İkinci Yeni-1950'lerin Ortalarında Oluşan şiir Anlayışı

**Şengül Şirin** · 07-11-2009

İkinci Yeni-1950'lerin Ortalarında Oluşan şiir Anlayışı

Ülkemizde 1950'lerin ortalarında oluşan bir şiir anlayışıdır

Zamanla bir akıma dönüşen bu anlayışın öncüleri Oktay Rifat, İlhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever

Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Ece Ayhan, Ülkü Tamer, Tevfik Akdağ gibi şairlerdir

Bu akımı ilk kez eleştirmen Muzaffer Erdost "İkinci Yeni" diye adlandırdı

Garip Akımı'na '"Birinci Yeni" adı da verildiği için, Garip Akımı'nın getirdiği şiir anlayışına bir tepki olan bu yeni akıma "İkinci Yeni" adı uygun görüldü

Garip Akımı, kendinden önce gelen şiirin alışılmış kalıp ve anlayışlarına karşıt bir şiir oluşturdu

Bu şiir, herkesin kullandığı sıradan sözcüklerle yazılan yalın bir şiirdi

Sözcüklerin anlamlarını zorlayan ya da bozan oyunlara başvurmuyor, böylece anlamla ilgili edebiyat sanatlarından uzak duruyorlardı

Konuları ise gündelik yaşam, çalışan insanların serüveni, sokaktaki insanın dünyasıydı

Garip Akımı' nın öncüleri bu doğrultuda ürün verirlerken dilde yeni olanaklar yaratma kaygısına düşmediler (bak GARİP)

İkinci Yeni şairleri, Garip'ten önceki şiiri benimsemediler

Öte yandan yarattıkları yeni şiir anlayışının karşıtı olan Garip şiirini önemseyip değerlendirdiler

Getirdikleri yeni şiir anlayışıyla, kendi dönemlerine kadar gelen şiir dilinin alışılmış kalıplarına karşı çıktılar

Sözdizimini bozarak, değiştirerek, dilbilgisi kuralları karşısında şairi özgür bıraktılar

Özneyi, yüklemi, tümleci istedikleri yerde, istedikleri gibi kullandılar

İkinci Yeni anlayışına bağlı şairlerin ortak özellikleri şunlardır: Şiirde imgeye, hayal gücüne sonsuz yer vermek; edebiyatta anlam ve sözle ilgili sanatların şiire yeni biçimlerle girmesini sağlamak; alışılmış dil kalıplarının dışına çıkmak, gündelik dili önemsememek; şiirin anlaşılır olması kaygısını taşımamak; şiirde belirli bir öykü ya da tip anlatmamak

İkinci Yeni şairleri sözcüklere çok önem verdiler

Sözcüklere yeni anlamlar yüklediler, yan anlamlarını öne çıkardılar, kimi zaman yeni sözcükler türettiler

Sözcüklerin ses benzerliklerinden yararlanarak yeni çağrışımlar sağladılar

Dilin kurallarını bozarak çarpıcı, şaşırtıcı bir söyleyiş buldular

Anlamı ve belirgin bir konuyu önemsemediler, bunları düzyazıya bıraktılar

Şaşırtıcı imgelerini söze dökerek çok zengin bir şiir dili oluşturdular

Ama bu özellikleriyle, eski şiir biçimlerine alışmış okurun İkinci Yeni şiirini anlaması oldukça zordu

İkinci Yeni şairlerinin şiiri geniş okur kitlesine ulaştırmak gibi bir amaçları da yoktu

Onlar daha çok şiire yakın ilgi gösteren okura seslenmek istiyorlardı

İkinci Yeni şairleri şiirlerinde çoğunlukla bireyin toplum içindeki yalnızlığını, iç sıkıntısını, çevreyle uyumsuzluğunu, çocukluğa duyulan özlemi ve cinselliği işlediler

Ama bu şairler kendilerini bir akımın üyesi olarak görmüyorlardı

Ne ortak çıkardıkları dergileri, ne de imzaladıkları bir bildirgeleri vardı

Her biri kendi şiir dünyasını kurmaya çalışıyordu

Bu tutumlarını hiç bırakmadan şiiri sürdürdüler

Çabaları Türk şiirine yeni olanaklar kazandırdı

Türk şiirini, şiir dilini ve alanını zenginleştirdi

(Ayrıca bak TÜRK EDEBİYATI

)

07-11-2009	#1
Şengül Şirin	İkinci Yeni-1950'lerin Ortalarında Oluşan şiir Anlayışı İkinci Yeni-1950'lerin Ortalarında Oluşan şiir Anlayışı Ülkemizde 1950'lerin ortalarında oluşan bir şiir anlayışıdır Zamanla bir akıma dönüşen bu anlayışın öncüleri Oktay Rifat, İlhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Ece Ayhan, Ülkü Tamer, Tevfik Akdağ gibi şairlerdir Bu akımı ilk kez eleştirmen Muzaffer Erdost "İkinci Yeni" diye adlandırdı Garip Akımı'na '"Birinci Yeni" adı da verildiği için, Garip Akımı'nın getirdiği şiir anlayışına bir tepki olan bu yeni akıma "İkinci Yeni" adı uygun görüldü Garip Akımı, kendinden önce gelen şiirin alışılmış kalıp ve anlayışlarına karşıt bir şiir oluşturdu Bu şiir, herkesin kullandığı sıradan sözcüklerle yazılan yalın bir şiirdi Sözcüklerin anlamlarını zorlayan ya da bozan oyunlara başvurmuyor, böylece anlamla ilgili edebiyat sanatlarından uzak duruyorlardı Konuları ise gündelik yaşam, çalışan insanların serüveni, sokaktaki insanın dünyasıydı Garip Akımı' nın öncüleri bu doğrultuda ürün verirlerken dilde yeni olanaklar yaratma kaygısına düşmediler (bak GARİP) İkinci Yeni şairleri, Garip'ten önceki şiiri benimsemediler Öte yandan yarattıkları yeni şiir anlayışının karşıtı olan Garip şiirini önemseyip değerlendirdiler Getirdikleri yeni şiir anlayışıyla, kendi dönemlerine kadar gelen şiir dilinin alışılmış kalıplarına karşı çıktılar Sözdizimini bozarak, değiştirerek, dilbilgisi kuralları karşısında şairi özgür bıraktılar Özneyi, yüklemi, tümleci istedikleri yerde, istedikleri gibi kullandılar İkinci Yeni anlayışına bağlı şairlerin ortak özellikleri şunlardır: Şiirde imgeye, hayal gücüne sonsuz yer vermek; edebiyatta anlam ve sözle ilgili sanatların şiire yeni biçimlerle girmesini sağlamak; alışılmış dil kalıplarının dışına çıkmak, gündelik dili önemsememek; şiirin anlaşılır olması kaygısını taşımamak; şiirde belirli bir öykü ya da tip anlatmamak İkinci Yeni şairleri sözcüklere çok önem verdiler Sözcüklere yeni anlamlar yüklediler, yan anlamlarını öne çıkardılar, kimi zaman yeni sözcükler türettiler Sözcüklerin ses benzerliklerinden yararlanarak yeni çağrışımlar sağladılar Dilin kurallarını bozarak çarpıcı, şaşırtıcı bir söyleyiş buldular Anlamı ve belirgin bir konuyu önemsemediler, bunları düzyazıya bıraktılar Şaşırtıcı imgelerini söze dökerek çok zengin bir şiir dili oluşturdular Ama bu özellikleriyle, eski şiir biçimlerine alışmış okurun İkinci Yeni şiirini anlaması oldukça zordu İkinci Yeni şairlerinin şiiri geniş okur kitlesine ulaştırmak gibi bir amaçları da yoktu Onlar daha çok şiire yakın ilgi gösteren okura seslenmek istiyorlardı İkinci Yeni şairleri şiirlerinde çoğunlukla bireyin toplum içindeki yalnızlığını, iç sıkıntısını, çevreyle uyumsuzluğunu, çocukluğa duyulan özlemi ve cinselliği işlediler Ama bu şairler kendilerini bir akımın üyesi olarak görmüyorlardı Ne ortak çıkardıkları dergileri, ne de imzaladıkları bir bildirgeleri vardı Her biri kendi şiir dünyasını kurmaya çalışıyordu Bu tutumlarını hiç bırakmadan şiiri sürdürdüler Çabaları Türk şiirine yeni olanaklar kazandırdı Türk şiirini, şiir dilini ve alanını zenginleştirdi (Ayrıca bak TÜRK EDEBİYATI) __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır