Aydın ilimizi Gezelim, Görelim

Uygarlığın ve Aydınlığın Şehri - Aydın

Aydın kenti günümüzden yaklaşık 6500 yıl öncesine dayanan geçmişe sahiptir Tralleis, Aydın ilinin kuzeyinde, Kestane Dağları’nın (Mesogis) güney eteklerinde kurulmuştur Tralleis, Menderes Havzası boyunca uzanan ve Anadolu içlerine kadar ulaşımı sağlayan ünlü Smyrna-Ephesos-Magnesia-Tralleis-Nysa-Laodikeia ana yolunu, hem askeri, hem de ticari açıdan güvence altına almıştır

Tralleis’de ilk kazılar, 1888 yılında Alman Orient Komitesi adına Von Kaufmann başkanlığında, Carl Humann ve William Dörpfeld yönetiminde Apollon başının bulunduğu alanda, tiyatro ve gymnasiumda gerçekleştirilmiştir

1902 yılında İstanbul İmparatorluk Müzesi başında bulunan Osman Hamdi Bey, görevlendirdiği kardeşi Halil Edhem Bey’i Tralleis’de kazılar yapmak üzere Aydın’a göndermiştir (1)

Dünyanın birçok müze ve özel koleksiyonlarında, Tralleis’den gitme heykeltıraşlık eserlerinin yer alması, kentin büyük heykeltıraşlar yetiştiren bir okulun bulunduğu ve buna bağlı olarak gelişen bir heykeltıraşlık ekolünün varlığı anlaşılmıştır

Tralleis, Helenistik ve Roma döneminde sağlam temellere dayalı politikası ve güçlü bir ekonomiye sahiptir Bergama, Efes, Milet, Kyzikos gibi önemli merkezler arasına girerek, onlara eşdeğer kabul edilmiştir

Antik kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, Tralleis’in en ünlü yontucuları Artemidoros’un oğulları Apollonios ve Tauriskos adlı kardeşlerdir Bu iki yontucu yaptıkları ünlü ve anıtsal Dirke Grubu adlı eserleriyle antik dönemde büyük bir şöhrete ulaşmışlardır Bu iki yontucu dışında Plinius’un bahsettiği Tauriskos’un oğlu Apollonios da bu alanda önemli eserler ortaya koymuştur

Tralleis’in bir başka ünlü yontucusu Aphrodisias’ın birçok eseri, başka yontucuların eserleriyle birlikte Roma’da Palatin’deki İmparator Sarayı’nı süslemekteydi İmparatorluk Sarayı’nda çalışabilecek ve eserlerini saraya yerleştirebilecek üne ve niteliğe yükselmiş olması da Tralleis’deki yontuculuğun ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir (2) Tralleis yontucuları ve yontuculuk ekolü MÖ2 YY’dan MS1YY’ın sonlarına kadar aralıksız olarak faaliyette bulunmuş olmalıdır Yine Plinius’un bahsettiği Tralleisli yontuculardan olan Periklymenos Roma’da Pompeius Tiyatrosu için eserler yapmıştır

Antik kaynaklar haricinde arkeolojik belgelerle de Tralleisli yontucuların veya Tralleis yontuculuk ekolünün en azından MÖ2YY’da varlığı ortaya çıkmakta ve bu ekolün devamlı faaliyette bulunduğu kanıtlanmaktadır

Tralleisli yontucular hem Anadolu’da hemde Rhodos Adası’nda çalışmış ve büyük bir şöhrete ulaşıp, daha sonraki devrin sanatını ve sanatçılarını etkilemişlerdir Gerek antik kaynaklar, gerekse arkeolojik verilere göre Tralleis, Helenistik dönemde yeterince yontucu yetiştirmiş ve yontuculuk ekolünü geliştirmiştir Bu ekol, Roma İmparatorluğu zamanında gelişen ve büyük bir şöhrete ulaşan Aphrodisias ekolünün kuruluşunda da etkili olmuştur

Tralleis’ten bugün ayakta kalan en önemli yapı, bugün “Üç Gözler” olarak bilinen İSII Yüzyılda yapılmış Gymnasion’a ait tonozlu yapının kalıntısıdır




Tralleis’li 3 kız kardeş müzisyen, tiyatro sanatçılıklarının yanı sıra olimpiyatlarda da şampiyon olmuşlardır

Aslen Nysa’lı olan Phytodoros, kentin ününden dolayı Tralleis’te oturmuş ve imparator Pompeieius ile dost olmuştur Tralleis Roma senatosuna birçok senatör, meclis üyesi ve ünlü hatip göndermiştir

Tralleis’li farmakolog Alexander çeşitli ilaçlar yapmış ve imparatorları tedavi etmiştir

Eski dönemlerden bugüne kadar ünlü olan Ayasofya Tralleis’li Anthemius ve Miletli İsodoros tarafından inşa edilmiştir

__________________