Kazakistan-Tarihi-Ekonomisi

SSCB'nin Asya cumhuriyetlerinden biriydi Kuzeyde Rusya, güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan, doğuda Çin Halk Cumhuriyeti bulunur Ülkenin ayrıca Hazar Denizi ve Aral Gölü'ne kıyısı vardırYüzölçümü 2727300 km2 olan Kazakistanın başkenti Astana'dır

Soğuk Sibirya ile sıcak Orta Asya arasında bulunduğu için Kazakistan ormanlarla çöllerin, ulu dağ sıralarıyla geniş ovaların buluştuğu bir ülkedir Kuzeyin verimli siyah toprakları ülke topraklarının yedide birini kaplar

Kazakistan'ın büyük bir bölümü ise kurak ve çıplak ovalarla örtülüdür Güneydoğuda, Çin sınırında Tarbagatay Dağlan ve 4200 metreyi aşan yükseklikteki Çungarya Aladağları yer alır Kazakistan'ın ortasında geniş bir yayla görünümünde olan ve yüksekliği yer yer 1500 metrenin üzerine çıkan Kazak bozkırları vardır Hazar Denizi ile Aral Gölü arasındaki yayla çöl görünümündedir

Sovyetler'in en derin noktası olan Karagiye tuz çöküntüsü Hazar'ın doğusundadır Aral Gölü'nün doğusunda ise Kızılkum Çölü uzanır
İrtiş, İşim, Tobol, Seyhun (Sir Derya), Ural ve İli ülkenin en önemli ırmaklarıdır Bunlardan İrtiş, İşim ve Tobol Kazakistan topraklarını boydan boya geçerek Kuzey Buz Denizi'ne dökülür Yaz aylarında bazı akarsular kurur ya da kum çöllerinde yok olur Kazakistan'ın Hazar Denizi'ne 2320 kilometrelik bir kıyısı vardır En büyük gölleri Aral ve Balkaş'tır Kuzey ve orta kesimlerinde 200300 mm olan yağış miktarı güneydeki vadilerde ve dağlarda artış gösterir Çöllerde ise 100 milimetrenin altına düşer Kazakistan'ın her yerinde yazların sıcak, kışların soğuk geçtiği sert bir kara iklimi egemendir

Kazak halkı 19 yüzyıla kadar göçebe bir yaşam sürdü Bir Türk boyundan geldikleri düşünülen bu insanlar Türk dillerinden birini konuşurlar Geçmişte, yurt denen büyük çadırlarda yaşar, at sırtında dolaşarak koyun, keçi ve develeri için yeni otlaklar ararlardı Yiyecek ve giysilerini bu hayvanlardan sağlarlardı Çarlık Rusya'sının egemenliğine girdikten sonra bağımsızlığı sona eren Kazak halkı, 1917 Ekim Devrimi'ne kadar aşiret yapısını korudu 1920'de sosyalist yönetim burada özerk bir sosyalist cumhuriyet kurdu 1930'larda göçerler yerleşik yaşama geçirildi 1936'da ülke Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adını aldı

Kazaklar'm çoğu hayvancılıkla geçinir Kuzeydeki çayırlarda genellikle buğday yetiştirilir 1950'lerde el değmemiş toprakların tarıma açılmasıyla tarım üretiminde büyük bir gelişme oldu SSCB'deki tüm buğday ürününün yaklaşık üçte biri buradan elde edilir Güneyde, sulanan topraklarda pamuk, pirinç, tütün, şekerpancarı ve meyve yetiştirilir Kazakistan, yeraltı kaynakları bakımından zengindir Bakır, kurşun, çinko, nikel, demir cevheri, manganez, altın ve gümüşün yanı sıra son zamanlarda petrol de bulunmuştur Bundan başka geniş tuz yatakları vardır Sanayi, Kazakistan ekonomisinin başını çeker Başlıca sanayileri metal, demir, çelik, çimento, yapay gübre, prefabrik inşaat gereçleri, dokuma, yiyecek, ilaç ve tüketim eşyalarıdır

Ulaşımda ana ağırlık demiryollarındadır Ülkenin 9600 kilometreyi aşan demiryolu vardır SSCB'nin kozmodrom da denen uzay üssü Leninsk yakınlarında Baykonur'dadır
Eğitim 717 yaş arasında zorunlu ve parasızdır Zengin bir kültür mirasına sahip olan Kazakistan'ın tarihi ve etnografyası ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır

Moskova'nın Aralık 1986"da Kazakistan Komünist Partisi'nin (KKP) başına bir Rus'u getirmesi, başta AlmaAta olmak üzere, birçok kentte ayaklanmalara neden oldu Haziran 1989'da KKP'nin başına, bir Kazak olan Nursultan Nazarbayev getirildi Nazarbayev, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'nde (SSCB) Mihail Gorbaçov'un önderliğinde sürdürülen reformları destekledi SSCB'nin dağılmaması için çaba harcadı Ağustos 1991'de Gorbaçov'u devirmeyi amaçlayan başarısız darbe girişimine karşı kesin tavır aldı

Kazakistan Aralık 1991'de bağımsızlığını ilan etti ve yeni kurulan Bağımsız Devletler Topluluğu'na katıldı Aynı ay içinde yapılan seçimlerde, tek aday olan Nazarbayev cumhurbaşkanı seçildi Nazarbayev ülkedeki farklı etnik gruplar arasında iyi ilişkiler sürdürülmesine büyük önem verdi Başbakanlığa da bir Rus'u, Sergey Tereşçenko'yu atadı

Haziran 1992'de açıklanan anayasa taslağında Kazakça ülkenin resmi dili olarak belirlendi ve çok partili demokrasi güvence altına alındı Kısa zamanda, çoğunluğunu Ruslar'ın oluşturduğu Komünist Parti'den İslamcı bir partiye kadar uzanan bir dizi parti kuruldu KKP ise daha önce adını Kazakistan Sosyalist Partisi olarak değiştirmişti
Ocak 1992'de Rusya'da fiyatların serbest bırakılması Kazakistan'ı da olumsuz etkiledi Üstelik, yönetim serbest pazar ekonomisine geçme konusunda pek istekli görünmüyordu Ayrıca, ekonominin yönetimini üstlenecek yeterli sayıda yetişmiş eleman da bulunmuyordu


RESMİ ADI: Kazakistan Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, tek meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 2717300 km2

NÜFUS (1992): 17008000

BAŞKENT:Astana

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1989): AlmaAta (1128000), Karaganda (614000), Semipalatinsk (334000), UstKamenogorsk (324000), Petropavlovsk (1987; 233000), Uralsk (200000), Rudni (124000)

__________________