Termostat-sıvıların Ya da Kapalı Hacimlerin Sıcaklığını Denetleyen Aygıt

**Şengül Şirin** · 10-14-2009

Termostat-sıvıların ya da kapalı hacimlerin sıcaklığını denetleyen aygıt

Termostat, dolaşım yapan sıvıların ya da kapalı hacimlerin sıcaklığını denetleyen bir aygıttır

Termostatta, sıcaklığa yanıt veren bir duyarlı öğe ile istenen sıcaklıklardan sapmaları düzelten ısıtma ya da soğutma düzeneklerini çalıştırabilen bir denetim öğesi vardır

Buzdolaplarında

merkezî ısıtma sistemlerinde, havalandırma aygıtlarında, otomobil soğutma sistemlerinde ve endüstride birçok işlemde, otomatik sıcaklık ayarı, termostatlarla sağlanır

Termostatın en eski örneklerinden biri

1660 yıllarında

Hollandalı Cornelius Drebbel tarafından yapıldı

Drebbel bu aygıtı, bir kuluçka makinasını ısıtan fırının sıcaklığını ayarlama amacıyla geliştirmişti

Fırından çıkan sıcak buhar, makinanın çevresini dolaşan bir su gömleğine doluyor, kuluçka makinasına yerleştirilen duyarlı öğe

ısındığında genleşen alkol dolu bir kaptan oluşuyordu

Kabın bir ucu

içinde cıva bulunan U biçimli bir boruya bağlıydı

Su gömleğinin sıcaklığı yükseldiğinde, genleşen alkol, borunun bir kolunda cıva sütunu üstüne basınç yapıyor, öbür koldaki cıva sütunuysa

yükselerek, bir kolu itiyor, kol da bir kaldıracın ucunu kaldırıyordu

Bir ucu kaldırılan kaldıracın öteki ucu aşağı inerek, fırının hava kapağını kapatıyor, böylece, yanma hızı azalıyor ve sıcaklık düşüyordu

Aygıtın sağladığı sıcaklık, en düşük ve en yüksek değerler arasında değişmekteydi

Ama, su gömleğindeki sıcaklık değişkeleri yavaş olduğundan, iniş-çıkış-ları yumuşatıyordu

Ortalama sıcaklığın ayarlanması için

aygıt ayrıca, bir vidalı ayarlayıcıyla donatılmıştı

Bu tür aygıtlar XIX

yüzyıl sonlarına kadar, yalnızca yalıtılmış ortamlarda kullanıldı

Sonra, büyük apartmanların ısıtma sistemlerinin kazan ve radyatörlerine de uygulandı

Birinci Dünya savaşından sonra, merkezî ısıtma ve soğutmanın gelişmesiyle, denetim endüstrisi de büyük bir aşama yaptı

10-14-2009	#1
Şengül Şirin	Termostat-sıvıların Ya da Kapalı Hacimlerin Sıcaklığını Denetleyen Aygıt Termostat-sıvıların ya da kapalı hacimlerin sıcaklığını denetleyen aygıt Termostat, dolaşım yapan sıvıların ya da kapalı hacimlerin sıcaklığını denetleyen bir aygıttır Termostatta, sıcaklığa yanıt veren bir duyarlı öğe ile istenen sıcaklıklardan sapmaları düzelten ısıtma ya da soğutma düzeneklerini çalıştırabilen bir denetim öğesi vardır Buzdolaplarında merkezî ısıtma sistemlerinde, havalandırma aygıtlarında, otomobil soğutma sistemlerinde ve endüstride birçok işlemde, otomatik sıcaklık ayarı, termostatlarla sağlanır Termostatın en eski örneklerinden biri 1660 yıllarında Hollandalı Cornelius Drebbel tarafından yapıldı Drebbel bu aygıtı, bir kuluçka makinasını ısıtan fırının sıcaklığını ayarlama amacıyla geliştirmişti Fırından çıkan sıcak buhar, makinanın çevresini dolaşan bir su gömleğine doluyor, kuluçka makinasına yerleştirilen duyarlı öğe ısındığında genleşen alkol dolu bir kaptan oluşuyordu Kabın bir ucu içinde cıva bulunan U biçimli bir boruya bağlıydı Su gömleğinin sıcaklığı yükseldiğinde, genleşen alkol, borunun bir kolunda cıva sütunu üstüne basınç yapıyor, öbür koldaki cıva sütunuysa yükselerek, bir kolu itiyor, kol da bir kaldıracın ucunu kaldırıyordu Bir ucu kaldırılan kaldıracın öteki ucu aşağı inerek, fırının hava kapağını kapatıyor, böylece, yanma hızı azalıyor ve sıcaklık düşüyordu Aygıtın sağladığı sıcaklık, en düşük ve en yüksek değerler arasında değişmekteydi Ama, su gömleğindeki sıcaklık değişkeleri yavaş olduğundan, iniş-çıkış-ları yumuşatıyordu Ortalama sıcaklığın ayarlanması için aygıt ayrıca, bir vidalı ayarlayıcıyla donatılmıştı Bu tür aygıtlar XIX yüzyıl sonlarına kadar, yalnızca yalıtılmış ortamlarda kullanıldı Sonra, büyük apartmanların ısıtma sistemlerinin kazan ve radyatörlerine de uygulandı Birinci Dünya savaşından sonra, merkezî ısıtma ve soğutmanın gelişmesiyle, denetim endüstrisi de büyük bir aşama yaptı __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır