Cevap : Kaya Yağının Kökeni

KEROJENİN OLUŞUMU


Denizel canlılar öldükten sonra büyük bir kısmı diğer canlılara yem olur ya da dibe çökerek bakterilerin etkisinde kalır Dipte sular paslatkı (oksijen)ce varlıklı ise ise orgenik özdekler oksitlenip su ile karbondioksite dönüşür, kaynak kaya oluşturmazlar Bozunmadan su dibine ulaşan, üzerleri çökellerle örtülen orgenik özdekler ise gömülmeye başlar Orgenik özdek gömülme ile giderek artan basınç ile sıcaklık etkisi altına girer sonuçta 3 önemli evre geçirir

· DİYAJENEZ
· KATAJENEZ
· METAJENEZ


DİYAJENEZ

· Yüzey koşullarına yakın sıcaklık ve basınç koşullarında ve sığ derinliklerde meydana gelir Biyojenik bozunma ve abiyojenik reaksiyonları içerir
· Bu olaylar sonucunda orgenik özdekden metan, karbondioksit ve su açığa çıkartılarak orgenik özdek KEROJEN adı verilen karmaşık bir hidrokarbona dönüştürülür
· Diyajenez, orgenik özdek içindeki paslatkı (oksijen)in eksiltilmesi yada yokedilmesidir Bu esnada ıslatkı (hidrojen)-köpür(karbon) oranı ise önemli bir değişime uğramamaktadır

KATAJENEZ


· Gömülme devam ettikçe daha derinde, daha artık sıcaklık ve basınç altında katajenez gelişir
· Katajenez esnasında kerojenden önce kaya yağı, daha sonra doğal uçun ayrılır
· Bu olay ile kerojendeki Islatkı (hidrojen)/Köpür(karbon) oranı düşerken Oksiyen/Köpür(karbon) oranında bir değişme olmaz

METAJENEZ


· Metamorfizma koşullarına yakın sıcaklık ve basınç koşullarında gelişir
· Kerojenden son hidrokarbonlar da atılır ki bu genellikle metandır
· Islatkı (hidrojen)-Köpür(karbon) oranı giderek azalır ve sonuçta sadece Köpür(karbon) kalır ve bu da Grafit oluşturur

ORGENİK ÖZDEĞİN DİYAJENEZİ

· Su ortamında çökel-su sınırında pH ve Eh koşulları bekterilerin önemli rol oynadıkları kimyasal reaksiyonlarla belirlenir
· Eğer düz havalanan bir ortam sözkonusu ise su sirkülasyonu nedeniyle paslatkı (oksijen)li ve oksijini tüketilmiş sular sürekli olarak birbirlerine karışırlar
· Katmanlı bir yapıya sahip sularda ise bu tür bir karışma olmaz Bu durumda paslatkı (oksijen)li (+Eh) kuşak, paslatkı (oksijen)siz indirgeme (redüksiyon) kuşakunun (-Eh) üzerinde yer alır
· Redüksiyon kuşakunda anaerobik bakteriler (Desulfovibrio) sülfat iyonlarından paslatkı (oksijen)i uzaklaştırır ve serbest sülfür (kükürt) oluştururlar Paslatkı (oksijen)li (yükseltgen) kuşakdaki kimi bakteriler (Thiobacillus) sülfürü yeniden okside ederler

KİMYASAL REAKSİYONLARA BİRKAÇ ÖRNEK


SO4 [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG] S + 202

reaksiyonu bulunulan ortama ve bakteri cinsine göre değişir
İngirgen ortamda kükürt Fe (OH2) ile birleşerek piriti oluşturur
Fe (OH2) + 2S [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG]FeS2 + H2O
Ortamda sülfat iyonları orgenik özdek ile reaksiyona girerek ıslatkı (hidrojen) sülfür de oluşturabilir
SO4 + 2 CH2O [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG] 2 HCO3 + H2S

Diyajenez esnasında gelişen biyolojik bozunmanın ilk evresi oksidasyondur Oksidasyon sonucu su, karbondioksit, nitrat ve fosfat oluşur Basitleştirilmiş reaksiyon şöyle gelişir;


(CH2O) 106 (NH3) 16H3PO4 + 138 O2 [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG]106 CO2 + 16 NHO3 + H3 PO4 + 122 H2O

İkinci evrede nitrat indirgenir
(CH2O) 106 (NH3) 16H3PO4 + 944 NHO3 [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG]106 CO2 +552 N2 + 1772 H2O + H3 PO4

Bu işlevi sülfatın indirgenmesi takip eder ve bunun sonucunda ıslatkı (hidrojen) sülfür ve amonyak meydana gelir

(CH2O) 106 (NH3) 16H3PO4 + 52 SO42 [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG]106 HCO3- + 53 H2S + 16 NH3+ H3 PO4

Tüm bu reaksiyonlar son derece basitleştirilmiştir

Orgenik özdek protein, karbonhidrat, lipid ve ligninden oluşmaktadır Bu sıralamada proteinen dengesiz, lignin ise en dengeli ve duraylı bileşendir Diyajenez esnasında bunlar mikropların enzimleri ile başka özdeklere dönüştürülürler Örneğin karbonhidratlar (selüloz) bozunarak metan ve karbondioksite dönüşür

(C6H1005)n [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/ENGL%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001gif[/IMG]CO2 + CH4

__________________