Luther-Martin- Protestan Reform Hareketinin öncüsü

**Şengül Şirin** · 08-12-2009

Luther-Martin- Protestan Reform Hareketinin öncüsü

Martin Luther(14831546), 16

yüzyılda başlayan Protestan Reform hareketinin öncüsüdür

(REFORM maddesinde anlatılan bu hareket Protestanlık olarak bilinen Hıristiyan mezhebinin doğmasına yol açmıştır

)

Almanya'da, Leipzig yakınlarındaki Eisleben'de doğan Luther, çocukluğunu babasının bakır madeni işlettiği Mansfeld'de geçirdi

Mansfeld ve Magdeburg'da okula giden Luther, 1501'de Erfurt Üniversitesi'ne girdi

1505'te lisans öğrenimini tamamladıktan sonra babasının isteğiyle başladığı hukuk öğrenimini bırakarak Augustinusçu keşişlerin tarikatına katıldı

1507'de papazlığa atandı ve 1512'de Leipzig'in kuzeyindeki Wittenberg Üniversitesi'nde ilahiyat dersleri vermeye başladı

Çok geçmeden o çağda kabul gören dinsel düşüncelerden çok farklı düşünceleri savunan bir grubun önderi oldu

Kutsal Kitap'ın tek yol gösterici olduğu görüşünde olan Luther, yürürlükteki dinsel uygulamaların Kutsal Kitap'taki öğretilerden çok uzaklaştığı kanısındaydı

Aziz Paulus'un biçimlendirdiği Hıristiyan inanışına dayanarak, insanın yalnızca Tanrı'nın bağışlayıcılığına sığınmakla günahlarından arınabileceği görüşünü savunuyordu

O dönemde, Tanrı bir insanın günahlarını bağışladıktan sonra bile, günahkârın ya bu dünyada ya da öldükten sonra araf 'ta cezalandırıldığına inanılıyordu

Araf, cennetle cehennem arasında bulunduğuna inanılan, kusur ve kötü alışkanlıklardan tam olarak kurtulamamış insanların, günahlarından arınmak için bekletildikleri ve cezalandırıldıkları yerdi

Papa, buna dayanarak, günahların cezasının bir bölümünün bu dünyada para karşılığında bağışlanması anlamına gelen endül)ans' lar dağıtmaya başladı

Böylece insanlar kiliseye para vererek günahlarını bağışlatmış oluyorlardı

Zamanla endüljanslann kötüye kullanımı eleştirilere yol açtı

1517'de Johann Tetzel adlı bir Alman rahibin Wittenberg'e gelerek yüksek paralar karşılığında endüljans satması üzerine, Luther kendi görüşleri doğrultusunda bu duruma şiddetle karşı çıktı

Wittenberg'deki kilisenin kapısına, endüljans konusunda kilisenin tutumunu eleştiren ve Hıristiyanlık'ın özdeğerlerini vurgulayan bir bildiri astı

Doksan Beş Tez olarak bilinen bu bildiri büyük bir kavganın başlangıcı oldu

Papa, Luther'den söylediklerini geri almasını istedi

Luther bunu yapmayınca 1521'de aforoz edildi

Bunun üzerine aforoz edildiğini bildiren yazının kopyasını yakarak simgesel olarak kiliseyle bağlarını kopardı

Bu tarihten sonra Luther, kilisenin, endüljans dışında da pek çok konuda yanlış bir tutum içinde olduğunu açıkça belirtmeye başladı

Worms' daki İmparatorluk Meclisi'nin önüne çıkarılan Luther, Kutsal Kitap'ın özüne aykırılığı kanıtlanmadıkça, görüşlerini geri almayacağını açıkladı

Bunun üzerine hakkında soruşturma açılınca kaçarak Wartburg Şatosu'na saklandı

Burada gizlendiği süre içinde Yeni Ahit'i herkesin anlayabileceği işlek bir Almanca'ya çevirdi

Artık sıradan bir insan da Hz

İsa'nın söylediklerini kavramakta güçlük çekmeyecekti

Luther, 1522'de Wittenberg'e geri döndüğünde bazı din adamlarının ibadet, evlilik, giyim gibi konularda kendi savunduğu görüşlerden daha köklü değişiklikleri savunduğunu gördü

Bir yandan Katolikler'e karşı çıkarken, öte yandan da reform yanlılarının aşın görüşlerini eleştirdi

Şükran ve öbür kutsama ayinleri konusunda Katolik uygulamalara başından beri karşı çıkmış olan Luther, artık tüm kilise işlemlerinin, öne sürdüğü yeni görüşlere uygun biçimde değiştirilmesi için çalışmaya başladı

1525'te eski bir rahibe olan Katherina von Bora'yla evlendi

Yetenekli bir yazar olan Luther'in 70 cildi kapsayan yapıtları Hıristiyanlık öğretisine açıklık getirdi

Yeni Ahit' ten sonra Eski Ahit'i de 1534'te Almânca'ya çevirdi

Papanın Almanya'daki etkinliğinden ve para isteklerinden hoşnut olmayan bazı Alman prensleri Luther'i destekledi

Reform'u benimseyen derebeylikler kendi kiliselerini kurdu

Ama Luther'in görüşlerinin tehlikeli sonuçlar yaratacağından korkanlar da vardı

152425 arasında Karaorman'ın güneyindeki köylüler Luther'in öğretisinden esinlenerek "Hıristiyanlar'a özgürlük" çağrısıyla toprağa kavuşmak için manastırlara ve derebeylerinin malikânelerine saldırdı

Ne var ki, Luther bu eylemlere karşı çıktı

Köylü ayaklanması kanlı bir şekilde bastırıldı

Köylülerin Luther'e olan güveni sarsıldı

Birçok kişi Luther'in evliliğini ve Hessen Prensi Philip'in aynı zamanda iki kadınla birden evlenmesini onaylamasını yadırgadı

Luther'in İsviçreli reformcu Huldrych Zwingli ile olan anlaşmazlıkları da Reform'un başarısını bir ölçüde zayıflattı

Bu yüzden Protestanlık tüm Almanya'da benimsenmedi ve Katolikler ile Protestanlar iki düşman gruba ayrıldı

Luther öldüğünde iki taraf arasında başlayan iç savaş, 1555'te Augsburg Barışı imzalanıncaya kadar sürdü

Bu antlaşma, Alman prenslere, uyruklarının Katolik ya da Lutherci (Protestan) olmasına karar verme hakkını tanıyordu

Luther'in son yıllarında kendi yandaşları arasında çıkan tartışmalar, onun ölümünden sonra da sürdü

08-12-2009	#2
Şengül Şirin	Luther-Martin- Protestan Reform Hareketinin öncüsü Luther-Martin- Protestan Reform Hareketinin öncüsü Martin Luther(14831546), 16 yüzyılda başlayan Protestan Reform hareketinin öncüsüdür (REFORM maddesinde anlatılan bu hareket Protestanlık olarak bilinen Hıristiyan mezhebinin doğmasına yol açmıştır) Almanya'da, Leipzig yakınlarındaki Eisleben'de doğan Luther, çocukluğunu babasının bakır madeni işlettiği Mansfeld'de geçirdi Mansfeld ve Magdeburg'da okula giden Luther, 1501'de Erfurt Üniversitesi'ne girdi 1505'te lisans öğrenimini tamamladıktan sonra babasının isteğiyle başladığı hukuk öğrenimini bırakarak Augustinusçu keşişlerin tarikatına katıldı 1507'de papazlığa atandı ve 1512'de Leipzig'in kuzeyindeki Wittenberg Üniversitesi'nde ilahiyat dersleri vermeye başladı Çok geçmeden o çağda kabul gören dinsel düşüncelerden çok farklı düşünceleri savunan bir grubun önderi oldu Kutsal Kitap'ın tek yol gösterici olduğu görüşünde olan Luther, yürürlükteki dinsel uygulamaların Kutsal Kitap'taki öğretilerden çok uzaklaştığı kanısındaydı Aziz Paulus'un biçimlendirdiği Hıristiyan inanışına dayanarak, insanın yalnızca Tanrı'nın bağışlayıcılığına sığınmakla günahlarından arınabileceği görüşünü savunuyordu O dönemde, Tanrı bir insanın günahlarını bağışladıktan sonra bile, günahkârın ya bu dünyada ya da öldükten sonra araf 'ta cezalandırıldığına inanılıyordu Araf, cennetle cehennem arasında bulunduğuna inanılan, kusur ve kötü alışkanlıklardan tam olarak kurtulamamış insanların, günahlarından arınmak için bekletildikleri ve cezalandırıldıkları yerdi Papa, buna dayanarak, günahların cezasının bir bölümünün bu dünyada para karşılığında bağışlanması anlamına gelen endül)ans' lar dağıtmaya başladı Böylece insanlar kiliseye para vererek günahlarını bağışlatmış oluyorlardı Zamanla endüljanslann kötüye kullanımı eleştirilere yol açtı 1517'de Johann Tetzel adlı bir Alman rahibin Wittenberg'e gelerek yüksek paralar karşılığında endüljans satması üzerine, Luther kendi görüşleri doğrultusunda bu duruma şiddetle karşı çıktı Wittenberg'deki kilisenin kapısına, endüljans konusunda kilisenin tutumunu eleştiren ve Hıristiyanlık'ın özdeğerlerini vurgulayan bir bildiri astı Doksan Beş Tez olarak bilinen bu bildiri büyük bir kavganın başlangıcı oldu Papa, Luther'den söylediklerini geri almasını istedi Luther bunu yapmayınca 1521'de aforoz edildi Bunun üzerine aforoz edildiğini bildiren yazının kopyasını yakarak simgesel olarak kiliseyle bağlarını kopardı Bu tarihten sonra Luther, kilisenin, endüljans dışında da pek çok konuda yanlış bir tutum içinde olduğunu açıkça belirtmeye başladı Worms' daki İmparatorluk Meclisi'nin önüne çıkarılan Luther, Kutsal Kitap'ın özüne aykırılığı kanıtlanmadıkça, görüşlerini geri almayacağını açıkladı Bunun üzerine hakkında soruşturma açılınca kaçarak Wartburg Şatosu'na saklandı Burada gizlendiği süre içinde Yeni Ahit'i herkesin anlayabileceği işlek bir Almanca'ya çevirdi Artık sıradan bir insan da Hz İsa'nın söylediklerini kavramakta güçlük çekmeyecekti Luther, 1522'de Wittenberg'e geri döndüğünde bazı din adamlarının ibadet, evlilik, giyim gibi konularda kendi savunduğu görüşlerden daha köklü değişiklikleri savunduğunu gördü Bir yandan Katolikler'e karşı çıkarken, öte yandan da reform yanlılarının aşın görüşlerini eleştirdi Şükran ve öbür kutsama ayinleri konusunda Katolik uygulamalara başından beri karşı çıkmış olan Luther, artık tüm kilise işlemlerinin, öne sürdüğü yeni görüşlere uygun biçimde değiştirilmesi için çalışmaya başladı 1525'te eski bir rahibe olan Katherina von Bora'yla evlendi Yetenekli bir yazar olan Luther'in 70 cildi kapsayan yapıtları Hıristiyanlık öğretisine açıklık getirdi Yeni Ahit' ten sonra Eski Ahit'i de 1534'te Almânca'ya çevirdi Papanın Almanya'daki etkinliğinden ve para isteklerinden hoşnut olmayan bazı Alman prensleri Luther'i destekledi Reform'u benimseyen derebeylikler kendi kiliselerini kurdu Ama Luther'in görüşlerinin tehlikeli sonuçlar yaratacağından korkanlar da vardı 152425 arasında Karaorman'ın güneyindeki köylüler Luther'in öğretisinden esinlenerek "Hıristiyanlar'a özgürlük" çağrısıyla toprağa kavuşmak için manastırlara ve derebeylerinin malikânelerine saldırdı Ne var ki, Luther bu eylemlere karşı çıktı Köylü ayaklanması kanlı bir şekilde bastırıldı Köylülerin Luther'e olan güveni sarsıldı Birçok kişi Luther'in evliliğini ve Hessen Prensi Philip'in aynı zamanda iki kadınla birden evlenmesini onaylamasını yadırgadı Luther'in İsviçreli reformcu Huldrych Zwingli ile olan anlaşmazlıkları da Reform'un başarısını bir ölçüde zayıflattı Bu yüzden Protestanlık tüm Almanya'da benimsenmedi ve Katolikler ile Protestanlar iki düşman gruba ayrıldı Luther öldüğünde iki taraf arasında başlayan iç savaş, 1555'te Augsburg Barışı imzalanıncaya kadar sürdü Bu antlaşma, Alman prenslere, uyruklarının Katolik ya da Lutherci (Protestan) olmasına karar verme hakkını tanıyordu Luther'in son yıllarında kendi yandaşları arasında çıkan tartışmalar, onun ölümünden sonra da sürdü __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır