Cevap : Otuz Yıl Savaşları

Avrupa'da, din savaşlarının sonuncusu olan Otuz Yıl Savaşları 161848 yılları arasında gerçekleşti Savaş özellikle Kutsal RomaGermen İmparatorluğu topraklarında büyük bir yıkıma yol açtı 17 yüzyıla gelindiğinde savaşlar artık çoğunlukla profesyonel olarak nitelenen paralı askerlerden oluşan ordularla yürütülüyordu Askerlerin giderleri ele geçirilen yerlerden karşılanıyordu

Orduların geçtiği kasaba ve kentler yağmalandığı için bu savaşların sonunda 15 bin kasaba ve köyün bütünüyle yıkıma uğradığı, Almanya'nın nüfusunun yaklaşık yarısını, Bohemya'nın ise üçte ikisini yitirdiği sanılmaktadır
O yıllarda Almanya, Kutsal RomaGermen İmparatorluğu'na bağlı küçük prensliklerden
Oluşuyordu (bak KUTSAL ROMAGERMEN İMPARATORLUĞU) İmparatorluğun geniş toprakları üzerinde eskiden beri süregelen dinsel uyuşmazlıklar 17 yüzyılda daha da keskinleşti ve Protestan soylular ile Katolik Birliği arasında amansız bir mücadeleye dönüştü

Savaş Başlıyor

1618'de Bohemyah Protestan soylular, ülkenin yönetimini Katolikler'in desteklediği, Habsburg hanedanından Ferdinand (sonradan Kutsal RomaGermen imparatoru) yerine, bir Protestan olan Pfalz Elektörü Friedrich'e vermek istediler Friedrich'in bu öneriyi kabul etmesi üzerine Ferdinand ona savaş açtı Bavyera Kralı Maximilian'ın ve Kont Johann von Tilly'nin de desteğini alan Ferdinand, Friedrich'e ve Protestanlar'a boyun eğdirdi Kont Tilly komutasındaki Katolik Birliği ordusu Bohemyah soyluları yenerek çoğunu öldürdü O sırada kendi topraklarını genişletmeyi amaçlayan Danimarka Kralı IV Christian ordusuyla Protestanlar'a katıldı Ne var ki, Katolikler'den yana olan Dük Albrecht von Wallenstein Danimarka kralını yendi ve Magdeburg dışında tüm Protestan kentlerini ele geçirdi 1629'da imzalanan Lübeck Barışı üstünlüğün bütünüyle Katolikler'e geçmesini sağladı

Richelieu Savaşa Giriyor

Lübeck Barış Antlaşması'nın sonuçlarından çekinen Fransız devlet adamı Kardinal Richelieu, Kutsal RomaGermen İmparatorluğu' nun iki güçlü üyesi olan Avusturya ile İspanya'nın birleşmesini engellemek amacıyla, Protestan olan İsveç Kralı Gustaf Adolf un yeniden Katolikler ile savaşmasından yanaydı {bak Richelieu) Fransa'nın Katolik bir ülke olmasına karşın Richelieu, Gustaf Adolfa savaşı yeniden başlatması için parasal destek sağladı

1631'de Kont Tilly'nin ordusu Magdeburg kentini yakıp yıkınca Gustaf Adolf, Tilly'ye karşı savaş ilan etti Tilly'nin komutasındaki Katolik Birliği ordusu ağır bir yenilgiye uğradı, Tilly yaralandı Bunun üzerine Katolik Birliği'nin başına Dük Albrecht von Wallenstein geçti Gustaf Adolf 1632'de Lützen'de Wallenstein'ın ordusunu yenmeyi başardıysa da kendisi savaşta öldü
Gustaf Adolf un ölümü Katolik Birliği'ne Protestanlar karşısında üstünlük kazandırdı Katolik Birliği İspanyolların da desteğiyle İsveçliler'i yenilgiye uğrattı 1635'te Prag Antlaşması imzalandı

Richelieu yeniden Protestanların yardımına koştu Ne var ki, tüm sınırlarda savaşmakta olan Fransız orduları dağınık bir durumdaydı Bunu fırsat bilen İspanya ve imparatorluk güçleri Fransa'yı istila etti Öte yandan ilerlemeyi sürdüren İsveçliler güneye doğru inerek Avusturya ordularının Tuna Irmağı'nı
geçmesini engellediler Fransız orduları 1645'te Allersheim'da Katolikler'i yenilgiye uğrattı İmparator'un çevresinde Bavyera'dan başka müttefiki kalmadı Fransızlar Bavyera' yi barışa zorladı

30 yıl süren bu savaşlar sırasında çok fazla kayıp veren taraflar sonunda banş yapmaya razı oldu 1648'de Vestfalya Banş Antlaşması imzalandı Savaş İspanya'nın Avrupa'daki üstünlüğünü yitirmesi, Kutsal RomaGermen İmparatorluğu'nun siyasal açıdan parçalanması, Katolik bir Avrupa kurma düşüncesinden vazgeçilmesi, milyonlarca insanın yaşamını yitirmesi, ölmeyenlerinse salgın hastalıklarla, açlık ve yıkımla yüz yüze gelmesiyle sonuçlandı

__________________