Aizonai : Tarihi Mirasımız

**Şengül Şirin** · 09-15-2009

Belki biraz sitem belki bir serzeniş, belki de duyarsızlıklara bir anlatım…

Tarihin belli bir döneminde, tarihe damgasını vurmuş , belki yüzyıllar boyu daha ayakta kalacak kültürel miraslarımıza gerekli önemi vermemenin üzüntüsü

Çabalara saygı duymak bir başlangıç

Yöresel çalışmalar inanılmaz bir efor

Ama tek başına olmamakta, milli politika olarak desteklenmeli kültürel ve turizm olarak kazanım olmalı

Toprağın altındaki varlıklar bir an önce ışığa çıkartılmalı, sahiplenilmeli ve korunmalı

Aizonai önemli bir tarihe ve yapıya sahip olması yanında bazı söylenmesi gereken ögeler için, bütün bu özellikleri taşıyan en önemli örneklerinden biri

Hem bir tarih hem bir örnek…

Aizonai tarihin belli bir döneminde büyük bir medeniyeti temsil etmiş

Tarihin ilk borsası kurulup Roma döneminde ağır ekonomik sonuçları engellemek için ilk çıkartılan devletçilik yasasıyla tarihte hafızalara yer etmiş bir medeniyet

Kütahya’da dahi şimdi olmayan 30 binlik tiyatrosu, büyük spor kompleksi, inanılmaz güzel mimarisiyle Zeus Tapınağı, geçmişten bize bir soru sorar gibi

Görkemli tapınak, ayakta duran sütunlar büyük Roma hamamı, geniş tiyatro hemen yanındaki stadyum, güzelim mozaikler, gözden ırak kralların sevdası Aizonai

Aizonai gibi ülkemizde her döneme ait yüzlerce tarihi mekanlar mevcut

Roma, Bizans, Osmanlı, Selçuklu, yüzlercesi

ve bu Anadolu topraklarında dünyanın en güzel kültürlerinin sonsuza kadar gidecek en güzel örnekleri hala ayakta

Bunlara gereken önemleri vermek tanıtımlarını yapmak, kurtarmak ve korumak adına çok çok duyarlı olmalıyız

O yüzlerce örnekten, en güzellerinden biri de Aizonai

Çavdarhisar içinden ilerlediğinizde hemen sizi antik adı Rhyndoktos, bugünkü adı ise Koca Irmak karşılar

Üzerinde zamanında 4 Roma köprüsü olan, Koca Irmak üzerinde bugün hala bir tanesi kara taşımacılığında diğeri ise daha atıl olarak kullanılmakta olan iki tane Roma köprüsü mevcut

Kullanılan bu köprülerin üzerinden, ırmağın etrafını saran söğütlerin, sudaki yansımasını ve bir tarihin tanığı onlarca mermer parçası sütun başlığı görmek, tarihin zaman içinde bir su misali gibi akıp gittiğini hissetmek çok etkileyici

Köprü üzerindeki yazıtların okunmasıyla ; zamanında Aizonai zenginlerinden birinin Roma'dan dönerken denizde geçirdiği kaza sonrası yaptığı adaktan dolayı bu köprüyü M

S

159 da yaptırdığı anlaşılmaktadır

Hatta köprüdeki deniz canlıları ve gemi kabartmaları bunun şahitleridir

Anlatan yazıt ise hemen orada hala ayakta ve çok rahat okunabilmekte

Hemen köprüyü geçtiğinizde sol tarafta inanılmaz ihtişamı ve Anadolu’da bu şekilde ayakta nadir kalan heybetli Zeus tapınağı karşılar

İyon tarzı sütunları, insana etkileyiciliğini tamamıyla hissettiren, Kybele’ye tapınmak için yapılan mabed

Aizonai antik adı Phrygia olan bölge, Anadolu ilk çağ tarihi ve kültürünün en etkileyici örneklerinden ve Zeus sunağı antik dünyanın ayakta en sağlam olarak kalmış yapıtlarından birisi

Kralların şehrine yakışan bir mimari

Şu an korunmaya çalışılan bir mekanda,etrafı ne kadar tel örgülerle kapatılmış olsa da bazen istenmeyen görünümlerle de karşılaştık

Bu tarihe, bu emanete yakışmayan bir tutumu yadırgadık

Tanıtım yetersizliğinden pek ziyaretçisi yokken ne üzüntüdür, çobanıyla koyun sürüsü, acı verir şekilde oradaydı

Yüksek sütunlar, bu kadar çok sayıdaki sütunuyla Anadolu’da ayakta kalan en önemli yapıt

İyon ve Kompozit tarzı yapılanma mevcut Sütun başlıkları ve mimari çok korunmuş ve aşınmamış

Bu kadar depreme dayanması, yıllar sürmesine ragmen sütunların birbirlerine tutunmasını sağlayan kurşunları alabilmek için zamanında bazılarınca ayrılması ve parçalanması da bir o kadar trajedik

Asıl dikkati çeken medusa görünümündeki, bir zemin üzerinde bulunan saçlı heykel

Akroter denilen bu devasa heykel zamanında meydana gelen depremlerle bulunduğu Zeus tapınağının üstünden düşmüş durumda Aktroterin bulunduğu yerdeki o zamanki halini hayallerinizde canlandırdığınızda etkilenmemeniz mümkün değil

Kurulan tapınak ovaya hakim bir yerde ve ovanın ortasında özellikle güneşin batımını tüm güzelliğiyle gören heybetine heybet katan bir durum oluşturmakta

Burada güneş batışını, o kızıllığı izlemek inanılmaz keyif veren bir hal

Yıllar öncesi sapasağlam bu yapıda, o anlardaki güneş batışını düşünmek bile büyüleyici

Bina üzerinde etrafını saran bir devamlılıkta eski adı Meader bugünkü ismi menderes olan kabartmalar mevcut

Zeus tapınağının alt katı büyük , geniş ve yüksek bir tavandan ibaret ibadet yeri

Kybele adına tapındıkları yer alt katta, görülmesi gereken en önemli yerlerden

Sonradan yapıldığı belli olan, muhtemelen orta çağda bölgeye gelen ilk Türkler tarafından yapıldığı düşünülen ilkel at motifleri mevcut

Bu sunak bir dönemin ayakta kalan en önemli kalıntılarından biri

Yüzlerce yıl öncesinin asaleti , heybeti , ihtişamı devam etmekte

Aizonainin, antik çağda Agorası, yani Pazar yerinde Macellum bulunmakta

Macellum bir nevi et ve balık pazarı anlamına gelmekte

Roma döneminde şehrin ortasında ve ticaretin merkezinde bir alan

Bu alanda dünyanın ilk borsası M

S 300 de kurulmuş ve ekonomik kurallar yazılı olarak belirtilmiş

Bu yapının bir duvarında yazılı olarak kanun bulunmakta

Borsada toplanan malların olacak fiyatı belirlenirken, akla hayale gelebilecek bütün mamullerin olacağı en yüksek fiyat belirtilmiş ve sınır getirilmiş

Ama daha sonradan tüccarların stok yapmaları ve istedikleri fiyatlara ulaşması bazı sorunları getirdiğinden serbest dalgalanmaya geçilmiş

Bu kanun tarihte Romalıların kapitalizmin ağır kurallarına karşı çıkardıkları tek devletçi kanun olarak tarihe geçmiştir

Ve dünyanın M

S 300 yılında kurulan ilk borsası ünvanındadır

Geniş bir alan üzerine kurulu bölge halen ayakta

6-7 metre yüksekliğindeki meydandaki kuleye çıkılarak, mal fiyatları bildirilirmiş

Alanda sütunlu yol ve zamanın dinlenme ve alış veriş yerleri bulunmakta

Borsa binası ve Zeus tapınağını geçtikten sonra, sol tarafta büyük Roma hamamları bulunmakta

Merkezi bir ısıtmayla yapılan sistem kalıntıları mevcut

İç taraftaki kalıntılarda ve Roma hamamı alanında şu anda koruma altında bulunan mozaikler mevcut

Bu mozaikler görülmeye değer

Aizonai’deki tiyatro kapasitesi, 30 bin olan, devasa bir yapıya sahip

Şu anda depremlerin getirdiği hasarlara bağlı olarak yıkılmış durumda olmasına rağmen biraz uğraşı ile belkide ikinci Aspendos haline neden getirilmesin? Tiyatronun etrafı ve sahne kenarlarında o bölümleri kaplayan heykel zeminleri kendini göstermekte

Yine özellikleri farklı olan bu yapıtlardan tiyatro ise o dönemlerinkilerden farklı olarak stadyumla bitişik bir halde, aynı alanı beraber paylaşmakta

Uzun stadyum hala çok belirgin

Madalya alanların şerefine madalyaları simgeleyen kabartmalar stadyum girişimde hala zarar görmemiş bir şekilde durmakta

Sonuç olarak bu ve benzeri yüzlerce ilgi bekleyen, korunması gereken, tarihi alanlarımız mevcut

Çavdarhisar Belediyesinin bu alandaki çabaları gerçekten çok önemli ve takdir edilecek bir şekilde devam ediyor

Tanıtım, turizm ve bunlardan bölge ekonomisinin kazanacakları ve ülkemizi tanıtmak adına çok önemli

Daha önce tapınak alanı içinde bulunan dinlenme yeri ve cafelerin dışarı alınması , giriş çıkışlarda dikkatin artırılması oldukça önemli

Her yıl düzenlenen festival ve şenlikler ve sürekli devam eden kazı çalışmaları yüreğimize su serpen gelişmeler

Tarih ve kültür adına korumamız gereken miraslara sonuna kadar saygı duymalı gereken sorumluluğumuzu her birey olarak yapmalıyız

09-15-2009	#4
Şengül Şirin	Aizonai : Tarihi Mirasımız Aizonai : Tarihi Mirasımız Belki biraz sitem belki bir serzeniş, belki de duyarsızlıklara bir anlatım… Tarihin belli bir döneminde, tarihe damgasını vurmuş , belki yüzyıllar boyu daha ayakta kalacak kültürel miraslarımıza gerekli önemi vermemenin üzüntüsü Çabalara saygı duymak bir başlangıç Yöresel çalışmalar inanılmaz bir efor Ama tek başına olmamakta, milli politika olarak desteklenmeli kültürel ve turizm olarak kazanım olmalı Toprağın altındaki varlıklar bir an önce ışığa çıkartılmalı, sahiplenilmeli ve korunmalı Aizonai önemli bir tarihe ve yapıya sahip olması yanında bazı söylenmesi gereken ögeler için, bütün bu özellikleri taşıyan en önemli örneklerinden biri Hem bir tarih hem bir örnek… Aizonai tarihin belli bir döneminde büyük bir medeniyeti temsil etmiş Tarihin ilk borsası kurulup Roma döneminde ağır ekonomik sonuçları engellemek için ilk çıkartılan devletçilik yasasıyla tarihte hafızalara yer etmiş bir medeniyet Kütahya’da dahi şimdi olmayan 30 binlik tiyatrosu, büyük spor kompleksi, inanılmaz güzel mimarisiyle Zeus Tapınağı, geçmişten bize bir soru sorar gibi Görkemli tapınak, ayakta duran sütunlar büyük Roma hamamı, geniş tiyatro hemen yanındaki stadyum, güzelim mozaikler, gözden ırak kralların sevdası Aizonai Aizonai gibi ülkemizde her döneme ait yüzlerce tarihi mekanlar mevcut Roma, Bizans, Osmanlı, Selçuklu, yüzlercesi ve bu Anadolu topraklarında dünyanın en güzel kültürlerinin sonsuza kadar gidecek en güzel örnekleri hala ayakta Bunlara gereken önemleri vermek tanıtımlarını yapmak, kurtarmak ve korumak adına çok çok duyarlı olmalıyız O yüzlerce örnekten, en güzellerinden biri de Aizonai Çavdarhisar içinden ilerlediğinizde hemen sizi antik adı Rhyndoktos, bugünkü adı ise Koca Irmak karşılar Üzerinde zamanında 4 Roma köprüsü olan, Koca Irmak üzerinde bugün hala bir tanesi kara taşımacılığında diğeri ise daha atıl olarak kullanılmakta olan iki tane Roma köprüsü mevcut Kullanılan bu köprülerin üzerinden, ırmağın etrafını saran söğütlerin, sudaki yansımasını ve bir tarihin tanığı onlarca mermer parçası sütun başlığı görmek, tarihin zaman içinde bir su misali gibi akıp gittiğini hissetmek çok etkileyici Köprü üzerindeki yazıtların okunmasıyla ; zamanında Aizonai zenginlerinden birinin Roma'dan dönerken denizde geçirdiği kaza sonrası yaptığı adaktan dolayı bu köprüyü MS 159 da yaptırdığı anlaşılmaktadır Hatta köprüdeki deniz canlıları ve gemi kabartmaları bunun şahitleridirAnlatan yazıt ise hemen orada hala ayakta ve çok rahat okunabilmekte Hemen köprüyü geçtiğinizde sol tarafta inanılmaz ihtişamı ve Anadolu’da bu şekilde ayakta nadir kalan heybetli Zeus tapınağı karşılar İyon tarzı sütunları, insana etkileyiciliğini tamamıyla hissettiren, Kybele’ye tapınmak için yapılan mabed Aizonai antik adı Phrygia olan bölge, Anadolu ilk çağ tarihi ve kültürünün en etkileyici örneklerinden ve Zeus sunağı antik dünyanın ayakta en sağlam olarak kalmış yapıtlarından birisi Kralların şehrine yakışan bir mimari Şu an korunmaya çalışılan bir mekanda,etrafı ne kadar tel örgülerle kapatılmış olsa da bazen istenmeyen görünümlerle de karşılaştık Bu tarihe, bu emanete yakışmayan bir tutumu yadırgadık Tanıtım yetersizliğinden pek ziyaretçisi yokken ne üzüntüdür, çobanıyla koyun sürüsü, acı verir şekilde oradaydı Yüksek sütunlar, bu kadar çok sayıdaki sütunuyla Anadolu’da ayakta kalan en önemli yapıt İyon ve Kompozit tarzı yapılanma mevcut Sütun başlıkları ve mimari çok korunmuş ve aşınmamış Bu kadar depreme dayanması, yıllar sürmesine ragmen sütunların birbirlerine tutunmasını sağlayan kurşunları alabilmek için zamanında bazılarınca ayrılması ve parçalanması da bir o kadar trajedik Asıl dikkati çeken medusa görünümündeki, bir zemin üzerinde bulunan saçlı heykel Akroter denilen bu devasa heykel zamanında meydana gelen depremlerle bulunduğu Zeus tapınağının üstünden düşmüş durumda Aktroterin bulunduğu yerdeki o zamanki halini hayallerinizde canlandırdığınızda etkilenmemeniz mümkün değil Kurulan tapınak ovaya hakim bir yerde ve ovanın ortasında özellikle güneşin batımını tüm güzelliğiyle gören heybetine heybet katan bir durum oluşturmakta Burada güneş batışını, o kızıllığı izlemek inanılmaz keyif veren bir hal Yıllar öncesi sapasağlam bu yapıda, o anlardaki güneş batışını düşünmek bile büyüleyici Bina üzerinde etrafını saran bir devamlılıkta eski adı Meader bugünkü ismi menderes olan kabartmalar mevcut Zeus tapınağının alt katı büyük , geniş ve yüksek bir tavandan ibaret ibadet yeri Kybele adına tapındıkları yer alt katta, görülmesi gereken en önemli yerlerden Sonradan yapıldığı belli olan, muhtemelen orta çağda bölgeye gelen ilk Türkler tarafından yapıldığı düşünülen ilkel at motifleri mevcut Bu sunak bir dönemin ayakta kalan en önemli kalıntılarından biri Yüzlerce yıl öncesinin asaleti , heybeti , ihtişamı devam etmekte Aizonainin, antik çağda Agorası, yani Pazar yerinde Macellum bulunmakta Macellum bir nevi et ve balık pazarı anlamına gelmekte Roma döneminde şehrin ortasında ve ticaretin merkezinde bir alan Bu alanda dünyanın ilk borsası MS 300 de kurulmuş ve ekonomik kurallar yazılı olarak belirtilmiş Bu yapının bir duvarında yazılı olarak kanun bulunmaktaBorsada toplanan malların olacak fiyatı belirlenirken, akla hayale gelebilecek bütün mamullerin olacağı en yüksek fiyat belirtilmiş ve sınır getirilmiş Ama daha sonradan tüccarların stok yapmaları ve istedikleri fiyatlara ulaşması bazı sorunları getirdiğinden serbest dalgalanmaya geçilmiş Bu kanun tarihte Romalıların kapitalizmin ağır kurallarına karşı çıkardıkları tek devletçi kanun olarak tarihe geçmiştir Ve dünyanın MS 300 yılında kurulan ilk borsası ünvanındadır Geniş bir alan üzerine kurulu bölge halen ayakta 6-7 metre yüksekliğindeki meydandaki kuleye çıkılarak, mal fiyatları bildirilirmiş Alanda sütunlu yol ve zamanın dinlenme ve alış veriş yerleri bulunmakta Borsa binası ve Zeus tapınağını geçtikten sonra, sol tarafta büyük Roma hamamları bulunmakta Merkezi bir ısıtmayla yapılan sistem kalıntıları mevcut İç taraftaki kalıntılarda ve Roma hamamı alanında şu anda koruma altında bulunan mozaikler mevcutBu mozaikler görülmeye değer Aizonai’deki tiyatro kapasitesi, 30 bin olan, devasa bir yapıya sahip Şu anda depremlerin getirdiği hasarlara bağlı olarak yıkılmış durumda olmasına rağmen biraz uğraşı ile belkide ikinci Aspendos haline neden getirilmesin? Tiyatronun etrafı ve sahne kenarlarında o bölümleri kaplayan heykel zeminleri kendini göstermekte Yine özellikleri farklı olan bu yapıtlardan tiyatro ise o dönemlerinkilerden farklı olarak stadyumla bitişik bir halde, aynı alanı beraber paylaşmakta Uzun stadyum hala çok belirginMadalya alanların şerefine madalyaları simgeleyen kabartmalar stadyum girişimde hala zarar görmemiş bir şekilde durmakta Sonuç olarak bu ve benzeri yüzlerce ilgi bekleyen, korunması gereken, tarihi alanlarımız mevcut Çavdarhisar Belediyesinin bu alandaki çabaları gerçekten çok önemli ve takdir edilecek bir şekilde devam ediyor Tanıtım, turizm ve bunlardan bölge ekonomisinin kazanacakları ve ülkemizi tanıtmak adına çok önemli Daha önce tapınak alanı içinde bulunan dinlenme yeri ve cafelerin dışarı alınması , giriş çıkışlarda dikkatin artırılması oldukça önemli Her yıl düzenlenen festival ve şenlikler ve sürekli devam eden kazı çalışmaları yüreğimize su serpen gelişmeler Tarih ve kültür adına korumamız gereken miraslara sonuna kadar saygı duymalı gereken sorumluluğumuzu her birey olarak yapmalıyız __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır