Kürşat İhtilali (Türk Tarihinde İlk İhtilal)

**Şengül Şirin** · 08-10-2009

Kürşat İhtilali (Türk Tarihinde İlk İhtilal)

Doğu Köktürk Devleti, bağımsızlığını kaybettikten sonra (630) esir düşen Kieli Kağan Çin'e getirildi

Türkler de Çin Şeddi boyunca parça parça yerleştirildi

Böylece, onların Türklüklerini unutup Çinlileşmeleri planı uygulanmaya başlandı

Kieli Kağan 634'te kederinden öldü

Esir Türklerin arasında, esarete dayanamayıp, hayatlarına son verenler görüldü

Çinlilerin tutumu tepkilere yol açtı

Çeşitli yerlerde bulunan Türk toplulukları ayaklandı

Çinliler, bu ayaklanmaları şiddetle bastırdılar

Çin hâkimiyetine karşı başkaldırışlar arasında hayranlık verici olanı "Kürşad İhtilali"dir

Eski Köktürk hakanı Ye-hu'nun oğlu olan Kürşad, Çin sarayındaki muhafız birliğinde görevliydi

Bu cesur Türk Tigini, Köktürk Devleti'ni canlandırmak için 39 arkadaşı ile birlikte gizli bir plan hazırladı

Çin İmparatoru Tay-Çung bazı geceler şehirde tek başına dolaşıyordu

Bu durum kollanacak, imparator yakalanıp Türklerin bağımsızlığını tanımaya zorlanacaktı

Çin sarayında esir bulunan Holuku Tigin de, kağanlığa getirilecekti

Planın uygulanacağı gece ansızın şiddetli bir fırtına çıktı

40 Türk yiğidi, planın anlaşılmasından çekindiler

Kararın geciktirilmesini uygun bulmadılar

Dışarı çıkmayan imparatoru, saraya baskın yaparak tutsak almaya karar verdiler

Doğruca saraya yürüdüler

Muhafızlarla çarpışarak saraya girdiler

Yüzlerce Çinli askeri öldürdüler

Fakat dışarıdan gelip saraya doluşan Çin ordusu çok kalabalıktı

İmparatorun ele geçirilemeyeceğini anlayan Kürşad, sarayı terk etme emrini verdi

İmparatorun ahırına hücum eden 40 Türk, seyisleri öldürüp, buldukları atları alarak saraydan kaçtılar

Döğüşe döğüşe, şehir yakınındaki Vey Irmağı'na doğru çekildiler

Fakat burada yakalandılar

40 Köktürk yiğidinden hiçbiri kurtulamadı

Kanlarının son damlasına kadar cesurca çarpıştılar

Kürşad ve bütün arkadaşları öldürüldü (639)

Ancak büyük cesaret isteyen bu hareket, Çin sarayında derin yankılar bıraktı

Çinliler, Türkleri Çinlileştirmekten vazgeçip, onları Sarı ırmağın kuzeyine naklettiler

Yalnız ismen kendilerine bağlamakla yetinmek zorunda kaldılar

Bu suretle, Kutluk ile başlayan Türk bağımsızlık hareketinin tohumu atılmış oldu

Kaynak:Türk Milli Kültürü (İ Kafesoğlu, İstanbul, 1983), Makaleler i (N Atsız, İstanbul 1992) ve Yeni Hayat Ansiklopedisi, C 4, s 2146s

08-10-2009	#1
Şengül Şirin	Kürşat İhtilali (Türk Tarihinde İlk İhtilal) Kürşat İhtilali (Türk Tarihinde İlk İhtilal) Doğu Köktürk Devleti, bağımsızlığını kaybettikten sonra (630) esir düşen Kieli Kağan Çin'e getirildi Türkler de Çin Şeddi boyunca parça parça yerleştirildi Böylece, onların Türklüklerini unutup Çinlileşmeleri planı uygulanmaya başlandı Kieli Kağan 634'te kederinden öldü Esir Türklerin arasında, esarete dayanamayıp, hayatlarına son verenler görüldü Çinlilerin tutumu tepkilere yol açtı Çeşitli yerlerde bulunan Türk toplulukları ayaklandı Çinliler, bu ayaklanmaları şiddetle bastırdılar Çin hâkimiyetine karşı başkaldırışlar arasında hayranlık verici olanı "Kürşad İhtilali"dir Eski Köktürk hakanı Ye-hu'nun oğlu olan Kürşad, Çin sarayındaki muhafız birliğinde görevliydi Bu cesur Türk Tigini, Köktürk Devleti'ni canlandırmak için 39 arkadaşı ile birlikte gizli bir plan hazırladı Çin İmparatoru Tay-Çung bazı geceler şehirde tek başına dolaşıyordu Bu durum kollanacak, imparator yakalanıp Türklerin bağımsızlığını tanımaya zorlanacaktı Çin sarayında esir bulunan Holuku Tigin de, kağanlığa getirilecekti Planın uygulanacağı gece ansızın şiddetli bir fırtına çıktı 40 Türk yiğidi, planın anlaşılmasından çekindiler Kararın geciktirilmesini uygun bulmadılar Dışarı çıkmayan imparatoru, saraya baskın yaparak tutsak almaya karar verdiler Doğruca saraya yürüdüler Muhafızlarla çarpışarak saraya girdiler Yüzlerce Çinli askeri öldürdüler Fakat dışarıdan gelip saraya doluşan Çin ordusu çok kalabalıktı İmparatorun ele geçirilemeyeceğini anlayan Kürşad, sarayı terk etme emrini verdi İmparatorun ahırına hücum eden 40 Türk, seyisleri öldürüp, buldukları atları alarak saraydan kaçtılar Döğüşe döğüşe, şehir yakınındaki Vey Irmağı'na doğru çekildiler Fakat burada yakalandılar 40 Köktürk yiğidinden hiçbiri kurtulamadı Kanlarının son damlasına kadar cesurca çarpıştılar Kürşad ve bütün arkadaşları öldürüldü (639) Ancak büyük cesaret isteyen bu hareket, Çin sarayında derin yankılar bıraktı Çinliler, Türkleri Çinlileştirmekten vazgeçip, onları Sarı ırmağın kuzeyine naklettiler Yalnız ismen kendilerine bağlamakla yetinmek zorunda kaldılar Bu suretle, Kutluk ile başlayan Türk bağımsızlık hareketinin tohumu atılmış oldu *Kaynak:Türk Milli Kültürü (İ Kafesoğlu, İstanbul, 1983), Makaleler i (N Atsız, İstanbul 1992) ve Yeni Hayat Ansiklopedisi, C 4, s 2146s* __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır