Sayısal (Dijital) Elektronik - Kodlar Ve Kodlama

**Şengül Şirin** · 07-11-2009

Sayısal (Dijital) Elektronik - Kodlar ve Kodlama KODLAR VE KODLAMA Sayısal sistemler için oluşturulmuş birçok farklı kod vardır ve her biri tasarlanmış oldukları işler için en ideal çözümleri sunmaktadırlar

Temel olarak kodlama iki küme arasında karşılığı tanımlanmış temel kurallar dizini olarak tanımlanır

Sayısal sistemlerin ikili mantık seviyesi ile tanımlanmaları sayısal tasarımcıların Binary sayı sistemini ve aritmetiğini bilmelerini zorunlu hale getirmiştir

Ancak her uygulama için Binary Sayılarla çalışmak fazla basamak sayısı, uzun işlemler ve yüksek hata olasılığını ortaya çıkarmıştır

Bu nedenle kodlar sayısal tasarımcılara daha kolay ve kullanışlı çözümler sunmaktadırlar

Kodlar kendi arasında sayısal ve alfanümerik olmak üzere iki temel türde incelenebilir

2

6

1 SAYISAL KODLAR
Yalnızca Sayısal karakterler için tanımlı olan kodlara sayısal kodlar adı
verilebilir

Temel sayısal kodlar aşağıda anlatılmaktadır

2

6

1

BCD KODU (BİNARY CODED DECİMAL CODE)
BCD kodlamada Decimal( Onlu ) sayı sistemindeki her bir basamak kodlamadaki basamak ağırlığı yardımı ile dört bitlik karşılıkları yazılarak bulunur

Aşağıda en çok kullanılan BCD kodları anlatılmıştır

2

6

1

A 8421 BCD KODU
Adından anlaşılabileceği gibi bu kodlamada en yüksek basamak ağırlığı (23) 8, üçüncü basamak (22) 4, ikinci basamak (21) 2 ve en düşük basamak ağırlığı (20) 1 olarak belirlenmiştir

Buna göre her bir Decimal Sayının dört bitlik karşılığı yazılarak kodlama tamamlanır

Aşağıdaki Tablo 2

6’da Decimal rakamların 8-4-2-1 BCD Kod karşılığı verilmiştir

2

6

1

B 84-2-1 BCD KODU
Bu kodlama temelinde 8421 BCD koduna benzemekle beraber basamak ağırlıklarının
bir bölümün negatiftir

En yüksek basamak ağırlığı (23) 8, üçüncü basamak (22) 4, ikinci basamak (-21) -2 ve en düşük basamak ağırlığı (-20) -1 olarak belirlenmiştir

Buna göre her bir Decimal Sayının dört bitlik karşılığı yazılarak kodlama tamamlanır
Aşağıdaki tabloda Decimal rakamların 84-2-1 BCD Kod karşılığı verilmiştir

2

6

1

B 2421 BCD KODU
Bu kodlamada basamak ağırlıkları en yüksek basamak ağırlığı (21) 2, üçüncü basamak (22) 4, ikinci basamak (21) 2 ve en düşük basamak ağırlığı (20) 1 olarak belirlenmiştir

Decimal Sayının bu basamak ağırlıklarına göre dört bitlik karşılığı yazılarak kodlama tamamlanır

Aşağıda Tablo 2

8’de Decimal rakamların 2421 BCD
Kod karşılığı verilmiştir

2

6

1

2

ARTIK-3 (EXCESS-3) KODU
Decimal sayıların 8421 BCD kod karşılıklarına 3(0011) eklenerek elde edilir

Bu kodlama bazı aritmetik işlemlerde kolaylık sağlamasına rağmen tümleyen almadaki güçlükleri kullanımda azalamaya yol açmıştır

Aşağıda Tablo 2

9’da Decimal rakamların Artık-3 kod karşılıkları verilmiştir

2

6

1

3

GRAY KODU
Yansımalı kodlar adıyla anılan Gray kodunda sayılar arasındaki geçişte sadece bir bit değişir

Bu kodlamanın basamak ağırlığı olmadığından aritmetik işlemlerde kullanılması mümkün değildir

Ancak hatayı azaltığından özellikle Analog-Sayısal dönüştürücülerde, bilgisayar kontrollü cihazlarda oldukça tercih edilen bir kodlamadır

07-11-2009	#1
Şengül Şirin	Sayısal (Dijital) Elektronik - Kodlar Ve Kodlama Sayısal (Dijital) Elektronik - Kodlar ve Kodlama KODLAR VE KODLAMA Sayısal sistemler için oluşturulmuş birçok farklı kod vardır ve her biri tasarlanmış oldukları işler için en ideal çözümleri sunmaktadırlar Temel olarak kodlama iki küme arasında karşılığı tanımlanmış temel kurallar dizini olarak tanımlanır Sayısal sistemlerin ikili mantık seviyesi ile tanımlanmaları sayısal tasarımcıların Binary sayı sistemini ve aritmetiğini bilmelerini zorunlu hale getirmiştir Ancak her uygulama için Binary Sayılarla çalışmak fazla basamak sayısı, uzun işlemler ve yüksek hata olasılığını ortaya çıkarmıştır Bu nedenle kodlar sayısal tasarımcılara daha kolay ve kullanışlı çözümler sunmaktadırlar Kodlar kendi arasında sayısal ve alfanümerik olmak üzere iki temel türde incelenebilir 261 SAYISAL KODLAR Yalnızca Sayısal karakterler için tanımlı olan kodlara sayısal kodlar adı verilebilirTemel sayısal kodlar aşağıda anlatılmaktadır 2611BCD KODU (BİNARY CODED DECİMAL CODE) BCD kodlamada Decimal( Onlu ) sayı sistemindeki her bir basamak kodlamadaki basamak ağırlığı yardımı ile dört bitlik karşılıkları yazılarak bulunur Aşağıda en çok kullanılan BCD kodları anlatılmıştır 2611A 8421 BCD KODU Adından anlaşılabileceği gibi bu kodlamada en yüksek basamak ağırlığı (23) 8, üçüncü basamak (22) 4, ikinci basamak (21) 2 ve en düşük basamak ağırlığı (20) 1 olarak belirlenmiştir Buna göre her bir Decimal Sayının dört bitlik karşılığı yazılarak kodlama tamamlanır Aşağıdaki Tablo 26’da Decimal rakamların 8-4-2-1 BCD Kod karşılığı verilmiştir 2611B 84-2-1 BCD KODU Bu kodlama temelinde 8421 BCD koduna benzemekle beraber basamak ağırlıklarının bir bölümün negatiftir En yüksek basamak ağırlığı (23) 8, üçüncü basamak (22) 4, ikinci basamak (-21) -2 ve en düşük basamak ağırlığı (-20) -1 olarak belirlenmiştir Buna göre her bir Decimal Sayının dört bitlik karşılığı yazılarak kodlama tamamlanır Aşağıdaki tabloda Decimal rakamların 84-2-1 BCD Kod karşılığı verilmiştir 2611B 2421 BCD KODU Bu kodlamada basamak ağırlıkları en yüksek basamak ağırlığı (21) 2, üçüncü basamak (22) 4, ikinci basamak (21) 2 ve en düşük basamak ağırlığı (20) 1 olarak belirlenmiştir Decimal Sayının bu basamak ağırlıklarına göre dört bitlik karşılığı yazılarak kodlama tamamlanır Aşağıda Tablo 28’de Decimal rakamların 2421 BCD Kod karşılığı verilmiştir 2612ARTIK-3 (EXCESS-3) KODU Decimal sayıların 8421 BCD kod karşılıklarına 3(0011) eklenerek elde edilir Bu kodlama bazı aritmetik işlemlerde kolaylık sağlamasına rağmen tümleyen almadaki güçlükleri kullanımda azalamaya yol açmıştırAşağıda Tablo 29’da Decimal rakamların Artık-3 kod karşılıkları verilmiştir 2613GRAY KODU Yansımalı kodlar adıyla anılan Gray kodunda sayılar arasındaki geçişte sadece bir bit değişir Bu kodlamanın basamak ağırlığı olmadığından aritmetik işlemlerde kullanılması mümkün değildir Ancak hatayı azaltığından özellikle Analog-Sayısal dönüştürücülerde, bilgisayar kontrollü cihazlarda oldukça tercih edilen bir kodlamadır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır