Kütahya-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı-Toplum ve Kültürü

**Şengül Şirin** · 07-15-2009

Kütahya-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı-Toplum ve Kültürü

KÜTAHYA ili, Ege Bölgesi'nin İçbatı Anadolu bölümünde yer alır

Güneyde bu bölümün orta kesimlerinden, kuzeydoğuda İç Anadolu Bölgesi sınırına kadar uzanan Kütahya ilinin kuzeydeki küçük bir bölümü Marmara Bölgesi'nin sınırları içinde kalır

Kütahya yöresi oldukça eski bir yerleşme alanıdır

Anadolu'nun batı kesimindeki etkin bir deprem kuşağının üstünde yer alan Kütahya'da tarih boyunca depremler birçok insanın yaşamını yitirmesine ve yöredeki yerleşme yerlerinin yıkılmasına yol açmıştır

Bu nedenle ilkçağda kurulmuş olan yerleşim yerlerinden çok azının kalıntısı günümüze ulaşabilmiştir

Bugün Kütahya denince çinicilik sanatı ve yöreye özgü çiniler akla gelir

Doğal Yapı

İç Anadolu Bölgesi'ni Ege Bölgesi'nden (bak EGE BÖLGESİ) ayıran bir eşik alan üstünde yer alan il toprakları oldukça yüksek ve engebelidir

KÜTAHYA İLİNE İLİŞKİN BİLGİLER

YÜZÖLÇÜMÜ: 11

875 km2

NÜFUSU (1990): 578

020

İL MERKEZİ: Kütahya

İLÇELER VE NÜFUSLARI (1990): Merkez ilçe (176

184), Altıntaş (25

152), Aslanapa (15

420), Çavdarhisar (12

280), Domaniç (21

949), Dumlupınar (6

840), Emet (38

859), Gediz (66

790), Hisarcık (16

120), Pazarlar (13

079), Simav (78

823), Şaphane (10

247), Tavşanlı (96

277)

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1990): Kütahya (130

944), Tavşanlı (37

623)

BAŞLICA YÜKSELTİLER: Kartaltepe (2

309 metre), Ulugedik Tepesi (2

120 metre), Akdağ (2

089 metre)

SICAKLIK: Kütahya kentinde en düşük 28,1°C (29

12

1948), en yüksek 38,8°C (2

8

1977), ortalama 10,5°C

YAĞiŞ MİKTARI: Kütahya kentinde yıllık ortalama 564,7 mm

İL TRAFİK NO: 43

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Çamlıca, Murat Dağı, Hisarlıktepe, Ebem Çamlığı, Gölcük Yaylası ve Nafıa Pınarı orman içi dinlenme yerleri; Harlek, Yoncalı ve Murat Dağı kaplıcaları; Aizanoi antik kent kalıntıları; Kütahya Kalesi; Vacidiye Medresesi; Kütahya Ulucamisi; II

Yakub Bey, İshak Fakih ve Molla Bey külliyeleri; Balıklı, Kurşunlu, Dönenler, Arslan Bey (Meydan), Hisarbeyoğlu Mustafa (Saray), Takvacılar, Karagöz Ahmed Paşa, Lala Hüseyin Paşa ve Ali (Alo) Paşa camileri; Küçük ve Büyük bedestenler; Küçükhamam ve Lala Hüseyin Paşa Hamamı; Kütahya Müzesi; Dumlupınar Anıtı

Kütahya ilini engebelendiren dağlar bu eşik alanda bulunduğundan yükseklikleri pek fark edilmez

Bu dağların başlıcaları Murat Dağı, Şaphane Dağı (2

120 metre), Akdağ (2

089 metre) ve Eğrigöz Dağı'dır (1

931 metre)

Murat Dağı'nın güneydeki Uşak il sınırında 2

309 metreye ulaşan Kartaltepe doruğu, İçbatı Anadolu bölümünün en yüksek noktasıdır

Murat Dağı'nda hastalıklarına şifa bulma umuduyla gelenlerin yararlandığı ılıcalar vardır

İl topraklarında çöküntü alanlarından oluşan bazı alçak düzlükler yer alır

Bitkisel üretim açısından önem taşıyan bu düzlüklerin başlıcaları Kütahya, Altıntaş, Tavşanlı, Gediz ve Simav ovalarıdır

Kütahya ilinden kaynaklanan suların katıldığı akarsular üç ayrı denize dökülür

Porsuk Çayı, il sınırları dışında katıldığı Sakarya Irmağı aracılığıyla sularını Karadeniz'e ulaştırır

Başlangıç kolunu Simav Çayı'nın oluşturduğu Susurluk Çayı ile Kirmastı (Kemalpaşa) Suyu'nun başlıca kollarından olan Adırnaz (Orhaneli) ve Emet çayları bu topraklardan Çıkan suların bir bölümünü Marmara Denizi' ne götürür

İlin güney kesiminden çıkan sular da Gediz Irmağı aracılığıyla Ege Denizi'ne ulaşır

İl sınırları içindeki başlıca göller Kayaboğazı ve Enne baraj gölleridir

Kütahya ili iklim açısından Marmara, Ege ve İç Anadolu bölgeleri arasındaki geçiş alanında yer alır

En yağışlı mevsim kıştır

Yazlar oldukça sıcak ve kurak geçer

Kış ayları ise soğuk ve kar yağışlıdır

Ormanlar, ilin yüksek kesimlerinde geniş alanlar kaplar

Bu ormanlar genellikle kızıl çam, kara çam ve sarı çamlardan oluşur

İlin kuzey kesimindeki dağlarda kayın ormanlarına rastlanır

İlin alçak kesimlerindeki doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir

İlin doğal hayvan varlığı içinde özel bir yeri olan geyikler için Şaphane Dağı ile Türkmenbaba'da koruma ve üretme alanları kurulmuştur

Tarih

Kütahya ilinde yapılan araştırmalarda ele geçirilen Buluntular, yerleşim tarihinin günümüzden 7

500 yıl önce başlayan Bakır Çağı'na uzandığını gösterir

Kütahya yöresi, İÖ 13

yüzyılda Hitit ülkesinin batısında yer alan ve bir konfederasyon biçiminde yönetilen Assuva'nın sınırları içindeydi

İÖ 12

yüzyıldan sonra Frigler'in yerleştiği yöre, İÖ 7

yüzyılda Kimmerler'in saldırısına uğradı

İÖ 7

yüzyıl başlarında Lidya yönetimini, bu yüzyıl ortasında başlayan Pers yönetimi, İÖ 334'ten sonra da Makedonya ve Selevkos egemenlikleri izledi

İÖ 3

yüzyılda Galatlar'm yerleştiği Kütahya yöresi, Bitinya ve Bergama yönetimlerinden sonra İÖ 2

yüzyıl sonlarında Roma' ya bağlandı

Yöre, Bizans yönetimi sırasında 11

yüzyıl sonlarında Anadolu Selçukluları'nın eline geçti

1300'de Germiyanoğulları'nın (bak Anadolu Beylikleri) yönetimine giren Kütahya, 1429'da Osmanlı topraklarına katıldı

16

ve 17

yüzyılda çıkan Celali Ayaklanmalarından etkilenen Kütahya yöresi, 1833'te Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın (bak Kavalali Mehmed Ali Paşa) Mısır ordusu tarafından işgal edildi

14 Mayıs 1833'te Kütahya Antlaşması'nın yapılmasından sonra İbrahim Paşa, ordusuyla birlikte Kütahya yöresinden geri çekildi

17 Temmuz 1921'den 30 Ağustos 1922'ye kadar Yunan işgali altında kalan Kütahya yöresindeki Dumlupınar'da, Kurtuluş Savaşı (bak KURTULUŞ Savaşi) tarihinde önemli bir yeri olan savaşlar yapıldı

Ekonomi

Halkının yarısından çoğu kırsal kesimde yaşayan Kütahya ilinde ekonomi tarım ve madenciliğe dayalıdır

Yetiştirilen başlıca ürünler şekerpancarı, buğday, arpa, patates, soğan, nohut, domates, elma, kavun ve kestanedir

1987'de Türkiye kestane üretiminin yüzde 10'u Kütahya ilinde gerçekleşmişti

İlde en çok koyun, sığır ve kıl keçisi yetiştirilir

Ormancılık da önemli gelir kaynakları arasında yer alır

Kütahya, yeraltı kaynakları açısından zengin bir ildir

Bu topraklarda gümüş, magnezit, kurşun, bor mineralleri, antimon, demir,
■

linyit ve mermer içeren birçok cevher yatağı vardır

Bu yataklardan işletmecilik açısından ekonomik olanlar Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) ve Etibank ile özel kuruluşlar tarafından işletilir

İl topraklarından çıkarılan linyitin bir bölümü Seyitömer ve Tunçbilek'teki termik santrallarında değerlendirilir

Başlıca sanayi kuruluşları şeker, un, konserve, yem ve dokuma fabrikalarıdır

Gelişmiş bir küçük sanayisi de olan Kütahya ilinde yer alan öteki sanayi kuruluşları gübre, orman ürünleri, porselen, çini, tarım alet ve makineleri ile tuğla ve kiremit yapım tesisleridir

Kütahya ili sınırları içindeki önemli yerleşim yerleri, kara ve demiryollarıyla ülkenin öteki merkezlerine bağlanır

Toplum ve Kültür

İlkçağlarda, bugünkü Kütahya il topraklarının kapladığı yörede Ege ve Orta Anadolu kültürleri karşılaşıyordu

Frigler döneminde ana tarnıça Kibele'ye tapınmak yörenin kültürünü büyük ölçüde etkiledi

Aizanoi'de (Emet ilçesi) Kibele'ye tapınmak için ayrılmış kutsal bir alan vardı

Kütahya kenti ve çevresi İS 2

yüzyıldan sonra başka yerlerden kovulan Hıristiyanlar'ın buraya yerleşmesiyle bu dinin önemli merkezlerinden biri olmuştu

Kütahya yöresine özgü geleneksel el sanatları çinicilik {bak ÇİNİCİLİK), dokumacılık ve oya işleridir

Bir saray sanatı niteliği taşıyan Osmanlı döneminin çinicilik sanatının ürünlerinden olan Kütahya çinileri birçok saray, konak, cami, kilise ve mescit gibi tarihsel yapılarda bezeme malzemesi olarak kullanılmıştır

Eskiden atölyelerde yürütülen bu geleneksel sanat, günümüzde Kütahya'da kurulan fabrikalarda sürdürülmektedir

Osmanlı döneminde Simav yöresindeki el tezgâhlarında dokunan halılar "saray halıları" olarak adlandırılıyordu

Yün ve pamuktan dokunan bu halılar daha çok yaprak ve çiçek motifleriyle bezenmişti

Günümüzde geleneksel üretim özelliklerini yitiren halıcılık, daha çok Simav yöresinde yapılır

Eski dönemlerde yöreye özgü kumaşlar da el tezgâhlarında dokunmaktaydı

Saf ipekten al ve erguvan rengi "canfes", ince çizgili ipekli "çitare", gümüş sırmalı "İzmirli" bunlardan birkaçıdır

İğne oyacılığının yaygın olduğu ilde çiçek ve yaprak motifli Kütahya oyalarından bazıları çatlak karanfil, gönül dolabı, cilveli Selanik, kaynana oyası, elti küstü ve ana güldüren olarak adlandırılır

Yapılan araştırmalardan elde edilen arkeolojik buluntular ile yöreden derlenen ve arasında Kütahya çinilerinin de bulunduğu etnografik yapıtlar Kütahya Müzesi'nde sergilenmektedir

İldeki başlıca eğitim ve kültür kurumu Anadolu Üniversitesi'ne bağlı Kütah
ya İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Kütahya Meslek Yüksekokulu'dur

İl Merkezi: Kütahya

Eski bir yerleşim yeri olan il merkezinin bilinen ilk adı Kotyaion'dur

Roma kaynaklarında adı Cotyaeum olarak geçen kent, Hıristiyanlık'ın ilk dönemlerinde bir piskoposluk merkeziydi

Germiyanoğullan'nm başkenti olan kent, Osmanlı döneminde de Anadolu eyaletinin merkeziydi

1833'te kısa bir süre Mısırlılar'ın işgalinde kaldı

Osmanlı Devleti' ne sığınan Macar devrimciler 185051 arasında 1,5 yıl kadar Kütahya kentinde kaldılar

İlin doğu kesiminde yer alan kent, Yellice Dağı'nın doğu eteklerinde ve Kütahya Ovası' nın güney kenarında kurulmuştur

Porsuk Çayı'nın kollarından biri olan Felent Çayı'na katılan Kapan Deresi kenti ikiye böler

Bir çinicilik merkezi olan kentte Germiyanoğulları ve Osmanlı dönemlerinden kalan değerli tarihsel yapılar vardır

Kütahya Kalesi Bizanslılar tarafından yaptırılmış, daha sonra birkaç kez onarılmıştır

Başka bağlantıları da olan İstanbulAntalya Karayolu ile BahkesirEskişehir Demiryolu kenti ülkenin öteki önemli merkezlerine bağlar

Kentin nüfusu 118

773'tür (1985)

07-15-2009	#2
Şengül Şirin	Kütahya-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı-Toplum ve Kültürü Kütahya-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı-Toplum ve Kültürü KÜTAHYA ili, Ege Bölgesi'nin İçbatı Anadolu bölümünde yer alır Güneyde bu bölümün orta kesimlerinden, kuzeydoğuda İç Anadolu Bölgesi sınırına kadar uzanan Kütahya ilinin kuzeydeki küçük bir bölümü Marmara Bölgesi'nin sınırları içinde kalır Kütahya yöresi oldukça eski bir yerleşme alanıdır Anadolu'nun batı kesimindeki etkin bir deprem kuşağının üstünde yer alan Kütahya'da tarih boyunca depremler birçok insanın yaşamını yitirmesine ve yöredeki yerleşme yerlerinin yıkılmasına yol açmıştır Bu nedenle ilkçağda kurulmuş olan yerleşim yerlerinden çok azının kalıntısı günümüze ulaşabilmiştir Bugün Kütahya denince çinicilik sanatı ve yöreye özgü çiniler akla gelir Doğal Yapı İç Anadolu Bölgesi'ni Ege Bölgesi'nden (bak EGE BÖLGESİ) ayıran bir eşik alan üstünde yer alan il toprakları oldukça yüksek ve engebelidir KÜTAHYA İLİNE İLİŞKİN BİLGİLER YÜZÖLÇÜMÜ: 11875 km2 NÜFUSU (1990): 578020 İL MERKEZİ: Kütahya İLÇELER VE NÜFUSLARI (1990): Merkez ilçe (176184), Altıntaş (25152), Aslanapa (15420), Çavdarhisar (12280), Domaniç (21949), Dumlupınar (6840), Emet (38859), Gediz (66790), Hisarcık (16120), Pazarlar (13079), Simav (78823), Şaphane (10247), Tavşanlı (96277) BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1990): Kütahya (130944), Tavşanlı (37623) BAŞLICA YÜKSELTİLER: Kartaltepe (2309 metre), Ulugedik Tepesi (2120 metre), Akdağ (2089 metre) SICAKLIK: Kütahya kentinde en düşük 28,1°C (29121948), en yüksek 38,8°C (281977), ortalama 10,5°C YAĞiŞ MİKTARI: Kütahya kentinde yıllık ortalama 564,7 mm İL TRAFİK NO: 43 İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Çamlıca, Murat Dağı, Hisarlıktepe, Ebem Çamlığı, Gölcük Yaylası ve Nafıa Pınarı orman içi dinlenme yerleri; Harlek, Yoncalı ve Murat Dağı kaplıcaları; Aizanoi antik kent kalıntıları; Kütahya Kalesi; Vacidiye Medresesi; Kütahya Ulucamisi; II Yakub Bey, İshak Fakih ve Molla Bey külliyeleri; Balıklı, Kurşunlu, Dönenler, Arslan Bey (Meydan), Hisarbeyoğlu Mustafa (Saray), Takvacılar, Karagöz Ahmed Paşa, Lala Hüseyin Paşa ve Ali (Alo) Paşa camileri; Küçük ve Büyük bedestenler; Küçükhamam ve Lala Hüseyin Paşa Hamamı; Kütahya Müzesi; Dumlupınar Anıtı Kütahya ilini engebelendiren dağlar bu eşik alanda bulunduğundan yükseklikleri pek fark edilmez Bu dağların başlıcaları Murat Dağı, Şaphane Dağı (2120 metre), Akdağ (2089 metre) ve Eğrigöz Dağı'dır (1931 metre) Murat Dağı'nın güneydeki Uşak il sınırında 2309 metreye ulaşan Kartaltepe doruğu, İçbatı Anadolu bölümünün en yüksek noktasıdır Murat Dağı'nda hastalıklarına şifa bulma umuduyla gelenlerin yararlandığı ılıcalar vardır İl topraklarında çöküntü alanlarından oluşan bazı alçak düzlükler yer alır Bitkisel üretim açısından önem taşıyan bu düzlüklerin başlıcaları Kütahya, Altıntaş, Tavşanlı, Gediz ve Simav ovalarıdır Kütahya ilinden kaynaklanan suların katıldığı akarsular üç ayrı denize dökülür Porsuk Çayı, il sınırları dışında katıldığı Sakarya Irmağı aracılığıyla sularını Karadeniz'e ulaştırır Başlangıç kolunu Simav Çayı'nın oluşturduğu Susurluk Çayı ile Kirmastı (Kemalpaşa) Suyu'nun başlıca kollarından olan Adırnaz (Orhaneli) ve Emet çayları bu topraklardan Çıkan suların bir bölümünü Marmara Denizi' ne götürür İlin güney kesiminden çıkan sular da Gediz Irmağı aracılığıyla Ege Denizi'ne ulaşır İl sınırları içindeki başlıca göller Kayaboğazı ve Enne baraj gölleridir Kütahya ili iklim açısından Marmara, Ege ve İç Anadolu bölgeleri arasındaki geçiş alanında yer alır En yağışlı mevsim kıştır Yazlar oldukça sıcak ve kurak geçer Kış ayları ise soğuk ve kar yağışlıdır Ormanlar, ilin yüksek kesimlerinde geniş alanlar kaplar Bu ormanlar genellikle kızıl çam, kara çam ve sarı çamlardan oluşur İlin kuzey kesimindeki dağlarda kayın ormanlarına rastlanır İlin alçak kesimlerindeki doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir İlin doğal hayvan varlığı içinde özel bir yeri olan geyikler için Şaphane Dağı ile Türkmenbaba'da koruma ve üretme alanları kurulmuştur Tarih Kütahya ilinde yapılan araştırmalarda ele geçirilen Buluntular, yerleşim tarihinin günümüzden 7500 yıl önce başlayan Bakır Çağı'na uzandığını gösterir Kütahya yöresi, İÖ 13 yüzyılda Hitit ülkesinin batısında yer alan ve bir konfederasyon biçiminde yönetilen Assuva'nın sınırları içindeydi İÖ 12 yüzyıldan sonra Frigler'in yerleştiği yöre, İÖ 7 yüzyılda Kimmerler'in saldırısına uğradı İÖ 7 yüzyıl başlarında Lidya yönetimini, bu yüzyıl ortasında başlayan Pers yönetimi, İÖ 334'ten sonra da Makedonya ve Selevkos egemenlikleri izledi İÖ 3 yüzyılda Galatlar'm yerleştiği Kütahya yöresi, Bitinya ve Bergama yönetimlerinden sonra İÖ 2 yüzyıl sonlarında Roma' ya bağlandı Yöre, Bizans yönetimi sırasında 11 yüzyıl sonlarında Anadolu Selçukluları'nın eline geçti 1300'de Germiyanoğulları'nın (bak Anadolu Beylikleri) yönetimine giren Kütahya, 1429'da Osmanlı topraklarına katıldı 16 ve 17 yüzyılda çıkan Celali Ayaklanmalarından etkilenen Kütahya yöresi, 1833'te Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın (bak Kavalali Mehmed Ali Paşa) Mısır ordusu tarafından işgal edildi 14 Mayıs 1833'te Kütahya Antlaşması'nın yapılmasından sonra İbrahim Paşa, ordusuyla birlikte Kütahya yöresinden geri çekildi 17 Temmuz 1921'den 30 Ağustos 1922'ye kadar Yunan işgali altında kalan Kütahya yöresindeki Dumlupınar'da, Kurtuluş Savaşı (bak KURTULUŞ Savaşi) tarihinde önemli bir yeri olan savaşlar yapıldı Ekonomi Halkının yarısından çoğu kırsal kesimde yaşayan Kütahya ilinde ekonomi tarım ve madenciliğe dayalıdır Yetiştirilen başlıca ürünler şekerpancarı, buğday, arpa, patates, soğan, nohut, domates, elma, kavun ve kestanedir 1987'de Türkiye kestane üretiminin yüzde 10'u Kütahya ilinde gerçekleşmişti İlde en çok koyun, sığır ve kıl keçisi yetiştirilir Ormancılık da önemli gelir kaynakları arasında yer alır Kütahya, yeraltı kaynakları açısından zengin bir ildir Bu topraklarda gümüş, magnezit, kurşun, bor mineralleri, antimon, demir, ■ linyit ve mermer içeren birçok cevher yatağı vardır Bu yataklardan işletmecilik açısından ekonomik olanlar Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) ve Etibank ile özel kuruluşlar tarafından işletilir İl topraklarından çıkarılan linyitin bir bölümü Seyitömer ve Tunçbilek'teki termik santrallarında değerlendirilir Başlıca sanayi kuruluşları şeker, un, konserve, yem ve dokuma fabrikalarıdır Gelişmiş bir küçük sanayisi de olan Kütahya ilinde yer alan öteki sanayi kuruluşları gübre, orman ürünleri, porselen, çini, tarım alet ve makineleri ile tuğla ve kiremit yapım tesisleridir Kütahya ili sınırları içindeki önemli yerleşim yerleri, kara ve demiryollarıyla ülkenin öteki merkezlerine bağlanır Toplum ve Kültür İlkçağlarda, bugünkü Kütahya il topraklarının kapladığı yörede Ege ve Orta Anadolu kültürleri karşılaşıyordu Frigler döneminde ana tarnıça Kibele'ye tapınmak yörenin kültürünü büyük ölçüde etkiledi Aizanoi'de (Emet ilçesi) Kibele'ye tapınmak için ayrılmış kutsal bir alan vardı Kütahya kenti ve çevresi İS 2 yüzyıldan sonra başka yerlerden kovulan Hıristiyanlar'ın buraya yerleşmesiyle bu dinin önemli merkezlerinden biri olmuştu Kütahya yöresine özgü geleneksel el sanatları çinicilik {bak ÇİNİCİLİK), dokumacılık ve oya işleridir Bir saray sanatı niteliği taşıyan Osmanlı döneminin çinicilik sanatının ürünlerinden olan Kütahya çinileri birçok saray, konak, cami, kilise ve mescit gibi tarihsel yapılarda bezeme malzemesi olarak kullanılmıştır Eskiden atölyelerde yürütülen bu geleneksel sanat, günümüzde Kütahya'da kurulan fabrikalarda sürdürülmektedir Osmanlı döneminde Simav yöresindeki el tezgâhlarında dokunan halılar "saray halıları" olarak adlandırılıyordu Yün ve pamuktan dokunan bu halılar daha çok yaprak ve çiçek motifleriyle bezenmişti Günümüzde geleneksel üretim özelliklerini yitiren halıcılık, daha çok Simav yöresinde yapılır Eski dönemlerde yöreye özgü kumaşlar da el tezgâhlarında dokunmaktaydı Saf ipekten al ve erguvan rengi "canfes", ince çizgili ipekli "çitare", gümüş sırmalı "İzmirli" bunlardan birkaçıdır İğne oyacılığının yaygın olduğu ilde çiçek ve yaprak motifli Kütahya oyalarından bazıları çatlak karanfil, gönül dolabı, cilveli Selanik, kaynana oyası, elti küstü ve ana güldüren olarak adlandırılır Yapılan araştırmalardan elde edilen arkeolojik buluntular ile yöreden derlenen ve arasında Kütahya çinilerinin de bulunduğu etnografik yapıtlar Kütahya Müzesi'nde sergilenmektedir İldeki başlıca eğitim ve kültür kurumu Anadolu Üniversitesi'ne bağlı Kütah ya İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Kütahya Meslek Yüksekokulu'dur İl Merkezi: Kütahya Eski bir yerleşim yeri olan il merkezinin bilinen ilk adı Kotyaion'dur Roma kaynaklarında adı Cotyaeum olarak geçen kent, Hıristiyanlık'ın ilk dönemlerinde bir piskoposluk merkeziydi Germiyanoğullan'nm başkenti olan kent, Osmanlı döneminde de Anadolu eyaletinin merkeziydi 1833'te kısa bir süre Mısırlılar'ın işgalinde kaldı Osmanlı Devleti' ne sığınan Macar devrimciler 185051 arasında 1,5 yıl kadar Kütahya kentinde kaldılar İlin doğu kesiminde yer alan kent, Yellice Dağı'nın doğu eteklerinde ve Kütahya Ovası' nın güney kenarında kurulmuştur Porsuk Çayı'nın kollarından biri olan Felent Çayı'na katılan Kapan Deresi kenti ikiye böler Bir çinicilik merkezi olan kentte Germiyanoğulları ve Osmanlı dönemlerinden kalan değerli tarihsel yapılar vardır Kütahya Kalesi Bizanslılar tarafından yaptırılmış, daha sonra birkaç kez onarılmıştır Başka bağlantıları da olan İstanbulAntalya Karayolu ile BahkesirEskişehir Demiryolu kenti ülkenin öteki önemli merkezlerine bağlar Kentin nüfusu 118773'tür (1985) __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır