Orta Afrika Cumhuriyeti-Tarihi-Ekonomisi

**Şengül Şirin** · 09-17-2009

Orta Afrika Cumhuriyeti-Tarihi-Ekonomisi

Orta Afrika Cumhuriyeti, adından da anlaşılabileceği gibi, Afrika'nın orta bölgesinde, çepeçevre karayla kuşatılmış bir ülkedir

Kuzeyde Çad, doğuda Sudan, güneyde Zaire ve Kongo, batıda Kamerun'la komşudur

Ülke topraklarının çoğunu Kongo (Zaire) Irmağı havzasının kuzeyindeki yüksek yayla kaplar

Başkent Bangi (Bangui) güneyde, Zaire'yle sınır çizen Ubangi Irmağı'nın kıyısındadır

Topraklarının büyük bölümü savan adı verilen seyrek ağaçlıklı tropik otlaklarla örtülüdür

Kuru bir rüzgârın estiği ekimmart dönemi dışında iklim çok sıcak ve nemlidir

Ortalama hava sıcaklığı 24°C27°C arasında değişir

ORTA AFRİKA CUMHURİYETİ'NE İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Orta Afrika Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: İki meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 622

436 km2

NÜFUS (1992): 2

930

000

BAŞKENT: Bangui

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1988): Bangi (451

690), Bambari (52

092), Bouar (49

166), Berberati (45

432), Bossangoa (41

877)

DOĞAL YAPI: 600800 metre yüksekliğinde engebeli yayla ve savanlar

Bazı bölgelerde sık tropik yağmur ormanları vardır

BAŞLICA ÜRÜNLER: Kök bitkiler, yumru köklü bitkiler, manyok, yerfıstığı, muz

DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Elmas, kereste, kahve

EĞİTİM: Parasızdır, ama çocukların ancak yüzde 50'si ilkokula gidebilmektedir

Nüfus yoğunluğu düşük olan ülkede insanların çoğu Sudan dillerini konuşur

Öğretim dili ve resmi dil Fransızca'dır

Büyük bölümü çiftçilik yapan ülke halkı 19

yüzyılda köle tüccarlarından kaçarak bu bölgeye yerleşen Siyahlar'ın soyundan gelir (bak KÖLELİK)

Orta Afrika Cumhuriyeti'nde darı, pamuk, muz, yerfıstığı ve kahve yetiştirilir

Dışarıya satılan başlıca ürünler ülkenin batısında bulunan elmas ile kereste ve kahvedir

Maun gibi sert odunlu ağaçların oluşturduğu ormanlar vardır

Ülkede kömür, demir cevheri ve uranyum bulunmuştur

Okullar ve hastaneler yapılmaktadır

Haberleşme ve ulaşım ise çok geridir

Karayollarının büyük bölümü topraktır; demiryolu yoktur

Ulaşım büyük ölçüde ırmaklar yoluyla sağlanır

Ülkenin tek büyük kenti ve limanı
olan başkent Bangi'nin nüfusu 596

776'dır (1988)

Bangi'de çok az sayıda sanayi kuruluşu bulunur

Ayrıca bir de uluslararası havalimanı vardır

Orta Afrika Cumhuriyeti'nin 19

yüzyıl öncesi tarihi hakkında çok az şey bilinmektedir

Köle ticareti o zamana kadar bölgedeki Yerli nüfusu çok azaltmıştı

19

yüzyılda Sudan'daki köle tüccarlarından kaçanlar bölgedeki savanlara yerleştiler

19

yüzyılın sonuna doğru Fransız sömürgesi olan bölge, UbangiŞari adıyla Fransız Ekvator Afrikası içinde yer alıyordu

1946'da Fransa'nın denizaşırı toprağı oldu

1958'de özerkliğini kazandı ve Orta Afrika Cumhuriyeti adını aldı

1960'ta bağımsızlık ilan edildi

Ama, cumhuriyet dönemi uzun sürmedi; 1965'te Eddine Ahmed Bokassa yönetime el koydu

1976'da ise ülkenin adını Orta Afrika İmparatorluğu olarak değiştirdi; kendisini de imparator ilan etti

Ülke gittikçe yoksullaşırken Bokassa baskıcı bir yönetim kurdu ve özel servetini artırdı

1979'da bir askeri darbeyle yönetimine son verilen Bokassa Fransa'ya kaçtı

Ülkede yeniden cumhuriyet yönetimine dönüldüyse de 1981'de bir grup subay kansız bir darbeyle yönetime el koydu

1986'da yapılan halkoylamasmda tek partili sistemi öngören yeni anayasa kabul edildi

Ülkenin devlet başkam olan, 1981 darbesi önderi General Andre Kolingba aynı zamanda genelkurmay ve hükümet başkanlıklarını da üstlendi

Ülkenin karşı karşıya bulunduğu ekonomik sorunlar 1980'lerin sonlarında toplumda huzursuzluğu artırdı

Yapısal uyum programının aksaması nedeniyle dış kredi ve yardımlarıntehlikeye girmesi hükümeti sıkı tasarrufa yöneltti

Temmuz 1990'da ülkedeki 10 bin kadar Pigme'ye tam yurttaşlık statüsü tanındı

Kemer sıkma politikası nedeniyle öğrenciler ve memurlar arasında gelişen eylemler 1991'de yaygın siyasal çalkantılara dönüştü

Devlet Başkanı Kolingba çok partili demokrasiye geçileceğini açıklamak zorunda kaldıysa da kesin bir takvim belirlenmedi

Bunun üzerine muhalefetin bir ulusal konferans toplanması yönünde açtığı kampanya hükümetin baskıcı önlemlerine karşın geniş bir destek buldu

Kolingba Kasım 1992'de bir açıklama yaparak 1993'te yasama organı ve devlet başkanlığı için çok partili seçimlerin yapılacağını bildirdi

09-17-2009	#1
Şengül Şirin	Orta Afrika Cumhuriyeti-Tarihi-Ekonomisi Orta Afrika Cumhuriyeti-Tarihi-Ekonomisi Orta Afrika Cumhuriyeti, adından da anlaşılabileceği gibi, Afrika'nın orta bölgesinde, çepeçevre karayla kuşatılmış bir ülkedir Kuzeyde Çad, doğuda Sudan, güneyde Zaire ve Kongo, batıda Kamerun'la komşudur Ülke topraklarının çoğunu Kongo (Zaire) Irmağı havzasının kuzeyindeki yüksek yayla kaplar Başkent Bangi (Bangui) güneyde, Zaire'yle sınır çizen Ubangi Irmağı'nın kıyısındadır Topraklarının büyük bölümü savan adı verilen seyrek ağaçlıklı tropik otlaklarla örtülüdür Kuru bir rüzgârın estiği ekimmart dönemi dışında iklim çok sıcak ve nemlidir Ortalama hava sıcaklığı 24°C27°C arasında değişir ORTA AFRİKA CUMHURİYETİ'NE İLİŞKİN BİLGİLER RESMİ ADI: Orta Afrika Cumhuriyeti YÖNETİM BİÇİMİ: İki meclisli cumhuriyet YÜZÖLÇÜMÜ: 622436 km2 NÜFUS (1992): 2930000 BAŞKENT: Bangui BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1988): Bangi (451690), Bambari (52092), Bouar (49166), Berberati (45432), Bossangoa (41877) DOĞAL YAPI: 600800 metre yüksekliğinde engebeli yayla ve savanlar Bazı bölgelerde sık tropik yağmur ormanları vardır BAŞLICA ÜRÜNLER: Kök bitkiler, yumru köklü bitkiler, manyok, yerfıstığı, muz DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Elmas, kereste, kahve EĞİTİM: Parasızdır, ama çocukların ancak yüzde 50'si ilkokula gidebilmektedir Nüfus yoğunluğu düşük olan ülkede insanların çoğu Sudan dillerini konuşur Öğretim dili ve resmi dil Fransızca'dır Büyük bölümü çiftçilik yapan ülke halkı 19 yüzyılda köle tüccarlarından kaçarak bu bölgeye yerleşen Siyahlar'ın soyundan gelir (bak KÖLELİK) Orta Afrika Cumhuriyeti'nde darı, pamuk, muz, yerfıstığı ve kahve yetiştirilir Dışarıya satılan başlıca ürünler ülkenin batısında bulunan elmas ile kereste ve kahvedir Maun gibi sert odunlu ağaçların oluşturduğu ormanlar vardır Ülkede kömür, demir cevheri ve uranyum bulunmuştur Okullar ve hastaneler yapılmaktadır Haberleşme ve ulaşım ise çok geridir Karayollarının büyük bölümü topraktır; demiryolu yoktur Ulaşım büyük ölçüde ırmaklar yoluyla sağlanır Ülkenin tek büyük kenti ve limanı olan başkent Bangi'nin nüfusu 596776'dır (1988) Bangi'de çok az sayıda sanayi kuruluşu bulunur Ayrıca bir de uluslararası havalimanı vardır Orta Afrika Cumhuriyeti'nin 19 yüzyıl öncesi tarihi hakkında çok az şey bilinmektedir Köle ticareti o zamana kadar bölgedeki Yerli nüfusu çok azaltmıştı 19 yüzyılda Sudan'daki köle tüccarlarından kaçanlar bölgedeki savanlara yerleştiler 19 yüzyılın sonuna doğru Fransız sömürgesi olan bölge, UbangiŞari adıyla Fransız Ekvator Afrikası içinde yer alıyordu 1946'da Fransa'nın denizaşırı toprağı oldu 1958'de özerkliğini kazandı ve Orta Afrika Cumhuriyeti adını aldı 1960'ta bağımsızlık ilan edildi Ama, cumhuriyet dönemi uzun sürmedi; 1965'te Eddine Ahmed Bokassa yönetime el koydu 1976'da ise ülkenin adını Orta Afrika İmparatorluğu olarak değiştirdi; kendisini de imparator ilan etti Ülke gittikçe yoksullaşırken Bokassa baskıcı bir yönetim kurdu ve özel servetini artırdı 1979'da bir askeri darbeyle yönetimine son verilen Bokassa Fransa'ya kaçtı Ülkede yeniden cumhuriyet yönetimine dönüldüyse de 1981'de bir grup subay kansız bir darbeyle yönetime el koydu 1986'da yapılan halkoylamasmda tek partili sistemi öngören yeni anayasa kabul edildi Ülkenin devlet başkam olan, 1981 darbesi önderi General Andre Kolingba aynı zamanda genelkurmay ve hükümet başkanlıklarını da üstlendi Ülkenin karşı karşıya bulunduğu ekonomik sorunlar 1980'lerin sonlarında toplumda huzursuzluğu artırdı Yapısal uyum programının aksaması nedeniyle dış kredi ve yardımlarıntehlikeye girmesi hükümeti sıkı tasarrufa yöneltti Temmuz 1990'da ülkedeki 10 bin kadar Pigme'ye tam yurttaşlık statüsü tanındı Kemer sıkma politikası nedeniyle öğrenciler ve memurlar arasında gelişen eylemler 1991'de yaygın siyasal çalkantılara dönüştü Devlet Başkanı Kolingba çok partili demokrasiye geçileceğini açıklamak zorunda kaldıysa da kesin bir takvim belirlenmedi Bunun üzerine muhalefetin bir ulusal konferans toplanması yönünde açtığı kampanya hükümetin baskıcı önlemlerine karşın geniş bir destek buldu Kolingba Kasım 1992'de bir açıklama yaparak 1993'te yasama organı ve devlet başkanlığı için çok partili seçimlerin yapılacağını bildirdi __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır