Haydn Franz Joseph-Avusturyalı Besteci

**Şengül Şirin** · 07-07-2009

Haydn Franz Joseph-Avusturyalı Besteci

Avusturyalı besteci
Doğumu 31 Mart 1732
Rohrau, Avusturya Ölümü 31 Mart 1809
Viyana, Avusturya

(17321809)

Avusturyalı besteci Joseph Haydn Rohrau kasabasında doğdu

Yoksul bir araba tekerleği yapımcısının 12 çocuğundan biriydi

Sekiz yaşında Viyana'da bir koroya girdiyse de, güç yaşam koşulları ve kötü beslenme sonucunda sesi bozulduğu için bir süre sonra korodan ayrılmak zorunda kaldı

İlk gençlik yıllarında sokaklarda keman, pazar ayinlerinde org çalarak, düşük ücretle müzik dersleri vererek sıkıntılı günler geçirdi

O yıllarda ünlü besteci Johann Sebastian Bach'ın oğlu Cari Philipp Emanuel Bach'ın müziğini dinleme olanağı buldu ve çok etkilendi {bak BACH AİLESİ)

Haydn gençlik yıllarında kuramsal bir müzik eğitimi görmedi

İlk müzik eğitimini İtalyan besteci Niccolö Porpora'dan aldı

1758'de Bohemyalı Kont Ferdinand Maximilian von Morzin'in koruması altına girdi

İlk yapıtlarını 175060 yılları arasında besteledi

1761'de Macar Prensi Pal Esterhazy'nin isteğiyle Avusturya'nın en varlıklı ailesi Esterhazyler' in Eisenstadt'taki sarayında orkestra şefi yardımcılığına getirildi

Prens Pâl'in ölümünden sonra ailenin başına geçen Prens Miklös zamanında sarayın müzik yöneticisi oldu

Haydn 30 yıl süreyle Esterhazyler'in sarayında yaşadı

Orkestra yöneticiliğinin yanı sıra, dinsel müzik, senfoni, opera ve oda müziği gibi hemen her alanda yapıtlar besteledi

Bestelerinde sık sık yeni denemelere girişti

Çalışmalarında solo ses ya da koro ve orkestralar için missa ya da oratoryo gibi dinsel içerikli yapıtlara da yer verdi

Haydn görevi süresince hem yöneticilerce, hem de çalışanlarca sevildi ve sayıldı

Prens Miklös'un 1790'da ölümü üzerine saraydaki görevi sona erdi

Aynı yıl ünlü kemancı ve konser düzenleyicisi Johann Peter Salomon'

un önerisi üzerine Londra'ya gitti

Orada vereceği konserler için 12 senfoni besteledi

Krallık ailesi önünde de konserler veren Haydn İngiltere'de büyük bir başarı kazandı

1791 'de Oxford Üniversitesi ona onursal müzik doktoru unvanı verdi

Ardından büyük bir hayran kitlesi bırakarak İngiltere'den Viyana' ya döndü ve yeniden Esterhazyler'in sarayında çalışmaya başladı

Haydn'ın ders verdiği genç besteciler arasında Beethoven de vardı (bak Beethoven

Ludnvig Van)

İngiltere'deyken Handel'in oratoryolarına büyük bir hayranlık duyan Haydn, Viyana'ya döndükten sonra Yaratılış oratoryosu üzerinde çalışmaya başladı (bak HÂNDEL

GEORGFriedrich)

Oratoryonun librettosu (sözleri) John Milton'ın Paradise Lost (1667; "Kayıp Cennet") adlı yapıtına ve Kutsal Kitap'a dayanıyordu

Oratoryonun büyük bir başarı kazanmasından yüreklenen Haydn, Mevsimler adlı ikinci oratoryosunu bestelemeye başladı

Oratoryonun sözleri 18

yüzyıl şairlerinden James Thompson'ın "The Seasons" ("Mevsimler") adlı şiirinin Almanca çevirisinden alınmıştı

Sarayda seslendirildiğinde soprano soloları Avusturya kraliçesi tarafından söylenen bu oratoryo da büyük bir başarı kazandı

1809'da Viyana'yı işgal eden Napolyon, Haydn'ın evinin önünde bir şeref kıtasının nöbet tutmasını emretti

Haydn aynı yılın mayıs ayında Viyana'da öldü

Engin müzik bilgisi, ustalığı, bitip tükenmez çabaları ve çalışkanlığı nedeniyle "Baba Haydn" olarak anılan ünlü besteci 100'ü aşkın senfoni, yaylı çalgılar için 80'den fazla dörtlü, 40'ı aşkın piyano sonatı, çeşitli konçertolar, opera, oratoryo ve missalar yazdı

En çok bilinen senfonileri arasında Londra, Oxford, Veda, Saat ve Oyuncak sayılabilir

Döneminin en büyük bestecilerinden biri olan Haydn kendinden sonra gelen bestecilere öncülük etmiş; Beethoven ve Mozart gibi sanatçıları etkilemiştir (bak Mozart

VVolfgang AmaDEUS)

Senfoninin babası olarak anılan sanatçının bugün hâlâ yayımlanmamış bazı yapıtları vardır

07-07-2009	#1
Şengül Şirin	Haydn Franz Joseph-Avusturyalı Besteci Haydn Franz Joseph-Avusturyalı Besteci Avusturyalı besteci Doğumu 31 Mart 1732 Rohrau, Avusturya Ölümü 31 Mart 1809 Viyana, Avusturya (17321809) Avusturyalı besteci Joseph Haydn Rohrau kasabasında doğdu Yoksul bir araba tekerleği yapımcısının 12 çocuğundan biriydi Sekiz yaşında Viyana'da bir koroya girdiyse de, güç yaşam koşulları ve kötü beslenme sonucunda sesi bozulduğu için bir süre sonra korodan ayrılmak zorunda kaldı İlk gençlik yıllarında sokaklarda keman, pazar ayinlerinde org çalarak, düşük ücretle müzik dersleri vererek sıkıntılı günler geçirdi O yıllarda ünlü besteci Johann Sebastian Bach'ın oğlu Cari Philipp Emanuel Bach'ın müziğini dinleme olanağı buldu ve çok etkilendi {bak BACH AİLESİ) Haydn gençlik yıllarında kuramsal bir müzik eğitimi görmedi İlk müzik eğitimini İtalyan besteci Niccolö Porpora'dan aldı 1758'de Bohemyalı Kont Ferdinand Maximilian von Morzin'in koruması altına girdi İlk yapıtlarını 175060 yılları arasında besteledi 1761'de Macar Prensi Pal Esterhazy'nin isteğiyle Avusturya'nın en varlıklı ailesi Esterhazyler' in Eisenstadt'taki sarayında orkestra şefi yardımcılığına getirildi Prens Pâl'in ölümünden sonra ailenin başına geçen Prens Miklös zamanında sarayın müzik yöneticisi oldu Haydn 30 yıl süreyle Esterhazyler'in sarayında yaşadı Orkestra yöneticiliğinin yanı sıra, dinsel müzik, senfoni, opera ve oda müziği gibi hemen her alanda yapıtlar besteledi Bestelerinde sık sık yeni denemelere girişti Çalışmalarında solo ses ya da koro ve orkestralar için missa ya da oratoryo gibi dinsel içerikli yapıtlara da yer verdi Haydn görevi süresince hem yöneticilerce, hem de çalışanlarca sevildi ve sayıldı Prens Miklös'un 1790'da ölümü üzerine saraydaki görevi sona erdi Aynı yıl ünlü kemancı ve konser düzenleyicisi Johann Peter Salomon' un önerisi üzerine Londra'ya gitti Orada vereceği konserler için 12 senfoni besteledi Krallık ailesi önünde de konserler veren Haydn İngiltere'de büyük bir başarı kazandı 1791 'de Oxford Üniversitesi ona onursal müzik doktoru unvanı verdi Ardından büyük bir hayran kitlesi bırakarak İngiltere'den Viyana' ya döndü ve yeniden Esterhazyler'in sarayında çalışmaya başladı Haydn'ın ders verdiği genç besteciler arasında Beethoven de vardı (bak Beethoven Ludnvig Van) İngiltere'deyken Handel'in oratoryolarına büyük bir hayranlık duyan Haydn, Viyana'ya döndükten sonra Yaratılış oratoryosu üzerinde çalışmaya başladı (bak HÂNDEL GEORGFriedrich) Oratoryonun librettosu (sözleri) John Milton'ın Paradise Lost (1667; "Kayıp Cennet") adlı yapıtına ve Kutsal Kitap'a dayanıyordu Oratoryonun büyük bir başarı kazanmasından yüreklenen Haydn, Mevsimler adlı ikinci oratoryosunu bestelemeye başladı Oratoryonun sözleri 18 yüzyıl şairlerinden James Thompson'ın "The Seasons" ("Mevsimler") adlı şiirinin Almanca çevirisinden alınmıştı Sarayda seslendirildiğinde soprano soloları Avusturya kraliçesi tarafından söylenen bu oratoryo da büyük bir başarı kazandı 1809'da Viyana'yı işgal eden Napolyon, Haydn'ın evinin önünde bir şeref kıtasının nöbet tutmasını emretti Haydn aynı yılın mayıs ayında Viyana'da öldü Engin müzik bilgisi, ustalığı, bitip tükenmez çabaları ve çalışkanlığı nedeniyle "Baba Haydn" olarak anılan ünlü besteci 100'ü aşkın senfoni, yaylı çalgılar için 80'den fazla dörtlü, 40'ı aşkın piyano sonatı, çeşitli konçertolar, opera, oratoryo ve missalar yazdı En çok bilinen senfonileri arasında Londra, Oxford, Veda, Saat ve Oyuncak sayılabilir Döneminin en büyük bestecilerinden biri olan Haydn kendinden sonra gelen bestecilere öncülük etmiş; Beethoven ve Mozart gibi sanatçıları etkilemiştir (bak Mozart VVolfgang AmaDEUS) Senfoninin babası olarak anılan sanatçının bugün hâlâ yayımlanmamış bazı yapıtları vardır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır