Hırvatistan-Tarihi-Ekonomisi

Hırvatistan-Tarihi-Ekonomisi

RESMİ ADI: Hırvatistan Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, iki meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 56538 km2

NÜFUS (1992): 4808000

BAŞKENT: Zagreb

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1991): Zagreb
(930753), Split (206559), Rijeka (205842), Osijek
(164589), Zadar (134669)

Sosyalist ülkelerde 1989'dan bu yana gerçekleşen büyük değişimler sonucunda 1991'de bağımsız devletler arasına katılan Hırvatistan, Yugoslavya'yı oluşturan altı cumhuriyetten biriydi Balkan Yarımadası'nın kuzeybatısında yer alan Hırvatistan, İstra Yarımadası'nın (İstria) büyük bölümünü, Dalmaçya'yı ve eskiden Macaristan'ın parçası olan Slavonya'yı kapsar Kuzeybatıda eski Yugoslavya cumhuriyetlerinden Slovenya, kuzeyde Macaristan, doğuda Yugoslavya, güneyde eski Yugoslavya cumhuriyetlerinden BosnaHersek, batıda da Adriya Denizi'yle çevrilidir

Ülkenin kuzeydoğu kesimi genellikle verimli topraklarla kaplı düzlüklerden oluşur Adriyatik kıyısında uzanan Dinar Alpleri'nin yer aldığı Dalmaçya dağlık ve engebelidir Doğal güzelliğiyle ünlü kıyı şeridinde çok sayıda körfez ve liman bulunur Dalmaçya kıyılarının açıklarında kıyıya paralel bir dizi ada vardır Istra Yarımadası'yla Dalmaçya kıyılarında Akdeniz iklimi hüküm sürer Bu bölgelerde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer İç kesimlerle dağlık bölgelerde iklim daha serttir Ülke topraklarının yüzde 37'si ormanlarla kaplıdır Kıyı bölgesinde yaygın bitki örtüsü makilerdir

Bir Slav halkı olan Hırvatlar ülke nüfusunun yüzde 75'ini oluşturur Sırplar'ın oranı ise yüzde 12 dolayındadır Nüfusun yaklaşık yüzde 77'si Katolik'tir Kentlerde yaşayanların oranı yüzde 51 dolayındadır En büyük yerleşme başkent Zagreb'dir

Hırvatistan ekonomisi II Dünya Savaşı'ndan önce bitkisel üretime ve sığır besiciliğine dayanıyordu Savaş sonrasında sanayi hızla gelişti Istra ve Dalmaçya'da kömür ve boksit gibi doğal kaynaklar yanında hidroelektrik enerji potansiyelinin değerlendirilmesine ve gemicilik ile turizme önem verildi 1991'de başlayan iç savaşa değin turizm ülkenin önemli gelir kaynaklarından biriydi

1991 öncesinde ülkenin en önemli siyasal gücü Hırvatistan Komünist Partisi'ydi (HKP) 1990'da yapılan seçimler Hırvatistan Demokratik Birliği'nin zaferiyle sonuçlandı ve HKP ikinci parti durumuna düştü Hırvatistan'da günümüzde çok partili bir sistem yürürlüktedir Okuryazar oranının yüzde 99,4 olduğu ülkede başlıca yükseköğretim kurumu Zagreb Üniversitesi'dir

Tarih

Bugünkü topraklarına 7 yüzyılda yerleşen Hırvatlar, Dalmaçya'nın kuzeyinden Pannonia'nın içlerine kadar uzanan gevşek bir federasyon oluşturdular Hırvatlar 803'te Kutsal RomaGermen İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdiler, kısa bir süre sonra da Hıristiyanlık'ı kabul ettiler 10 yüzyılda bir Hırvat krallığının kurulduğu bölgeyi 1091'de Macaristan Kralı Lâszlo ele geçirdi 16 yüzyılda Hırvatistan'ın büyük bölümü Slovenya ile birlikte Osmanlı yönetimi altına girdi Bölgedeki Osmanlı egemenliği 1699'da imzalanan Karlofça Antlaşması'yla sona erdi Bu antlaşmayla Hırvatistan ve Slovenya Habsburglar'ın eline geçti 1849'da Avusturya taht topraklarına katılan yöre, 1868'de özerk statülü Macar taht toprağı ilan edilerek HırvatistanSlovenya Krallığı adını aldı

Hırvatistan 1918'de bağımsızlığını ilan etti Bölgedeki öteki Slav halklarıyla Hırvatlar'ın tek yönetim altında birleşmesiyle, sonradan Yugoslavya adını alacak olan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı kuruldu Krallığın II Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri tarafından işgal edilip bölüşülmesinden sonra, 1941'de bağımsız Hırvatistan Devleti ilan edildi Bu devlet Slovenya'yı, Dalmaçya'mn bir bölümünü ve BosnaHersek'i kapsıyordu Ülkede zorbalığa ve şiddete dayalı bir faşist dikta rejimi kuruldu Savaş sonrasında Hırvatistan bir halk cumhuriyeti olarak Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler arasında yer aldı

1980'lerin sonlarında Doğu Avrupa'daki demokratikleşme hareketinden Hırvatistan da etkilendi 1989'da Sırbistan ile Hırvatistan ve Slovenya'nın ilişkileri bozulmaya başladı
Aynı yıl HKP kongresinde çok partili sisteme geçme kararı alındı Nisan 1990'da yapılan seçimleri Hırvatistan Demokratik Birliği kazandı Hırvatistan'da ağırlıklı olarak Sırplar'ın yaşadığı bölgeler 1991'de, Sırp Ulusal Konseyi adını verdikleri bir örgüte bağlı olarak özerkliklerini ilan ettiler Temmuz 1991'de Hırvatistan bağımsızlığını ilan etti Onu Slovenya, Makedonya ve BosnaHersek izledi Yugoslav ordusunun da desteğini alan Sırp çeteciler önce Slovenya ve Hırvatistan'a, ardından da BosnaHersek'e karşı saldırıya geçti 1992'de Slovenya ve Hırvatistan'da barış sağlandıysa da, BosnaHersek'teki Sırp saldırıları bir soykırım boyutuna vardı

__________________