Cevap : Yaralanmalar

KIRIKLAR


Kırık, kemiğin bütünlüğünün bozulmasıdır Kırığa yol açan nedenler:
©Doğrudan gelen darbe
©Dolaylı darbe
© Dönme/kıvrılma etkisi
©Kemik hastalıkları (patolojik kırıklar): Osteoporoz, tümörler


AÇIK – KAPALI KIRIK


©Kapalı kırık: Kırığın üzerindeki derinin bütünlüğü bozulmamıştır; kırık dışarıdan görülmez Kalça, köprücük kırıkları
©Açık kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur ve kırık kemik ucu dışarıdan görülür Kırık kemik küçük bir yaradan bile görünse bu açık kırıktır Kırık kemiğin ucuyla damar yırtılırsa, açık kırıklar aşırı kan kaybına veya iltihaba neden olabilirler

KIRIK ÇEŞİTLERİ



©Çarpışma kırığı: Kemik uçları birbirine çarpmıştır
©Ezilme kırığı: Kemikte üç ya da üçten fazla kırık parça oluşmuştur

KIRIK KEMİK BULGULARI


©Şekil bozukluğu
©Hassasiyet: Genellikle küçük bir alandadır ve kırığın olduğu yerdedir
© Etkilenen/kırılan kol veya bacak kullanılamaz, yaralanmada en güvenilir bulgudur Şekil bozukluğu varsa düzeltmek doğru değildir, desteklerken hasta kendiliğinden düzeltebiliyorsa sorun yok ancak siz ya da yaralı düzeltmek için sakın uğraşmayın
© Şişlik, morarma
©Çıtırtı /krepitus: Parmakla muayene ederken, kemik uçlarında hissedilir veya duyulabilir
FÇıtırtı var mı ARANMAZ, ancak muayene/değerlendirme esnasında fark edilirse, kaydedilir

ÇIKIK


Eklemi oluşturan kemiklerden birinin yerinden ayrılmasıdır
© ÇIKIK BULGULARI
F Şekil bozukluğu
FEklemin çevresinde şişlik, morluk
FEklemde ağrı/hassasiyet
FYerinden oynayan kemik nedeniyle hareket edememe

BURKULMA (Sprain)


Kısmen, “geçici çıkık” şeklinde de tanımlanabilir Bağların kopmasınaneden olabilir, kemikler yerinden ayrılmaz


© BURKULMA BULGULARI


FHassasiyet
FŞişlik, morluk
FEtkilenen kol veya bacak kullanılamaz
FŞekil bozukluğu olmaz

ZORLANMA / GERİLME (Strain)


Kas-kiriş bölümündeki zedelenmedir Hareket edildiğinde ağrı oluşur Pasif harekette ağrı olmaz Ayaktaki ve eldeki bağlar


İSKELET KAS SİSTEMİ YARALANMASINDA DEĞERLENDİRME


©İlk değerlendirmeyi yapın
©Hayati tehlike oluşturan bir sorun varsa acil bakım verin
© Baş, göğüs, karın, kalça kemiğinde yaralanmalar olup olmadığını araştırın
©Uçlardaki dolaşımı ve duyuları (distal neurovascular) değerlendirin
©Kalça ve uyluk kemiği kırıkları haricindeki kemik kırıkları genellikle hayati tehlike oluşturmazlar Kalça kemiğinde kırık olup olmadığını anlamak için şemada görüldüğü gibi kalça çıkıntısına ve simfisiz pubis üzerine hafifçe bastırın, eğer hassasiyet varsa (yaralı ağrım var ya da inleme tepkisi veriyorsa) kırık varsayın Sırt tahtasına kepçe sedye ile alın Kepçe sedye yoksa karşılıklı iki kişi kalçayı desteklerken, baş-sırt-bacakları başkaları destekler ve aynı anda kaldırılarak yaralı sırt tahtasına (yoksa sedyeye) yüklenir
©İlginç bulduğunuz bir kırığın sizi, ABC yi değerlendirmekten (ilk muayeneden) alıkoymasına izin vermeyin
©Unutmayın: GÖRÜNMEYEN nedenler hastayı öldürür!
© Değerlendirmede etkilenen kol ve/veya bacaktaki duyu ile dolaşım MUTLAKA değerlendirilmelidir Bunlar:
FUçlardaki nabızlar
FUçlardaki derinin rengi
FTırnaklardaki kapiller(kılcal) geri dolum
FHissetme duyusu (Elinizle dokunduğunuzda algılıyor mu? Uyuşma-ağrı var mı?)
FHareket etme yeteneği (parmaklarını açıp kapamasını söylediğinizde yapabiliyor mu? DİKKAT: El ya da ayakta yara varsa açıp kapama eziyetli olacağından sadece parmakları oynatıp oynatamayacağı sorulur; zaten parmaklar oynuyorsa sorun yok demektir, tüm elin ya da ayağın oynatılmasına gerek yok)


ACİL BAKIM


©Destekleme /atelleme:
FEtkilenen (kırık, çıkık, burkulma gibi) bölge hareketsiz hale getirilerek, harekete bağlı daha başka yaralanmaların oluşmasını önler
FDaha fazla doku hasarını ve kanamayı önler
FOrgan dinlenme durumunda olacağından ağrıda hafifler
©Olay yerinde kırık-çıkık-burkulmayı ayırt etmek zordur O nedenle bunu araştırmak için vakit kaybetmeyin

DESTEKLEME/ATELLEME İLKELERİ


©Olay yerinde tehlike yoksa, yaralıyı desteklemeden HAREKET ETTİRMEYİN
©Kolu/bacağı daha iyi değerlendirebilmek için gerekiyorsa giysiyi çıkarın/sıyırın/kesin
©UNUTMAYIN: desteklemeden önce ve destekledikten sonra duyu ve dolaşımla ilgili değerlendirmeleri yaparak kayıt edin: Tırnaklarda morluk var mı? Parmaklarını hareket ettirebiliyor mu? Dokunduğunuzda elinizi hissediyor mu? Uyuşma varmı?
©Destekleme esnasında, desteklenen uzvu mümkün olduğunca az hareket ettirin
©Yaralar varsa desteklemeden önce yaraları steril ve kuru pansuman ile kapatın
©Kırıklarda: kırık kemiğin altında ve üstünde yer alan eklemleri de kırıkla beraber destekleyin
©Çıkıklarda: Eklemin altındaki ve üstündeki kemikleri de kapsayacak şekilde eklemi destekleyin
©Destekleme tamamlanana kadar yaralı kısım başka biri tarafından tutulsun
©Destekleme esnasında, destek amacıyla kullanılan malzemenin (sert destek gibi) baskı oluşturduğu bölgeler yumuşak maddelerle desteklenmelidir
©Kırık kemiklerde açılanma/bükülme varsa:
FDesteklemeden önce düzeltme olanağını varsa düzeltin (siz müdahale etmeyin, yaralıya düzeltip düzeltemeyeceğini sorun, yapabilirse gerekirse yardımcı olun aksi halde olduğu gibi bırakın)
FDüzeltme esnasında direnç ya da ağrı olursa hemen bırakın ve bulduğunuz şekilde destekleyin
©Çıkıklarda:
FDolaşım bozulmayacak şekilde destekleyin
FNabızda sorun varsa, desteklemeden önce düzelene kadar pozisyonu ayarlayın
FDüzeltme esnasında direnç ya da ağrı olursa hemen bırakın ve olduğu gibi destekleyin

__________________