Cevap : Türk Musikisinde Makamlar

**Şengül Şirin** · 07-15-2009

6) UZZAL MAKAMI

“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir Simdi Uzzal Makamini inceleyelim

a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Ussak dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Hüseyni perdesidir
e Yeden : Rast perdesidir
f Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez

Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Uzzal Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Hüseyni perdesinden baslanir Dizinin seslerinde gezinilir Ussak dörtlüsünün sesleri belirtilerek güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir Dizinin seslerinde tekrar dolasilarak özellikle inici nagmelerde Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir Dizinin alt tarafinda bulunan Hicaz beslisinin sesleri kullanilarak, Dügah perdesinde karar verilir

Makamin Özelligi: Uzzal Makami dizisi, üst taraftan Muhayyer üzerinde Buselik’li olarak genisleme yapar Sesler Tiz Buselikten asagiya dogru Hüseyni perdesine kadar inerse, bu diziye Hüseyni’de Hüseyni dizisi denir

7) HÜMAYUN MAKAMI

“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir Simdi Hümayun Makamini inceleyelim

a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Buselik beslisinin eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Neva perdesidir
e Yeden : Rast perdesidir
f Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez

Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hümayun Makaminin seyrine de Hicaz Makaminda oldugu gibi genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir Dizinin seslerinde gezinilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Buselik beslisinin seslerine geçilir Hicaz Makami gibi fazla genisleme seslerinin kullanilmadigi Hümayun Makami dizisi, üst taraftan Buselik beslisi olarak genisleme yapar Inici seslerin gelisine göre Acem perdesi bazen (Fa bakiye diyez) alarak Evç perdesi olur Bu sekilde Neva’da bir Rast beslisi meydana gelmis olur Tekrar Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir Dügah perdesinde karar verilir

--------------------------------------------------------------------------------

8) ZİRGÜLELİ HİCAZ MAKAMI

“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir Simdi Zirgüleli Hicaz Makamini inceleyelim

a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Hüseyni perdesidir
e Yeden : Nim Zirgüle perdesidir
f Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez

Dizinin Seyri : Zirgüleli Hicaz Makami, özellikle yeden perdesinin degisik olmasi nedeniyle diger Hicaz Ailesi Makamlardan farklidir Inici – çikici seyre sahip olan Zirgüleli Hicaz Makaminin seyrine orta seslerden baslanarak, dizinin seslerinde gezinilir Güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir Dizinin üst tarafinda bulunan Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir Tekrar güçlü perdesinde kalis gösterilerek Hicaz beslisinin sesleri ile, özellikle yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de belirtilerek Dügah perdesinde karar verilir

Makamin Özelligi: Zirgüleli Hicaz Makaminin donanimina sadece Si bakiye bemol ve Do bakiye diyez yazilir Bu makamin dizisi tarif edilirken, yerinde Hicaz beslisi ve Hüseyni’de Hicaz dörtlüsü denir Hüseyni’de Hicaz dörtlüsünde olmasi gereken Fa koma diyezi ve Sol bakiye diyezi donanima yazilmaz Ancak seyir yapilirken yeri geldiginde bu isaretler kullanilir Dizi üst taraftan Muhayyer perdesi üzerinde Buselik beslisi halinde genisler

9) NEVA MAKAMI

a Durak : Dügah perdesidir
b Seyir : Inici – çikicidir
c Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde bir Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir
d Güçlü : Neva perdesidir
e Yeden : Rast perdesidir
f Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez

Dizinin Seyri : Genellikle güçlü sesi olan Neva perdesi civarindan seyre baslanir Dizinin seslerinde gezinilerek yine güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir Ussak dörtlüsünün seslerinde dolasilarak tekrar Neva perdesinde kalis gösterilir Ussak dörtlüsünün sesleri ile Dügah perdesinde karar verilir

Makamin Özelligi: Neva Makami fazla parlak bir makam degildir Genisleme seslerinin fazla kullanilmadigi bu makamda inici seyir yapilirken, fa bakiye diyez (Evç) perdesi naturel hale getirilerek Acem perdesi haline gelir Neva’da inici bir Buselik beslisi meydana gelir

-------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------

07-15-2009	#3
Şengül Şirin	Cevap : Türk Musikisinde Makamlar 6) UZZAL MAKAMI “Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir Simdi Uzzal Makamini inceleyelim a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Ussak dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Hüseyni perdesidir e Yeden : Rast perdesidir f Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Uzzal Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Hüseyni perdesinden baslanir Dizinin seslerinde gezinilir Ussak dörtlüsünün sesleri belirtilerek güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir Dizinin seslerinde tekrar dolasilarak özellikle inici nagmelerde Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir Dizinin alt tarafinda bulunan Hicaz beslisinin sesleri kullanilarak, Dügah perdesinde karar verilir Makamin Özelligi: Uzzal Makami dizisi, üst taraftan Muhayyer üzerinde Buselik’li olarak genisleme yapar Sesler Tiz Buselikten asagiya dogru Hüseyni perdesine kadar inerse, bu diziye Hüseyni’de Hüseyni dizisi denir 7) HÜMAYUN MAKAMI “Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir Simdi Hümayun Makamini inceleyelim a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Buselik beslisinin eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Neva perdesidir e Yeden : Rast perdesidir f Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hümayun Makaminin seyrine de Hicaz Makaminda oldugu gibi genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir Dizinin seslerinde gezinilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Buselik beslisinin seslerine geçilir Hicaz Makami gibi fazla genisleme seslerinin kullanilmadigi Hümayun Makami dizisi, üst taraftan Buselik beslisi olarak genisleme yapar Inici seslerin gelisine göre Acem perdesi bazen (Fa bakiye diyez) alarak Evç perdesi olur Bu sekilde Neva’da bir Rast beslisi meydana gelmis olur Tekrar Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir Dügah perdesinde karar verilir -------------------------------------------------------------------------------- 8) ZİRGÜLELİ HİCAZ MAKAMI “Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir Simdi Zirgüleli Hicaz Makamini inceleyelim a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Hüseyni perdesidir e Yeden : Nim Zirgüle perdesidir f Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez Dizinin Seyri : Zirgüleli Hicaz Makami, özellikle yeden perdesinin degisik olmasi nedeniyle diger Hicaz Ailesi Makamlardan farklidir Inici – çikici seyre sahip olan Zirgüleli Hicaz Makaminin seyrine orta seslerden baslanarak, dizinin seslerinde gezinilir Güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir Dizinin üst tarafinda bulunan Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir Tekrar güçlü perdesinde kalis gösterilerek Hicaz beslisinin sesleri ile, özellikle yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de belirtilerek Dügah perdesinde karar verilir Makamin Özelligi: Zirgüleli Hicaz Makaminin donanimina sadece Si bakiye bemol ve Do bakiye diyez yazilir Bu makamin dizisi tarif edilirken, yerinde Hicaz beslisi ve Hüseyni’de Hicaz dörtlüsü denir Hüseyni’de Hicaz dörtlüsünde olmasi gereken Fa koma diyezi ve Sol bakiye diyezi donanima yazilmaz Ancak seyir yapilirken yeri geldiginde bu isaretler kullanilir Dizi üst taraftan Muhayyer perdesi üzerinde Buselik beslisi halinde genisler 9) NEVA MAKAMI a Durak : Dügah perdesidir b Seyir : Inici – çikicidir c Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde bir Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir d Güçlü : Neva perdesidir e Yeden : Rast perdesidir f Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez Dizinin Seyri : Genellikle güçlü sesi olan Neva perdesi civarindan seyre baslanir Dizinin seslerinde gezinilerek yine güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir Ussak dörtlüsünün seslerinde dolasilarak tekrar Neva perdesinde kalis gösterilir Ussak dörtlüsünün sesleri ile Dügah perdesinde karar verilir Makamin Özelligi: Neva Makami fazla parlak bir makam degildir Genisleme seslerinin fazla kullanilmadigi bu makamda inici seyir yapilirken, fa bakiye diyez (Evç) perdesi naturel hale getirilerek Acem perdesi haline gelir Neva’da inici bir Buselik beslisi meydana gelir -------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------- __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır