haziran başlangıcında oluşan yumurtalıklardan genellikle bir tanesi döllenir ve gelişir,diğer yumurtalık dumura uğrarEğer her ikisi döllenip gelişirse ikiz fındık meydana gelir Karşılıklı tozlanan çeşitler kendi kendini tozlayan çeşitlere göre daha fazla meyve tutumu sağladığından bahçede iyi bir çeşit karışımının yapılmasını gerekmektedir

TÜRKİYEDE YETİŞEN ÖNEMLİ FINDIK ÇEŞİTLERİ

Ülkemizde yetiştirilen fındık çeşitleri meyve şekil ve özelliklerine göre üç grupta toplanır
1 YUVARLAK FINDIKLAR
2 SİVRİ FINDIKLAR
3 BADEM FINDIKLAR

Yuvarlak Gruba Giren Fındık Çeşitleri:

aTombul Fındık: Ülkemizde yetişen en önemli fındık çeşididirDaha ziyade Giresun ilinde yaygın olarak yetiştirilmektedir Meyve kalitesinin çok iyi olması uluslar arası pazarlarda kolayca tutunmasını sağlamış ve Türk fındığı dünya ülkelerince aranır duruma gelmiştir Periyodisite özelliği gösteren tombul fındık çeşidi iyi ve bakımlı bahçe koşullarında her yıl düzenli ve oldukça yüksek verim vermektedir Olgun, meyvesi dolgun ve muntazam şekillidir Tabla kısmına doğru genişlemekte, uca doğru muntazaman daralarak sivri bir uç ile nihayetlenmektedir Meyvenin üzeri bariz olukludur Ortalama uzunluğu 1758 mm ve genişliği 1704 mmolan tombul fındığın randımanı %50-52′dir Kabuk açık,parlak, kahverengi,uçtan itibaren yarısına kadar kirli beyaz havlı olup ortalama kabuk kalınlığı 110 mm ve kolay kırılmaktadır Tablası geniş, yayvan,ortası kabarık, meyve bu kısım üzerindebir tarafa meyilli olarak durabilmektedir İç meyve zarı (testa) açık kahverengi, parlak,pürüzsüz,ince,ete yapışık ve üzeri hafif damarlıdırDepolama ve taşımada önemli olan iç meyve zarları kolay soyulmakta ve beyazlatılmaya elverişlidir

İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, meyve eti beyaz,parlak ve gevrek olup göbek boşluğu küçük, yağ oranı %69-72′dir Yağ oranının yüksek olması iç’in mekaniksel basınca dayanıklılığını azaltmakta ve kolay bozulmaya neden olmaktadırBu yüzden kırma, ambalajlama, depolama ve taşımada itinalı olmayı gerektirmektedir 670 – 730 adet kabuklu fındığı 1kg gelen bu çeşidin zurufları meyve boyunun 2,5 katı büyüklükte ve ço- ğunlukla 3 ve 4′lü çotanak oluşturmaktadır

b Palaz Fındık: Lezzet ve kalitesi orta olan bu fındık çeşidi daha ziyade Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilmektedir Tombul fındıktan oldukça iri olan meyvesi dolgun, yuvarlak ve basık,tabla kısmı geniş, uç kısmı ise havlıdırOrtalama 1601 mmuzunluk ve 1926 mm genişlikte olan meyvelerinin kabuğu donuk kahverenktedir Kabuk kalınlığı ortalama 166 mm ve kolay kırılır İç meyvenin üzerinde kahverenkli, ince ve ete yapışık zar bulunmaktadır Meyvesi beyaz ve göbek boşluğu nisbeten büyüktür 600 – 650 adet kabuklu fındık 1kg gelmekte ve randımanı %49-51,yağ oranı 64-68′dir Kökleri yüzlek ve daha çok yanlara gelişme gösterdiğinden toprak derinliği az, killi, kumlu ve çakıllı topraklarda dahi yetişebilmektedir İlkbaharda diğer fındık çeşitlerinden daha önce uyandığından dondan daha fazla zarar görmekte ve meyveleri daha çok haşere zararına uğramaktadır Genellikle 2 ve 4′lü çotanak oluşturan bu fındık çeşidinin zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklüktedir

c Foşa Fındığı: Daha çok Trabzon yöresinde yetiştirilen iri ve gösterişli bir fındık çeşididir Kabuğu kırmızımtırak -kahverengte, ortalama 120 mm kalınlıkta ve orta derecede serttir Ortalama 1787 mm genişlikte kabuklu meyveye sahiptir İç meyve zarları koyu kiremit, kahverengi, üzeri kaba damarlı, kalınca, meyve etine yapışık, içi fildişi renkte, sertçe ve göbek boşluğu büyük olan iç, meyve kabuğunu iyice doldurmuştur İç randımanı %50-53 ve yağ oranı % 6669′dur Tabla kısmı darca olan bu çeşidin 475-550 adet kabuklu meyvesi 1kg gelmektedir Genellikle 2′li çotanak oluşturmakta ve zurufları meyve boyunun 2 katı büyüklüktedir

d Çakıldak Fındık: Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilen bu fındık çeşidi Batı Karadeniz bölgesinde Delisava adı ile tanınmakta ve geniş ölçüde üretimi yapılmaktadır Diğer fındık çeşitlerimizden çok daha geç uyandığından ilkbaharın geç donlarından az zarar görmekte, her türlü iklim ve toprak koşullarına kolay uyabilmekte olan bu çeşidin verimi çok yüksektir Oldukça iri ve nisbeten uzunca olan meyvelerin lezzet ve kalitesi iyi değildir Meyve kabuğu açık kahverenkli, 12 mm kalınlıkta ve kolay kırılmaktadır Tabla kısmı geniş, düz ve dışa nisbeten bombe yapmıştır İç meyve kabuk içerisini iyice doldurmuştur Meyve etine yapışık, damarlı ve kalınca zarları bulunmaktadır Meyve eti fildişi renkte, gevrek ve göbek boşluğu orta derecede büyüktür Kabuklu meyve ortalama 1841 mm uzunluk ve 17,76 mm genişliktedir 580-610 adet kabuklu fındık 1kg gelmektedir Randımanı %52-54 ve yağ oranı %58-63′dür Genellikle 4′lü çotanak oluşturmakta ve zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklüktedir

e Kalınkara Fındığı: Diğer fındık çeşitlerinin zor yetiştiği zayıf topraklarda dahi kolayca kolayca yetiştirilen bu fındık çeşidine fındık bahçeleri içersinde sık rastlanmakta ve ömrü azdır Kabuğu mat, kirli kahverengi olup uç kısmı boz renkli ve hav tabası ile kaplıdır Meyvesi yuvarlak, tabla kısmının ortası kabarık ve bu kısım üzerinde meyve meyilli bir şekilde durabilmektedir İç meyve üzerinde meyve etine yapışık, kalın pürüzlü ve koyu kahverenkli zar bulunmaktadır Meyve eti donuk beyaz renkte ve gevrek olup göbek boşluğu büyük olduğu için çabuk bozulur İç meyve randımanı %48-49 ve yağ oranı %59-64′dür Kabuğu ortalama 13 mm kalınlıkta olan bu fındık çeşidinin kabuklu meyvesi 1927 mm uzunluk ve 1903 genişliktedir 450-525 adet kabuklu fındık 1kg gelmektedir Zurufları gösterişli ve meyve boyunun iki katı büyüklükte olup çotanaklarındaki meyve sayısı genellikle 3′lüdür İç meyvenin %30-44′ü ikiz olmakta ve istenmeyen bu özellik ticari değerini düşürmektedir

f Kargalak Fındık: Trabzon ve Hopa dolaylarında kısmen yetiştirilen çok iri bir fındık çeşididir Kabuğu kalın ve iç doldurması zayıf olduğundan yetiştiriciliği yapılmamakta, fındık bahçeleri içersinde az da olsa rastlanılmaktadır Kabuklu meyve tabla ve uçtan basık, ortalama 1858 mm uzunlukta ve 2375 mm genişliktedir Kabuğu oldukça kalın ve sert ortalama 133 mm kalınlıktadır İç meyve üzerinde oldukça, kalın, kahverenkli zar bulunmaktadır Meyve eti beyaz, gevrek, göbek boşluğu büyük ve kolay bozulmaktadır İç meyve randımanı %46-58 ve yağ oranı %57-63′dür 340-370adet kabuklu fındık 1kg gelmektedir Çoğunlukla 2′li ve 4′lü çotanak oluşturan by fındık çeşidinin zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklükte ve uç kısmı sık parçalıdır

g Uzunmusa Fındığı: Daha çok Ordu yöresinde yetiştirilme alanı bulunan bu fındık çeşidi iri, dolgun, ince kabuklu, oldukça verimli ve kalitelidir Meyve kabuğu kırmızımtırak kahverenkli ortalama 099 mm kalınlıkta ve tabla dışa çıkıntı yapmıştır Kabuklu meyve ortalama 1885 mm uzunluk ve 1752 mm genişliktedir İç meyve kabuğunu iyice doldurmaktadırİç meyvenin üzerinde ete yapışık,ince,parlak ve pürüzsüz zar bulunmaktadır Beyazlatılmaya elverişli olan iç meyvenin eti beyaz, gevrek, lezzetli ve göbek boşluğu küçüktür Randımanı %54-56 ve yağ oranı %64-68′dir 620-670 adet kabuklu fındık 1kg gelmektedir Zurufları kısa ve meyve boyunun 1-1,5 katı büyüklükte olup uçları sık parçalıdırGenellikle 4 ve 5′li çotanak oluşturmaktadır
h Mincane Fındığı: Tombul fındık çeşidine çok benzeyen mincanenin üzerinde koyu kırmızı çizgiler bulunmaktadır Daha ziyade Trabzon yöresinde yetiştirilmektedir Verimi düşük ve periyodisite göstermektedir Kabuğu açık kahverenkli ve tablası nisbeten dışa çıkıntı yapmıştır Kabuk kalınlığı ortalama 12 mm ve kırılması kolaydır Kabuklu meyve ortalama 1896 mm uzunluk ve 1750 mm genişliktedir Randımanı %48-50 ve yağ oranı %59-65′dir İç meyve zarı açık renkli, ince, meyve eti beyaz, gevrek ve göbek boşluğu nisbeten büyükçedir 730-760 adet kabuklu meyve 1kg gelmektedir Zuruf meyve boyunun 1,5-2 katı büyüklüktedir Çoğunlukla 4′lü çotanak oluşturmaktadır
ı Cavcava Fındığı: Yetiştirilme alanı çok az bulunan bu fındık çeşidinin kabuğu kahverenkli, ortalama 09-1 mmkalınlıktadır Tablası dışa çıkıntılı olan bu fındık çeşidinin kabuklu meyvesi ortalama 1846 mm uzunluk ve 1733 mmgenişliktedir İç meyve üzerinde kalınca ve kahverenkli zar bulunmaktadır Meyve eti fildişi renkte ve göbek boşluğu büyükçedir Randımanı % 52-54 ve yağ oranı %63-66′dır 700-780 adet kabuklu fındığı 1kg gelmektedir Zurfları meyve boyunun 2 katı büyüklükte ve çoğunlukla 3 ve 4′lü çotanak oluşturmaktadır

i Kan Fındığı: Çok lezzetli olan bu fındık çeşidinin kabuğu koyu kırmızı – kahverenktedir Nisbeten Trabzon yöresindeki fındık bahçelerinde yer yer rastlanılmaktadır Tabla düz uca doğru muntazam olarak daralmakta ve sivri bir uç ile nihayetlenmektedir Kabuk kalınlığı ortalama 09 mm’ dir Kabuklu meyve 1829 mm uzunluk ve 1732 mm genişliktedir İç meyve üzerinde ete yapışık ve kırmızı, oldukça kalın zar bulunmaktadır Meyve eti fildişi renkte, gevrek ve göbek boşluğu ortadır Randımanı %52-54 ve yağ oranı % 66-69′dur 680-715 adet kabuklu meyve 1kg gelmektedir Zurufları boru şeklinde, koyu kırmızı renkli ve meyve boyunun iki katı büyüklüktedir Çotanakta meyve sayısı çoğunlukla 3′lü ve 4′lüdü[M]r:

__________________