Cevap : Irsaliyeli Fatura-sevk Irsaliyesfatura Hakkında Yasal Düzenlemeler

**Şengül Şirin** · 10-12-2009

yazılması gerekmektedir

(10) Ayrıca, Maliye Bakanlığı, Gelirler Genel Müdürlüğü, B

07

0

GEL

0

29/2921-229-229/37791 sayılı aşağıdaki müktezası da bu yöndedir;
“ fatura üzerindeki bedelin döviz cinsinden (yabancı para) düzenlenmesi halinde fatura üzerine o günki döviz alış kuru esas alınmak suretiyle Türk Lirası karşılığının yazılması, faturada belirtilen meblağın faturanın düzenlendiği tarihten sonraki bir tarihte ödenmesi halinde ortaya çıkan kur farkı için de fatura düzenlenmesi gerekmektedir”

Ayrıca, 31

07

2004 tarihinde geçerli olmak üzere, 5228 sayılı Kanunu (11) yedinci maddesi ile değişen VUK’nun “Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu” başlıklı 215’inci maddesinin fatura nizamını ilgilendiren yeni şekli aşağıdaki gibidir;

VUK Madde 215:

1 Bu kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulması zorunludur

Ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defterlerde başka dilden kayıt da yapılabilir

Bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilir

2 a) Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır

Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir

Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz

İrsaliye ve İrsaliyeli fatura kavramlarında gerek yasal düzenlemenin iyi kavranmaması ve gerekse bu belgelerin bilerek amaç dışı kullanılması gibi sorunlar mükellefler ile idareyi çoğu zaman karşı karşıya getirmektedir

Esas olan; sevk irsaliyesinin ancak alım satıma konu olan ve ticari bir nitelik taşıyan malların sevkinde düzenlenmesi gereken bir belge olduğudur

Burada amaç ticari bir teslimin nihai olarak faturaya bağlanmasını sağlamaktır

Hiçbir ticari niteliği olmayan teslimlerde sevk irsaliyesi düzenlenmez

Örneğin; ticari hiçbir niteliği olmayan “evden eve ev eşyasının nakli” nde sevk irsaliyesi aranmaz

Ancak özellik taşıyan bazı teslimlerde; teslime konu mal ticari nitelik taşımasına rağmen sevk irsaliyesi düzenlenmemektedir

Örneğin; gayrimenkul satışı, ticari bir nitelik taşıdığı halde bu tür teslimlerde sevk irsaliyesi aranmaz

Uygulamada, faturanın üst kısmına veya alt kısmına kaşe basılarak imza atılması farklı algılanmakta ve tartışılmaktadır

Faturanın üst kısmına kaşe basılarak imzalanması AÇIK FATURA, alt kısmına kaşe basılarak imzalanması KAPALI FATURA olarak uygulaması bir teamül olarak ticari hayatımıza yerleştiği görülmektedir

Fatura bedeli karşılığı yapılan ödeme için makbuz alınmadıkça fatura tutarı ödenmiş veya tahsil edilmiş sayılmaz

Diğer bir ifade ile, kaşenin faturanın alt kısmına basılarak imzalanması o fatura bedellinin tahsil-tediye edildiği anlamına gelmez

Nitekim bu konuda değişik zamanlarda ticari ihtilaflara düşüldüğü ve konu yargı tarafından farklı şekillerde yorumlanarak sonuçlandırılmaktadır

Bu konuda, Yargıtay Ondokuzuncu Hukuk Dairesinin, 18

01

2001 tarih, E

2000/6236, K

2001/300 sayılı kararının özeti aşağıdaki gibidir

“Borçlar Kanunu'nun182/2 maddesinde, aksine sözleşme ve adet bulunmadığı takdirde, satıcı ile alıcının borçlarını aynı zamanda ifa ile yükümlü olduğu belirtilmiştir Ayrıca faturanın kapalı olarak düzenlenmiş olması mal bedelinin peşin olarak ödendiğine karine teşkil edeceği kabul edilmektedir Bu nedenle kapalı faturanın ödemeye karine teşkil ettiği ve bu karinenin aksinin davacı tarafından kanıtlanamadığı gözetilerek bir hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar tesisinde isabet görülmemiştir”

10-12-2009	#2
Şengül Şirin	Cevap : Irsaliyeli Fatura-sevk Irsaliyesfatura Hakkında Yasal Düzenlemeler yazılması gerekmektedir (10) Ayrıca, Maliye Bakanlığı, Gelirler Genel Müdürlüğü, B070GEL029/2921-229-229/37791 sayılı aşağıdaki müktezası da bu yöndedir; “ fatura üzerindeki bedelin döviz cinsinden (yabancı para) düzenlenmesi halinde fatura üzerine o günki döviz alış kuru esas alınmak suretiyle Türk Lirası karşılığının yazılması, faturada belirtilen meblağın faturanın düzenlendiği tarihten sonraki bir tarihte ödenmesi halinde ortaya çıkan kur farkı için de fatura düzenlenmesi gerekmektedir” Ayrıca, 31072004 tarihinde geçerli olmak üzere, 5228 sayılı Kanunu (11) yedinci maddesi ile değişen VUK’nun “Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu” başlıklı 215’inci maddesinin fatura nizamını ilgilendiren yeni şekli aşağıdaki gibidir; VUK Madde 215: 1 Bu kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulması zorunludur Ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defterlerde başka dilden kayıt da yapılabilir Bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilir 2 a) Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz İrsaliye ve İrsaliyeli fatura kavramlarında gerek yasal düzenlemenin iyi kavranmaması ve gerekse bu belgelerin bilerek amaç dışı kullanılması gibi sorunlar mükellefler ile idareyi çoğu zaman karşı karşıya getirmektedir Esas olan; sevk irsaliyesinin ancak alım satıma konu olan ve ticari bir nitelik taşıyan malların sevkinde düzenlenmesi gereken bir belge olduğudur Burada amaç ticari bir teslimin nihai olarak faturaya bağlanmasını sağlamaktır Hiçbir ticari niteliği olmayan teslimlerde sevk irsaliyesi düzenlenmez Örneğin; ticari hiçbir niteliği olmayan “evden eve ev eşyasının nakli” nde sevk irsaliyesi aranmaz Ancak özellik taşıyan bazı teslimlerde; teslime konu mal ticari nitelik taşımasına rağmen sevk irsaliyesi düzenlenmemektedir Örneğin; gayrimenkul satışı, ticari bir nitelik taşıdığı halde bu tür teslimlerde sevk irsaliyesi aranmaz Uygulamada, faturanın üst kısmına veya alt kısmına kaşe basılarak imza atılması farklı algılanmakta ve tartışılmaktadır Faturanın üst kısmına kaşe basılarak imzalanması AÇIK FATURA, alt kısmına kaşe basılarak imzalanması KAPALI FATURA olarak uygulaması bir teamül olarak ticari hayatımıza yerleştiği görülmektedir Fatura bedeli karşılığı yapılan ödeme için makbuz alınmadıkça fatura tutarı ödenmiş veya tahsil edilmiş sayılmaz Diğer bir ifade ile, kaşenin faturanın alt kısmına basılarak imzalanması o fatura bedellinin tahsil-tediye edildiği anlamına gelmez Nitekim bu konuda değişik zamanlarda ticari ihtilaflara düşüldüğü ve konu yargı tarafından farklı şekillerde yorumlanarak sonuçlandırılmaktadır Bu konuda, Yargıtay Ondokuzuncu Hukuk Dairesinin, 18012001 tarih, E2000/6236, K2001/300 sayılı kararının özeti aşağıdaki gibidir “Borçlar Kanunu'nun182/2 maddesinde, aksine sözleşme ve adet bulunmadığı takdirde, satıcı ile alıcının borçlarını aynı zamanda ifa ile yükümlü olduğu belirtilmiştir Ayrıca faturanın kapalı olarak düzenlenmiş olması mal bedelinin peşin olarak ödendiğine karine teşkil edeceği kabul edilmektedir Bu nedenle kapalı faturanın ödemeye karine teşkil ettiği ve bu karinenin aksinin davacı tarafından kanıtlanamadığı gözetilerek bir hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar tesisinde isabet görülmemiştir” __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır