Şengül Şirin
|
Cevap : Ultrasonik ve Diğer Sivrisinek Kovucular
2 Sivrisinek Kovucular
21 Genel bilgi:
Sivrisineklerden korunmak için gerekli klinik ve analitik incelemeler bu kısımda verilmektedir Birçok yöntem burada tartışılmaktadır ( Fradin,1998)
N, N-diethyl-3-methylbenzamide (DEET), ABD de marketlerde satılan en etkin sivrisinek kovucudur ve 40 yıldır en yaygın kullanılan ve etkinliği %100 e yakın olan bir kimyasal malzemedir Bitki kökenli sisvrisinek kovucular daha az etkindir Ultrasonik kovucuların etkisi de belirli
orandadır Çok hasas bünyeli insanlar için, sivrisinek sokmalarına karşı , ağızdan alınan antihistaminik ilaçlar ağrıyı azaltır
Yapılan araştırmalarda dünyada heryıl 700 milyon kişi sivrisinek sokması ile hastalanmaktadır Ölümlerin 17 de 1 bu nedenlerle olmaktadır Maleryadan yılda 3 milyon kişinin öldüğünü, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) belirmektedir Birçok hastalık sivrisinek ısırmasından yayılmaktadır
22 Sivrisineğin yaşam peryodu:
Şekil2 Sivrisinek yumurta ve larvaları
Sivrisinekler, Antartika kıtası dışında heryerde bulunmaktadırKuzey Amarika da 170 çeşit sivrisinek mevcuttur Anofels,kuleks ve aedes, en yayın türlerdir Durgun suyun bulunduğu her yerde sivrisinekler üreyebilir Bir dişi sivrisinek, bir defada 100 lerce yumurta bırakabilir Yumurtalar su yüzeyine veya nemli ağaç kovuklarına bırakılır Bazen aylarca burada kalır Yağmur yağdığında su ile temasa geçerek 2-3 gün içinde larvalar çıkar ve bir hafta da pupa olur Su yüzeyindeki bu olaylardan 2-3 gün sonra bir sivrisinek oluşur Yani 15-20 gün içinde yumurta bir sivrisineğe dönüşebilir
Şekil2 Sivrisinek yumurta ve larvaları
Şekil3 Suda asılı larvalar
Şekil4 Beslenen dişi sivrisinek (Anopheles gambiae)
Yalnız dişi sivrisinekler insanı sokar Dişilerin yumurta oluşturması için kana ihtiyacı vardır Erkekler çicek özü ile beslenirler Bir dişi sivrisinek kendi ağırlığını bir kaç katı kan emebilir Bazıları gece bazıları gündüz beslenirler Bazı sivrisinekler hayvanları tercih ederken bazıları insanı tercih eder Sivrisineklerin HIV virüsü taşımadıkları söylenmektedir Sivrisinekler birini soktukları zaman kan vermeyip ,kan emerler Bu nedenle HIV virüsü bulaştırma olasılığı 1/10 milyon gibi düşüktür
23 Sivrisinek cezbediciler:
Sivrisinekler sokacağı kişiyi, görsel, ısı ve kokudan bulurlar Uzun mesafelerde görsel etki önemli iken yakın için koku önem kazanır Koyu-renkli elbiseler daha çekicidirler Nefes alıp vermedeki CO2 ve laktik asit önemli çekici malzemeleridir Bir sivrisinek 36 m öteden bunları algılayabilir DEET bunları engelleyici kimyasal malzemedir Kısa mesafede ,deri sıcaklığı ve vucut nemi-teri çekicilik görevini yapar
Bazı sivrisinek türleri sokmak için baş bölgesini bazıları ayakları tercih eder Sivrisinekler " Anhidratic: terlemeyen" kişileri sevmez Ter kokuları ve diğer vucut kokuları, CO2 ve laktik asitten daha çekicidirler Bazı parfümler, losyonlar ve saç-koruma losyonları sivrisinekleri daha fazla çekebilir Çocuklar ve yaşlılar, bazı türler için cazip olmayabilir Erkekler ve şişman kişiler, daha fazla ısı ve CO2 çıkardıkları için, daha çok sokulurlar
24 Sivrisinek Koruyucu ve İticiler: (a) Kimyasal sivrisinek kovucular:
N, N-diethyl-3-Methylbenzamide (DEET); ABD de 1957 den bu yana birçok haşere , böceğe ve sivrisineğe karşı yaygın olarak kullanılan bir kimyasal malzemedir ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) na göre 200 milyon kişi bu maddeyi kullanmaktadır DEET belirli oranlarda (%5- %100) losyon, jels, krem ve spreylerde tuvaletlerde kullanılır Bu madde ABD askeri kuvvetlerinde de kullanımaktadır 3M ve Amway firması %50 konsantrasyonlu DEET yapmaktadır Bunlar 4-5 saat
etkili olmaktadır Avon firması tarafından bazı yumuşak özel kremlerde sivrisinek kovmakta kullanılmaktadır
(b) Sivrisinek Kovan Bitkiler:
Birçok bitki denenmiştir Etkileri zayıf ve kısa sürelidir En çok denenler: Citronella, Cedar ( sedir ağacı ), verbena, Pennyroyal , Geranium (sardunya ),Lavender ( lavanta ), Pine (çam ağacı), Cajeput , Cinnamon( Tarçın), Basil , thyme ( kekik), garlic ( sarmısak ), peppermint (nane),Citrossa Citronella çimi yağı ve mumu EPA tarafından kabul edilmiş sivrisinek kovucularıdır Bunların etkisi DEET e göre 1/1000 cıvarındadırPermethrin -Daisy crysanthemum dry , elbise çadır bezlerine sürülebilir veya konulabilir Permethrin-treated clothing+ polimer bazlı %35 DEET %99 koruma sağlayabilir
(c) Ultrasonik sivrisinek kovucular:
Çok fazla etkili oldukları söylenmemekle birlikte , zararsız ve kokusuz elektronik cihazlardır Ses frekansı azgın erkek sivrisineğin kanat çırpış frekansı olarak seçilir Dişiler bu sesi sevmemektedirler ( Mosquito-Contro-Ultrasonic-Repellent)
(d) Optik Kovucular:
Ultraviyolet ışık ve siyah ışık sivrisinekleri cezbeder Bu ışığa yakın konan yüksek gerilim cihazları sivrisinek ve sinekleri öldürür
25 Sivrisinek sokmasını rahatlatıcılar:
Sivrisinek salyasında oluşan antigen ler IgE ve IgG antibody ler oluşturur Anti-histaminik ( alerji ) ilaçları , ağrıyı azaltır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|