Enerji

1. ENERJİ
2. Fizikte iş yapmanın hedefi enerji aktarımıdır Kuvvet uygulayarak gerçekleştirilen enerji alış-verişine iş denir Sistemin iş yapabilme kabiliyeti enerji olarak tanımlanabilir
3. Enerji skaler bir büyüklüktür Yani enerjinin yönü, bileşeni ve uygulama noktası gibi vektörel özellikleri yoktur
4. Bir sisteme uygulanan kuvvet iş yapıyorsa yapılan iş enerjideki değişime eşittir
5. Wdış = DEsistem = E2 – E1 dir
6. Buna göre, sistemin enerjisinde bir değişme var ise iş yapılmıştır, değişme yok ise iş yapılmamış demektir Bir sisteme uygulanan kuvvetler bu sistemin enerjisini artırıyorsa, pozitif iş yapar Bu kuvvetler sistemin enerjisini azaltıyorsa, negatif iş yapar
7. Enerji çeşitleri oldukça fazladır Mekanik enerji, ısı enerjisi, Güneş enerjisi, nükleer enerji, rüzgar enerjisi, bazı enerji çeşitleridir İş birimleri ile enerji birimleri aynıdır
8. Kinetik Enerji
9. Hareket halindeki cisimlerin sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir
10. Kütlesi m, hızı v olan bir cismin kinetik enerjisi,
11. 
12. şeklinde tanımlanır Kinetik enerji kütle ile hızın karesinin çarpımı ile doğru orantılıdır Birimi Joule dir
13. Kinetik enerji-hız grafiği şekildeki gibidir Düz bir yolda cisme F kuvveti uygulandığında, yapılan iş cismin kinetik enerji değişimine eşit olur
14. 
15. Potansiyel Enerji
16. Potansiyel enerjiyi, yer çekim potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisi olmak üzere iki çeşidi incelenecektir
17. Yerçekim Potansiyel Enerjisi
18. Bu enerji yerçekimi kuvvetinden kaynaklanır m kütleli bir cismi yer seviyesinde h kadar yükseğe sabit hızla çıkarmak için yapılması gereken iş,
19. W = F h = mg h
20. dir
21. Yapılan işin enerji değişimine eşit olduğunu biliyoruz
22. 
23. Cisim sabit hızla çıkarıldığı için kinetik enerji değişmemiştir O halde yapılan iş, cismin potansiyel enerji değişimine eşittir Buna göre, yerden h kadar yükseklikte cismin yere göre potansiyel enerjisi,
24. Ep =mgh
25. bağıntısı ile bulunur Burada h yüksekliği, cismin potansiyel enerjisi nereye göre soruluyorsa, oraya olan yüksekliktir Küçük cisimlerin potansiyel enerjisi yazılırken ağırlık merkezinin yeri dikkate alınmaz Fakat büyük cisimlerde ağırlık merkezinin yeri değiştirildiğinde cismin potansiyel enerjisi değişir
26. 
    
    
    
    Türdeş ve m kütleli cismi I durumdan II duruma getirmek için iş yapılır Yapılan iş cismin potansiyel enerjisindeki değişime eşittir
27. Potansiyel enerji değişimi cismin kütle merkezinin değişiminden bulunur Cisim I konumdan II konuma getirildiğinde, kütle merkezi h/2 kadar yükselir Buna göre, potansiyel enerji değişimi ve yapılan iş
28. 
29. ·Net kuvvetin yaptığı iş cismin kinetik enerjisindeki değişme miktarına eşittir
30. ·yer çekimi kuvvetine karşı yapılan iş, cismin potansiyel enerji değişimine eşittir
31. Esneklik Potansiyel Enerji
32. Esnek cisimleri denge konumundan ayırmak için iş yapılır ve yapılan iş kadar enerji aktarılır Denge konumundaki bir yay x kadar sıkıştırılır ya da gerilirse, yayda enerji depolanır Daha önce öğrenildiği gibi, yay x kadar sıkıştırılır ya da gerilirse yayın geri çağırıcıkuvveti
33. F = – k x olur
34. k : Yay sabiti olup yayın cinsine ve uzunluğuna bağlıdır
35. x kadar sıkıştırılan ya da gerilen yayda depolanan esneklik potansiyel enerji,
36. 
37. 
38. bağıntısı ile bulunur Yaydaki uzama ya da sıkışma arttıkça depolanan enerjide artar
39. Sürtünmeden Dolayı Isıya Dönüşen Enerji
40. Sürtünmeli bir ortamda hareket eden cisimlere sürtünme kuvveti uygulandığını öğrenmiştik Tekrar hatırlayalım Sürtünme kuvveti yüzeyin cisme gösterdiği tepki kuvveti ile doğru orantılıdır Ayrıca yüzeyin cinsine yani sürtünme katsayısına bağlıdır Hareket halindeki bir cisme uygulanan sürtünme kuvveti fs = k N bağıntısından bulunur
41. 
42. Sürtünme kuvveti hareketi engelleyici özelliği olduğu için cisimlerin mekanik enerjilerini azaltıcı etki yapar Azalan mekanik enerji kadar enerji, ısı enerjisine dönüşür
43. Isı enerjisine dönüşen enerji iki yoldan bulunur
44. 1 İki nokta arasında hareket eden cismin, sürtünmeden dolayı ısıya dönüşen enerjisi, her iki noktadaki mekanik enerjiler arasındaki farktan bulunur Cismin ilk enerjisi E1, son enerjisi E2 ise, sürtünmeden dolayı ısıya dönüşen enerji,
45. Eısı = E1 – E2den bulunur
46. 
47. 2 İlk ve son durumdaki mekanik enerjiler bilinmiyor, fakat sürtünme kuvveti ile yer değiştirme biliniyorsa, ısıya dönüşen enerji sürtünme kuvvetinin yaptığı işe eşit olur
48. Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş,
49. Eısı = W = fs Dx dir
50. Buna göre, sürtünmeden dolayı ısıya dönüşen enerji, sürtünme kuvveti ve yer değiştirme miktarı ile doğru orantılıdır
51. ENERJİNİN KORUNUMU
52. Bir sistemdeki enerji; kinetik ve potansiyel gibi çok farklı türler halinde bulunabilir Bu enerji türleri kendi aralarında dönüşüme uğrayabilir Örneğin elektrik enerjisi ütüde ısıya, ampülde ışığa, çamaşır makinesinde hareket enerjisine dönüşür
53. Enerji kaybolmadan bir türden başka bir tür enerjiye dönüşür Toplam enerji daima sabittir Toplam enerji sabit ise, bir tür enerji azalırken başka bir tür enerji aynı oranda artar
54. 1 Sürtünmelerin ihmal edildiği sistemlerde kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı sabittir Sürtünme olmadığı için ısıya dönüşen enerji olmaz Mekanik enerji toplam enerjiye eşittir
55. Etop = Ek + Ep = sabit
56. Kinetik enerjideki artış, potansiyel enerjideki azalışa ya da, kinetik enerjideki azalış, potansiyel enerjideki artışa eşittir
57. 2 Sürtünmenin olduğu sistemlerde mekanik enerji (Ek + Ep) sabit değildir Zamanla mekanik enerji azalır Azalma miktarı kadar enerji, sürtünmeden dolayı ısı enerjisine dönüşür Toplam enerji ise sabittir
58. Etop = Ek + Ep + Eısı = sabit

__________________