Indirimli Kurumlar Vergisi(teşvikte)

**Şengül Şirin** · 09-23-2009

TEŞVİK BELGESİNE BAĞLI YATIRIMLARDA İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

YASAL ÇERÇEVE
a Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A Maddesi (Bundan sonra kanun olarak ifade edilecektir)

28

02

2009 tarih ve 27155 sayılı Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan 5838 Sayılı Kanunun 9

maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununa, 32

maddesinden sonra gelmek üzere, indirimli kurumlar vergisi başlıklı 32/A maddesi eklenmiştir

Söz konusu madde, indirimli kurumlar vergisine ilişkin temel düzenlemeleri belirlerken, kimi konularda Bakanlar Kuruluna yetki vermiş ve yine maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığını yetkili kılmıştır

Dolayısıyla maddenin uygulanmasına yönelik usul ve esasları belirleyen Maliye Bakanlığı tebliği beklenmektedir

bYatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (Bundan sonra Karar olarak ifade edilecektir)

16

07

2009 Tarih ve 27290 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda, indirimli kurumlar vergisi desteği ile ilgili önemli düzenlemeler yer almaktadır

Karar esasen üçlü bir ayrım içermektedir

Bunlar bölgesel destek unsurları, büyük ölçekli yatırımlara yönelik destek unsurları ve teşvik edilmeyecek yatırım konularının dışındaki diğer tüm yatırımlara yönelik genel destek (yalnızca gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası) unsurlarıdır

Yine bölgesel teşviklerde 4 bölge bulunmaktadır

Kararın 4 adet de eki bulunmaktadır

- Bunlardan ilki yatırım yerinin hangi bölgede olduğunun tespitine yöneliktir

- 2 Numaralı ek yatırım yerinin ve yatırım konusunun bölgesel teşviklerden yararlanıp yararlanamadığı ve bölgesel teşvik için en az sermaye tutarı ve kapasite şartının ne olduğunu göstermektedir

Bu ekin dipnotlarının önemli bilgiler içerdiğini burada belirtmekte fayda vardır

- 3 Numaralı ek büyük ölçekli yatırım kapsamına giren yatırım konularını göstermektedir

- 4 Numaralı ek ise hiçbir destek unsurundan faydalanamayacak, diğer bir deyişle teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile teşviki belirli şartlara bağlı yatırım konularını göstermektedir

cYatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 Nolu Tebliğ (Bundan sonra �Tebliğ� olarak ifade edilecektir)

28

07

2009 Tarih ve 27302 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (No: 2009/1)Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmek amacı ile yayımlanmıştır

3 YASAL ÇERÇEVEYE GÖRE İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ MÜESSESESİ

aUygulama Yalnızca Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar İçin Geçerlidir

İndirimli kurumlar vergisi uygulaması yalnızca Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançları kapsamaktadır

bKimi Sektörler, İşler ve Oluşumlar Uygulamadan Faydalanamayacaktır

Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar uygulama kapsamı dışındadır

cYatırıma Katkı Tutarı, İndirimli Kurumlar Vergisi ve Bir Örnek

Yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını ifade etmektedir

Şöyle ki, 1

000

000 TL tutarında yatırım yapılması halinde, ödenmesi gereken kurumlar vergisinin teşvik suretiyle 200

000 TL azalması, yatırım maliyetinin 800

000 TLye düşmesi anlamına gelecektir

Dolayısıyla burada Devletin vergi indirimi yoluyla yatırıma katkısı 200

000 TL, yatırıma katkının oranı da %20 (200

000/1

000

000) olarak hesap edilecektir

Yatırıma katkı tutarının, kurumlar vergisinden düşülmesi, kurumlar vergisi indirim oranlarının kullanılması ile mümkün olacaktır

Örneğin yatırıma katkı payı 200

000 TL iken, kurumlar vergisi indirim oranı % 25, normal şartlarda hesaplanan geçici ya da kurumlar vergisi 100

000 TL ise, indirilecek kurumlar vergisi 25

000 TL (100

000 x%25), ödenecek kurumlar vergisi 75

000 TL olacaktır

Kalan 175

000 TL (200

000 - 25

000) katkı payı sonraki dönemlerin geçici ya da kurumlar vergisinden yine indirim oranı kullanılarak düşülecektir

Örnekte kurumlar vergisi indirim oranı %25 iken, indirimli kurumlar vergisi oranı %15 ( %20 kurumlar vergisi oranıx (1-0,25)) olmuştur

dİndirimli Kurumlar Vergisi Yalnızca Yatırımlardan Elde Edilen Kazançlara Uygulanacaktır

Kanun uyarınca Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır

Komple yatırımlarda, yatırımdan elde edilecek kazancın tespiti, işletme yeni ise zor değildir

Bu yatırımlarda kazancın elde edilebilmesi için doğaldır ki yatırımın kısmen ya da tamamen işletilmeye başlanmış olması gerekmektedir

Dolayısıyla komple yatırımlar için düzenleme bir problem içermemektedir

Bu yatırımların işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren indirimli kurumlar vergisi uygulanacaktır

Problem içeren yatırımlar ise tevsi (kapasite artırıcı) yatırımlarıdır

Çünkü bu yatırımların işletilmeye başlanma zamanının ve bu yatırımdan elde edilen kazancın tespiti komple yatırımlara göre güçlükler içermektedir

Ancak yasa koyucu tevsi yatırımlarda kazancın belirlenmesi ile ilgili tespiti özel olarak belirlemiştir

Buna göre tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanacaktır

Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenecektir

Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınacaktır

İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır

eİndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması İçin Yatırımların İşletilmesine Başlanması Gerektiği / Yatırımın Kısmen veya Tamamen İşletilmesine Başlanılan Hesap Döneminin Tespiti

Önceki bölümde belirtildiği üzere Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi (Kanun) uyarınca Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır

İndirimli kurumlar vergisi yatırımlardan elde edilecek kazançlara uygulanabileceğinden, doğaldır ki kazanç için öncelikle yatırımın işletilmeye başlanması gerekmektedir

Önceki yatırım indirimi müessesinde kazancın kaynağına ilişkin bir ayrım olmadığından yatırım yapıldıkça tüm kazançlara yatırım indirimi uygulanabilmekteydi

Dolayısıyla indirimli kurumlar vergisi uygulamasında yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminin tespiti, indirimin zamanlaması açısından önem arz etmektedir

Tebliğin 12 maddesinde işletmeye geçiş tarihi aşağıdaki gibi tanımlanmıştır

a) Komple yeni yatırımlarda;

i) İmalat sanayi, madencilik, seracılık ve soğuk hava deposu yatırımlarında ilgili merciilerden onaylı kapasite raporunun,
ii) Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında denize elverişlilik belgesinin veya klas sertifikasının,
iii) Havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden faaliyette bulunulduğuna dair onay yazısının,
iv) Demiryolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğünden uygun görüş yazısının,
v) Jeotermal enerji ile veya enerji santralleri atık ısısı ile konut ısıtma/soğutma yatırımlarında ilgili yerel yönetimin onayının ve ısının başka bir yatırımcıya ait jeotermal kaynak veya santrallerden temin edilmesi halinde asgari 10 yıllık temin sözleşmesinin,
vi) Diğer hizmetler sektörü yatımlarından turizm, eğitim, hastane, huzurevi, öğrenci yurdu gibi yatırımlarda ilgili bakanlıklardan işletme belgesi, uygunluk belgesi, izin belgesi, ruhsat veya lisansın alınmasını müteakip teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarihtir

b) Diğer yatırım cinslerinde ise teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarihtir

Bu durumda da yatırım konusuna bağlı olarak yukarıdaki belgelerin ibrazı şarttır

09-23-2009	#1
Şengül Şirin	Indirimli Kurumlar Vergisi(teşvikte) TEŞVİK BELGESİNE BAĞLI YATIRIMLARDA İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ YASAL ÇERÇEVE *a Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A Maddesi (Bundan sonra kanun olarak ifade edilecektir)* 28022009 tarih ve 27155 sayılı Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan 5838 Sayılı Kanunun 9 maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununa, 32 maddesinden sonra gelmek üzere, indirimli kurumlar vergisi başlıklı 32/A maddesi eklenmiştir Söz konusu madde, indirimli kurumlar vergisine ilişkin temel düzenlemeleri belirlerken, kimi konularda Bakanlar Kuruluna yetki vermiş ve yine maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığını yetkili kılmıştır Dolayısıyla maddenin uygulanmasına yönelik usul ve esasları belirleyen Maliye Bakanlığı tebliği beklenmektedir *bYatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (Bundan sonra Karar olarak ifade edilecektir)* 16072009 Tarih ve 27290 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda, indirimli kurumlar vergisi desteği ile ilgili önemli düzenlemeler yer almaktadır Karar esasen üçlü bir ayrım içermektedir Bunlar bölgesel destek unsurları, büyük ölçekli yatırımlara yönelik destek unsurları ve teşvik edilmeyecek yatırım konularının dışındaki diğer tüm yatırımlara yönelik genel destek (yalnızca gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası) unsurlarıdır Yine bölgesel teşviklerde 4 bölge bulunmaktadır Kararın 4 adet de eki bulunmaktadır - Bunlardan ilki yatırım yerinin hangi bölgede olduğunun tespitine yöneliktir - 2 Numaralı ek yatırım yerinin ve yatırım konusunun bölgesel teşviklerden yararlanıp yararlanamadığı ve bölgesel teşvik için en az sermaye tutarı ve kapasite şartının ne olduğunu göstermektedir Bu ekin dipnotlarının önemli bilgiler içerdiğini burada belirtmekte fayda vardır - 3 Numaralı ek büyük ölçekli yatırım kapsamına giren yatırım konularını göstermektedir - 4 Numaralı ek ise hiçbir destek unsurundan faydalanamayacak, diğer bir deyişle teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile teşviki belirli şartlara bağlı yatırım konularını göstermektedir *cYatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 Nolu Tebliğ (Bundan sonra �Tebliğ� olarak ifade edilecektir)* 28072009 Tarih ve 27302 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (No: 2009/1)Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmek amacı ile yayımlanmıştır 3 YASAL ÇERÇEVEYE GÖRE İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ MÜESSESESİ *aUygulama Yalnızca Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar İçin Geçerlidir* İndirimli kurumlar vergisi uygulaması yalnızca Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançları kapsamaktadır *bKimi Sektörler, İşler ve Oluşumlar Uygulamadan Faydalanamayacaktır* Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar uygulama kapsamı dışındadır *cYatırıma Katkı Tutarı, İndirimli Kurumlar Vergisi ve Bir Örnek* Yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını ifade etmektedir Şöyle ki, 1000000 TL tutarında yatırım yapılması halinde, ödenmesi gereken kurumlar vergisinin teşvik suretiyle 200000 TL azalması, yatırım maliyetinin 800000 TLye düşmesi anlamına gelecektir Dolayısıyla burada Devletin vergi indirimi yoluyla yatırıma katkısı 200000 TL, yatırıma katkının oranı da %20 (200000/1000000) olarak hesap edilecektir Yatırıma katkı tutarının, kurumlar vergisinden düşülmesi, kurumlar vergisi indirim oranlarının kullanılması ile mümkün olacaktır Örneğin yatırıma katkı payı 200000 TL iken, kurumlar vergisi indirim oranı % 25, normal şartlarda hesaplanan geçici ya da kurumlar vergisi 100000 TL ise, indirilecek kurumlar vergisi 25000 TL (100000 x%25), ödenecek kurumlar vergisi 75000 TL olacaktır Kalan 175000 TL (200000 - 25000) katkı payı sonraki dönemlerin geçici ya da kurumlar vergisinden yine indirim oranı kullanılarak düşülecektir Örnekte kurumlar vergisi indirim oranı %25 iken, indirimli kurumlar vergisi oranı %15 ( %20 kurumlar vergisi oranıx (1-0,25)) olmuştur *dİndirimli Kurumlar Vergisi Yalnızca Yatırımlardan Elde Edilen Kazançlara Uygulanacaktır* Kanun uyarınca Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır Komple yatırımlarda, yatırımdan elde edilecek kazancın tespiti, işletme yeni ise zor değildir Bu yatırımlarda kazancın elde edilebilmesi için doğaldır ki yatırımın kısmen ya da tamamen işletilmeye başlanmış olması gerekmektedir Dolayısıyla komple yatırımlar için düzenleme bir problem içermemektedir Bu yatırımların işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren indirimli kurumlar vergisi uygulanacaktır Problem içeren yatırımlar ise tevsi (kapasite artırıcı) yatırımlarıdır Çünkü bu yatırımların işletilmeye başlanma zamanının ve bu yatırımdan elde edilen kazancın tespiti komple yatırımlara göre güçlükler içermektedir Ancak yasa koyucu tevsi yatırımlarda kazancın belirlenmesi ile ilgili tespiti özel olarak belirlemiştir Buna göre tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanacaktır Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenecektir Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınacaktır İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır *eİndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması İçin Yatırımların İşletilmesine Başlanması Gerektiği / Yatırımın Kısmen veya Tamamen İşletilmesine Başlanılan Hesap Döneminin Tespiti* Önceki bölümde belirtildiği üzere Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi (Kanun) uyarınca Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır İndirimli kurumlar vergisi yatırımlardan elde edilecek kazançlara uygulanabileceğinden, doğaldır ki kazanç için öncelikle yatırımın işletilmeye başlanması gerekmektedir Önceki yatırım indirimi müessesinde kazancın kaynağına ilişkin bir ayrım olmadığından yatırım yapıldıkça tüm kazançlara yatırım indirimi uygulanabilmekteydi Dolayısıyla indirimli kurumlar vergisi uygulamasında yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminin tespiti, indirimin zamanlaması açısından önem arz etmektedir Tebliğin 12 maddesinde işletmeye geçiş tarihi aşağıdaki gibi tanımlanmıştır a) Komple yeni yatırımlarda; i) İmalat sanayi, madencilik, seracılık ve soğuk hava deposu yatırımlarında ilgili merciilerden onaylı kapasite raporunun, ii) Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında denize elverişlilik belgesinin veya klas sertifikasının, iii) Havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden faaliyette bulunulduğuna dair onay yazısının, iv) Demiryolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğünden uygun görüş yazısının, v) Jeotermal enerji ile veya enerji santralleri atık ısısı ile konut ısıtma/soğutma yatırımlarında ilgili yerel yönetimin onayının ve ısının başka bir yatırımcıya ait jeotermal kaynak veya santrallerden temin edilmesi halinde asgari 10 yıllık temin sözleşmesinin, vi) Diğer hizmetler sektörü yatımlarından turizm, eğitim, hastane, huzurevi, öğrenci yurdu gibi yatırımlarda ilgili bakanlıklardan işletme belgesi, uygunluk belgesi, izin belgesi, ruhsat veya lisansın alınmasını müteakip teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarihtir b) Diğer yatırım cinslerinde ise teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarihtir Bu durumda da yatırım konusuna bağlı olarak yukarıdaki belgelerin ibrazı şarttır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır