Soğuk Acilleri Soğuğa Maruz Kalma

**Şengül Şirin** · 08-27-2009

Soğuk Acilleri Soğuğa Maruz Kalma

Homeostazis (vücudun dengeleme sistemi), ortalama 37°C ısıda dengeyi sağlayabilir, çünkü insan vücudu ancak dar ısı sınırları içinde varlığını sürdürebilmektedir

Aşırı sıcak veya soğuk ölüme neden olabilir

Vücut ısısı normalde 36° - 37° C’ dir

Karmaşık mekanizmalarla bu ısı sabit tutulur

Beyinde hipotalamus adı verilen ısı düzenleme merkezi, vücut ısısının 36° - 37° C’ de sabit tutulmasından sorumludur

Hipotalamus bir çeşit termostattır

Yoğun bir egzersizle 40° C ‘ ye kadar çıkabilen vücut ısısı, uyku esnasında 35

8° C’ ye kadar düşebilmektedir

Vücudun ısı düzenleyici mekanizması, bu tip değişikliklere uyum sağlar

Ancak, vücut, ani olarak kısa sürede çok yükselen veya çok düşen ısı ile karşılaştığında, bu uyumu sağlayamadığından kalıcı hasarlar, hatta ölüm oluşabilmektedir

Özetlemek gerekirse;
Eğer, vücut kısa sürede, baş edebileceğinden yüksek ya da düşük ısıya maruz kalmışsa veya ısı düzenleyici mekanizmalarda herhangi bir nedenle bozulma varsa, vücut ısısı tehlikeli sınırlara ulaşacaktır

Örneğin, 15 dakikadan kısa sürede, vücut ısısı 36° C’ dan 32° C’ ye ulaşmışsa, soğuk acilleri oluşur

VÜCUT ISISININ DÜZENLENMESİ
Vücut ısısı aşağıdaki yollarla düzenlenmekte ve 36° - 37°C arasında dengede tutulmaya çalışılmaktadır
• Isı kontrol düzenekleri
§Hipotalamus
§Periferal termoreseptörler (uçlarda yer alan ısı algılayıcıları)
• Isı üretimi ve ısı kaybı arasında kurulan denge

VÜCUTTA ISI ÜRETİMİ
Vücudun ısısını dengede tutmayı sağlayan; ısının üretildiği yerler ve üretilme şekli
• Hücrelerdeki metabolizma sonucu ortaya çıkan ısı
• Büyük istemli kasların hareketleri ile ortaya çıkan ısı
• Titreme sonucu oluşan ısı

VÜCUTTAN ISI KAYBI
Vücutta oluşan yüksek ısıyı dengelemek üzere, aşağıdaki sistemler kullanılır:
• Kondüksiyon (iletme)
• Konveksiyon (ısıyayım)
• Radyasyon(ısı/ışın yayma, yayınım)
• Evaporasyon (buharlaşma)

– Deriden ve solunum sisteminden, günde ortalama 600 ml sıvı buharlaşarak kaybolmaktadır

Vücudun iç ısısı artınca, tepki olarak ısıyı düşürme çabası başlar

İç ısıda düşme başladığında ise, ısıyı yükseltme veya ısıyı depolama çabası başlar

Isıyı yükseltme ve düşürme tepkileri, vücuttaki kan akışının merkezden perifere akışına göre değişebilmektedir

İçimizdeki Isı Yükseldiğinde;
• Periferdeki(uçlardaki/derideki) damarlar genişler; daha fazla kan (dolayısıyla ısı) deriye ulaşır

• Deriye ulaşan ısı, konveksiyon, radyasyon ve kondüksiyon adı verilen, üç temel düzenekle vücuttan uzaklaştırılır

KONVEKSİYON, hareket halindeki havanın, ısıyı bulunduğu yerden uzaklaştırması esasına dayanmaktadır

Sıcak bir yiyeceğin, üfleyerek soğutulması; terleyen kişinin rüzgarlı havada üşümesi konveksiyona örnektir

KONDÜKSİYON, vücudun temas ettiği katı yüzeyle ya da sıvı ortamla yaptığı ısı alış verişidir; ısı, sıcak olandan soğuk olana geçer

Örneğin, soğuk bir sandalyeye bir süre oturunca kalkıldığında sandalyenin ısınması, soğuk bir suya girildiğinde vücut ısısının düşmesi, gibi

RADYASYON, vücudu çevreleyen atmosfer ile olan ısı alış verişidir

Odayı ısıtmak üzere kullanılan radyatör de çevresine ısı yaydığından bu ismi almıştır

Vücut, hava hareketi olmaksızın çevresini saran havanın ısısından etkilenir

Örneğin, soğuk havada gölgeli yerlerin soğuk, güneşli yerlerin sıcak olması gibi

Normal koşullarda, vücuttaki ısı kaybının %70 ‘inden konveksiyon, kondüksiyon ve radyasyon sorumludur

Bu üç mekanizma, vücut ısısı yüksek (havanın ısısı düşük) ve vücutla çevresindeki hava arasında ısı farkı varsa gerçekleşir

Aksi halde, vücut ısısı düşük (havanın ısısı yüksek) olduğunda vücut ısıyı emer

EVAPORASYON (terin buharlaşması), vücuttan ısı kaybını sağlayan en önemli mekanizmalardan biri de terin buharlaşmasıdır

37°C üzerinde terleme başlar

Ancak buharlaşmanın da sınırlılıkları vardır;
Ø Bir erişkin ancak birkaç saat terleyebilir
Ø Bir erişkin bir saatte de en fazla bir litre kadar terleyebilir

Ø Kişinin terleyebilmesi için havanın neme doymamış olması gerekir

Çünkü, havadaki nem oranı %75 ‘e ulaştığında, hava neme doymuş olacağından terleme gerçekleşemeyecektir

Vücut ısısını ayarlayan en önemli organlardan biri deridir :
Ø Soğuk havalarda, derideki damarlar kasılarak daralır ve vücuttan ısı kaybını önler

Damarların daralmasıyla azalan kan akımı (vazokonstrüksiyon) nedeniyle derinin rengi soluklaşır

Ø Sıcak havalarda ise, ısı kaybını sağlamak üzere derideki damarlar genişler(vazodilatasyon)

Genişleyen damarlar nedeniyle, derinin rengi kızarır

Dışarıdaki sıcak nedeniyle derideki ter bezlerinden ter salgılanır

Terin buharlaşması için gereken enerji, vücut ısısından sağlanır

Böylece, buharlaşma (evaporasyon) esnasında vücut ısısı düşer

Ø Vücudun, iç ısısını düşürmek üzere gösterdiği fizyolojik çabalara bizler de fazla giysileri çıkararak ve güneşten kaçınarak yardımcı olabiliriz

08-27-2009	#1
Şengül Şirin	Soğuk Acilleri Soğuğa Maruz Kalma Soğuk Acilleri Soğuğa Maruz Kalma Homeostazis (vücudun dengeleme sistemi), ortalama 37°C ısıda dengeyi sağlayabilir, çünkü insan vücudu ancak dar ısı sınırları içinde varlığını sürdürebilmektedir Aşırı sıcak veya soğuk ölüme neden olabilir Vücut ısısı normalde 36° - 37° C’ dir Karmaşık mekanizmalarla bu ısı sabit tutulur Beyinde hipotalamus adı verilen ısı düzenleme merkezi, vücut ısısının 36° - 37° C’ de sabit tutulmasından sorumludur Hipotalamus bir çeşit termostattır Yoğun bir egzersizle 40° C ‘ ye kadar çıkabilen vücut ısısı, uyku esnasında 358° C’ ye kadar düşebilmektedir Vücudun ısı düzenleyici mekanizması, bu tip değişikliklere uyum sağlar Ancak, vücut, ani olarak kısa sürede çok yükselen veya çok düşen ısı ile karşılaştığında, bu uyumu sağlayamadığından kalıcı hasarlar, hatta ölüm oluşabilmektedir Özetlemek gerekirse; Eğer, vücut kısa sürede, baş edebileceğinden yüksek ya da düşük ısıya maruz kalmışsa veya ısı düzenleyici mekanizmalarda herhangi bir nedenle bozulma varsa, vücut ısısı tehlikeli sınırlara ulaşacaktır Örneğin, 15 dakikadan kısa sürede, vücut ısısı 36° C’ dan 32° C’ ye ulaşmışsa, soğuk acilleri oluşur VÜCUT ISISININ DÜZENLENMESİ Vücut ısısı aşağıdaki yollarla düzenlenmekte ve 36° - 37°C arasında dengede tutulmaya çalışılmaktadır • Isı kontrol düzenekleri §Hipotalamus §Periferal termoreseptörler (uçlarda yer alan ısı algılayıcıları) • Isı üretimi ve ısı kaybı arasında kurulan denge VÜCUTTA ISI ÜRETİMİ Vücudun ısısını dengede tutmayı sağlayan; ısının üretildiği yerler ve üretilme şekli • Hücrelerdeki metabolizma sonucu ortaya çıkan ısı • Büyük istemli kasların hareketleri ile ortaya çıkan ısı • Titreme sonucu oluşan ısı VÜCUTTAN ISI KAYBI Vücutta oluşan yüksek ısıyı dengelemek üzere, aşağıdaki sistemler kullanılır: • Kondüksiyon (iletme) • Konveksiyon (ısıyayım) • Radyasyon(ısı/ışın yayma, yayınım) • Evaporasyon (buharlaşma) – Deriden ve solunum sisteminden, günde ortalama 600 ml sıvı buharlaşarak kaybolmaktadır Vücudun iç ısısı artınca, tepki olarak ısıyı düşürme çabası başlar İç ısıda düşme başladığında ise, ısıyı yükseltme veya ısıyı depolama çabası başlar Isıyı yükseltme ve düşürme tepkileri, vücuttaki kan akışının merkezden perifere akışına göre değişebilmektedir İçimizdeki Isı Yükseldiğinde; • Periferdeki(uçlardaki/derideki) damarlar genişler; daha fazla kan (dolayısıyla ısı) deriye ulaşır • Deriye ulaşan ısı, konveksiyon, radyasyon ve kondüksiyon adı verilen, üç temel düzenekle vücuttan uzaklaştırılır KONVEKSİYON, hareket halindeki havanın, ısıyı bulunduğu yerden uzaklaştırması esasına dayanmaktadır Sıcak bir yiyeceğin, üfleyerek soğutulması; terleyen kişinin rüzgarlı havada üşümesi konveksiyona örnektir KONDÜKSİYON, vücudun temas ettiği katı yüzeyle ya da sıvı ortamla yaptığı ısı alış verişidir; ısı, sıcak olandan soğuk olana geçer Örneğin, soğuk bir sandalyeye bir süre oturunca kalkıldığında sandalyenin ısınması, soğuk bir suya girildiğinde vücut ısısının düşmesi, gibi RADYASYON, vücudu çevreleyen atmosfer ile olan ısı alış verişidir Odayı ısıtmak üzere kullanılan radyatör de çevresine ısı yaydığından bu ismi almıştır Vücut, hava hareketi olmaksızın çevresini saran havanın ısısından etkilenir Örneğin, soğuk havada gölgeli yerlerin soğuk, güneşli yerlerin sıcak olması gibi Normal koşullarda, vücuttaki ısı kaybının %70 ‘inden konveksiyon, kondüksiyon ve radyasyon sorumludur Bu üç mekanizma, vücut ısısı yüksek (havanın ısısı düşük) ve vücutla çevresindeki hava arasında ısı farkı varsa gerçekleşir Aksi halde, vücut ısısı düşük (havanın ısısı yüksek) olduğunda vücut ısıyı emer EVAPORASYON (terin buharlaşması), vücuttan ısı kaybını sağlayan en önemli mekanizmalardan biri de terin buharlaşmasıdır 37°C üzerinde terleme başlar Ancak buharlaşmanın da sınırlılıkları vardır; Ø Bir erişkin ancak birkaç saat terleyebilir Ø Bir erişkin bir saatte de en fazla bir litre kadar terleyebilir Ø Kişinin terleyebilmesi için havanın neme doymamış olması gerekir Çünkü, havadaki nem oranı %75 ‘e ulaştığında, hava neme doymuş olacağından terleme gerçekleşemeyecektir Vücut ısısını ayarlayan en önemli organlardan biri deridir : Ø Soğuk havalarda, derideki damarlar kasılarak daralır ve vücuttan ısı kaybını önler Damarların daralmasıyla azalan kan akımı (vazokonstrüksiyon) nedeniyle derinin rengi soluklaşır Ø Sıcak havalarda ise, ısı kaybını sağlamak üzere derideki damarlar genişler(vazodilatasyon) Genişleyen damarlar nedeniyle, derinin rengi kızarır Dışarıdaki sıcak nedeniyle derideki ter bezlerinden ter salgılanır Terin buharlaşması için gereken enerji, vücut ısısından sağlanır Böylece, buharlaşma (evaporasyon) esnasında vücut ısısı düşer Ø Vücudun, iç ısısını düşürmek üzere gösterdiği fizyolojik çabalara bizler de fazla giysileri çıkararak ve güneşten kaçınarak yardımcı olabiliriz __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır