Cevap : Türk Musikisinde Makamlar

**Şengül Şirin** · 07-15-2009

10) HÜSEYNİ MAKAMI

a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Hüseyni beşlisine, Hüseyni perdesi üzerinde bir Uşşak dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Hüseyni perdesidir
e Yeden : Rast perdesidir
f Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez

Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam - Tam - Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam

Dizinin Seyri: İnici - çıkıcı seyre sahip olan Hüseyni Makamının seyrine genellikle güçlüsü olan Hüseyni perdesinden başlanır Bu perdede ısrarlı kalışlar yapılır Dizinin alt tarafında bulunan Hüseyni beşlisinin sesleri kullanılır Tekrar Hüseyni perdesinde kalış gösterildikten sonra üst tarftaki Uşşak dörtlüsünün seslerine geçilir Dizinin üst tarafına çıkırken kullanılan Evç perdesi iniş cazibesiyle Acem sesi haline gelir ( Bu durumda Hüseyni perdesi üzerinde bir Kürdi dörtlüsü meydana gelmiş olur ) Tekrar güçlü perdesinde asma kalış yapılarak Hüseyni beşlisinin seslerine geçilir Çargah perdesinde asma kalış yapılıp Dügah perdesinde karar verilir

Makamın Özelliği: Hüseyni Makamının en büyük özelliği çok yaygın oluşudur Hislerimizi en iyi anlatan makamlarımızın başında gelir

11) KARCIGAR MAKAMI

-------------------------------------------------------------------------------- a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesinde Hicaz beslisinin eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Neva perdesidir
e Yeden : Rast perdesidir
f Donanim : Si koma bemol, Mi bakiye bemol, Fa bakiye diyez

Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam - Küçük Mücennep - Artık İkili - Küçük Mücennep - Tam

Dizinin Seyri: Seyre, güçlüsü olan Neva perdesi civarından başlanır Dizinin muhtelif seslerinde dolaşılarak Neva perdesinde asma kalışyapılır (Ancak Karcığar makamının karekteristik asma kalış perdesi Çargah perdesi olduğundan genellikle Çargah'ta asma kalış yapılır) Bu şekilde kalış, Nikriz beşlisi adını alır Dizinin seslerinde dolaşılarak Uşşak dörtlüsünün sesleri kullanılır ve Dügah perdesinde karar verilir

Makamın özelliği: Yukarıda izah ettiğim gibi Gerdaniye perdesi üzerinde bir Buselik beşlisi yapılmaktadır Karcığar makamı dizisi alttan genişlemez Çargah makamının asma kararı dörtlü ve beşlinin birleştiği yerde değil, Çargah perdesindedir --------------------------------------------------------------------------------

12) BASİT SUZİNAK MAKAMI

a Durak : Rast perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Rast beslisine, Neva perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Neva perdesidir
e Yeden : Irak perdesidir
f Donanim : Si koma bemol, Mi bakiye bemol, Fa bakiye diyez

Tam - Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam - Küçük Mücennep - Artık İkili - Küçük Mücennep

Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Basit Suzinak Makaminin seyrine güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir Orta seslerde dolasilarak Neva perdesinde asma kalis yapilir Agir yapili bir makam oldugundan genisleme sesleri fazlaca kullanilmaz Ancak kendi dizisi içerisinde bazi seslerde kalislar yapilarak baska diziler meydana getirilir Rast beslisinin sesleri kullanilarak Rast perdesinde karar verilir

Makamin Özelligi: Basit Suzinak Makami, basit makamlarin bir çoguna benzer Yapisinda Rast ve Hicaz çesnileri vardir Neva perdesindeki Hicaz dörtlüsü, bir tam ses asagiya inildiginde Çargah perdesinde Nikriz beslisi meydana getirir Yine Çargah perdesinin bir altindaki ses olan Segah perdesine inilirse, dizi bu kez de Hüzzam olur Seyir yapilirken genellikle bu perdede kalis gösterilir

--------------------------------------------------------------------------------
13) KÜRDİ MAKAMI

a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Çıkıcıdır
c Dizi : Yerinde Kürdi Dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde bir Buselik Beşlisinin eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Neva perdesidir
e Yeden : Rast perdesidir
f Donanim : Si küçük mücennep bemol

Bakiye - Tam - Tam - Tam - Bakiye - Tam - Tam

Dizinin Seyri : Kürdi makamı, ağır yapılı bir makam olduğu için az kullanılmış makamlardan biridir Makamın seyrine genellikle Kürdi dörtlüsü sesleriyle başlanır Neva perdesinde asma kalış yapılır Sonra dizinin üst tarafında bulunan Buselik beşlisinin seslerine geçilir Tiz duraktan aşağıya inilirken Neva'da Hicaz yapılabilir Güçlüde tekrar kalış yapıldıktan sonra Kürdi dörtlüsünün sesleriyle Dügah perdesinde karar verilir

Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
* Bir sevda geldi başıma (Arif Sami Toker)
* Dudağımda izin hala dururken (Hüseyin Erbay)
* İlkbahara bekle beni demiştin (Talat Er)

--------------------------------------------------------------------------------

Kürdi Makamıyla Basit Makamları tamamlamış olduk 13 adet basit makamın haricinde yapıları itibariyle basit makamlara çok benzeyen 4 adet makam daha vardır Bu makamlar;
14) Bayati Makamı
15) Muhayyer Makamı
16) Tahir Makamı
17) Şehnaz Buselik Makamı

07-15-2009	#4
Şengül Şirin	Cevap : Türk Musikisinde Makamlar 10) HÜSEYNİ MAKAMI a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Hüseyni beşlisine, Hüseyni perdesi üzerinde bir Uşşak dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Hüseyni perdesidir e Yeden : Rast perdesidir f Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam - Tam - Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam Dizinin Seyri: İnici - çıkıcı seyre sahip olan Hüseyni Makamının seyrine genellikle güçlüsü olan Hüseyni perdesinden başlanır Bu perdede ısrarlı kalışlar yapılır Dizinin alt tarafında bulunan Hüseyni beşlisinin sesleri kullanılır Tekrar Hüseyni perdesinde kalış gösterildikten sonra üst tarftaki Uşşak dörtlüsünün seslerine geçilir Dizinin üst tarafına çıkırken kullanılan Evç perdesi iniş cazibesiyle Acem sesi haline gelir ( Bu durumda Hüseyni perdesi üzerinde bir Kürdi dörtlüsü meydana gelmiş olur ) Tekrar güçlü perdesinde asma kalış yapılarak Hüseyni beşlisinin seslerine geçilir Çargah perdesinde asma kalış yapılıp Dügah perdesinde karar verilir Makamın Özelliği: Hüseyni Makamının en büyük özelliği çok yaygın oluşudur Hislerimizi en iyi anlatan makamlarımızın başında gelir 11) KARCIGAR MAKAMI -------------------------------------------------------------------------------- a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesinde Hicaz beslisinin eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Neva perdesidir e Yeden : Rast perdesidir f Donanim : Si koma bemol, Mi bakiye bemol, Fa bakiye diyez Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam - Küçük Mücennep - Artık İkili - Küçük Mücennep - Tam Dizinin Seyri: Seyre, güçlüsü olan Neva perdesi civarından başlanır Dizinin muhtelif seslerinde dolaşılarak Neva perdesinde asma kalışyapılır (Ancak Karcığar makamının karekteristik asma kalış perdesi Çargah perdesi olduğundan genellikle Çargah'ta asma kalış yapılır) Bu şekilde kalış, Nikriz beşlisi adını alır Dizinin seslerinde dolaşılarak Uşşak dörtlüsünün sesleri kullanılır ve Dügah perdesinde karar verilir Makamın özelliği: Yukarıda izah ettiğim gibi Gerdaniye perdesi üzerinde bir Buselik beşlisi yapılmaktadır Karcığar makamı dizisi alttan genişlemez Çargah makamının asma kararı dörtlü ve beşlinin birleştiği yerde değil, Çargah perdesindedir -------------------------------------------------------------------------------- 12) BASİT SUZİNAK MAKAMI a Durak : Rast perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Rast beslisine, Neva perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Neva perdesidir e Yeden : Irak perdesidir f Donanim : Si koma bemol, Mi bakiye bemol, Fa bakiye diyez Tam - Büyük Mücennep - Küçük Mücennep - Tam - Küçük Mücennep - Artık İkili - Küçük Mücennep Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Basit Suzinak Makaminin seyrine güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir Orta seslerde dolasilarak Neva perdesinde asma kalis yapilir Agir yapili bir makam oldugundan genisleme sesleri fazlaca kullanilmaz Ancak kendi dizisi içerisinde bazi seslerde kalislar yapilarak baska diziler meydana getirilir Rast beslisinin sesleri kullanilarak Rast perdesinde karar verilir Makamin Özelligi: Basit Suzinak Makami, basit makamlarin bir çoguna benzer Yapisinda Rast ve Hicaz çesnileri vardir Neva perdesindeki Hicaz dörtlüsü, bir tam ses asagiya inildiginde Çargah perdesinde Nikriz beslisi meydana getirir Yine Çargah perdesinin bir altindaki ses olan Segah perdesine inilirse, dizi bu kez de Hüzzam olur Seyir yapilirken genellikle bu perdede kalis gösterilir -------------------------------------------------------------------------------- 13) KÜRDİ MAKAMI a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Çıkıcıdır c Dizi : Yerinde Kürdi Dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde bir Buselik Beşlisinin eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Neva perdesidir e Yeden : Rast perdesidir f Donanim : Si küçük mücennep bemol Bakiye - Tam - Tam - Tam - Bakiye - Tam - Tam Dizinin Seyri : Kürdi makamı, ağır yapılı bir makam olduğu için az kullanılmış makamlardan biridir Makamın seyrine genellikle Kürdi dörtlüsü sesleriyle başlanır Neva perdesinde asma kalış yapılır Sonra dizinin üst tarafında bulunan Buselik beşlisinin seslerine geçilir Tiz duraktan aşağıya inilirken Neva'da Hicaz yapılabilir Güçlüde tekrar kalış yapıldıktan sonra Kürdi dörtlüsünün sesleriyle Dügah perdesinde karar verilir Bu Makamdaki Bazı Şarkılar: * Bir sevda geldi başıma (Arif Sami Toker) * Dudağımda izin hala dururken (Hüseyin Erbay) * İlkbahara bekle beni demiştin (Talat Er) -------------------------------------------------------------------------------- Kürdi Makamıyla Basit Makamları tamamlamış olduk 13 adet basit makamın haricinde yapıları itibariyle basit makamlara çok benzeyen 4 adet makam daha vardır Bu makamlar; 14) Bayati Makamı 15) Muhayyer Makamı 16) Tahir Makamı 17) Şehnaz Buselik Makamı __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır