Doğu Cephesi

DOĞU CEPHESİ

Doğu Cephesi Kumandanı Kazım Karabekir Paşa

A) DOĞU CEPHESİ
a) Ermeni Meselesi

Fatih zamanında İstanbul'da Ermeni Patrikliği kurulmuştur
Osmanlı'da Ermeniler, Millet-i Sadıka diye anılmıştır
Ermeni Meselesi ilk kez Berlin Antlaşması'nda ortaya çıkmıştır (1878)
Ermeniler amaçlarına ulaşabilmek için Taşnak ve Hınçak cemiyetlerini kurmuşlardır
Ermeniler 19yy sonlarında Van, Erzurum, Bitlis ve Sason civarında ayaklanmışlardır
Ermeniler, IIAbdülhamid'e suikast düzenlemişler, fakat başarılı olamamışlardır (1905)
1915'te Ermeniler Van ve Sivas'ta katliam yapmışlardır
1915'te Tehcir Kanunu çıkarılmış ve Ermeniler Suriye'ye göç ettirilmiştir
General Harbord, Doğu Anadolu ile ilgili bir rapor hazırlamış, raporda Ermeniler'in yaşadıkları Osmanlı topraklarında Türk nüfusundan fazla olmadığı açıklanmıştır
24 Eylül 1920'de Ermeniler saldırıya geçmiş, Türk Ordusu Misak-ı Milli sınırlarına kadar ilerlemiş ve Kars Zaferi kazanılmıştır

Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920)

Ermeniler'in isteği üzerine Gümrü Antlaşması imzalanmıştır Antlaşmaya göre:
1 Kars, Sarıkamış, Iğdır, Kağızman Türk Devleti'ne verilecek
2 Doğu sınırı, Aras Nehri ve Çıldır Gölü'ne kadar uzanacak
3 Ermenistan Hükümeti, Sevr Barış Antlaşması'nı tanımayacak
4 Ermenistan, TBMM'nin aleyhine çalışmayacak
5 Türkler'e saldırıda bulunan Ermeniler dışındakiler isterlerse 6 ay içinde Türkiye'ye dönebilecekler

Önemi:

Ermenistan TBMM'yi tanıyan ilk devlettir
Türk Devleti'nin ilk siyasi başarısıdır
Türk ordusu ilk başarısını Doğu'da Ermeniler'e karşı kazanmıştır
Kurtuluş Savaşı'nda kurtarılan ilk yer Kars'tır
Mondros'taki sınırlar ilk kez aşılmıştır
Batı ve Güney Cephesi güç kazanmıştır
Rusya'nın 5 Aralık 1920'de Ermenistan'ı işgal etmesiyle Gümrü Antlaşması uygulanamamıştır

b) Gürcistan'la İlişkiler

Gürcistan'la Batum Antlaşması imzalanmıştır (23 Şubat 1921) Buna göre,
Batum, Artvin, Ardahan Türk Devleti'ne bırakılmıştır

__________________