Guatemala-Tarihi-Ekonomisi

Guatemala-Tarihi-Ekonomisi



Orta Amerika'da bir ülkedir Guatemala sözcüğünün Aztek dilinde "ağaçlar ülkesi" anlamına geldiği sanılmaktadır Ülke kuzeyde ve batıda Meksika, doğuda Belize ve Honduras Körfezi, güneydoğuda Honduras ve El Salvador, güneyde Büyük Okyanus ile çevrilidir Guatemala'nın Büyük Okyanus'ta 240 kilometrelik bir kıyı şeridi vardır Ülkenin kuzeyindeki ve güneyindeki kıyılarda alçak ve sıcak ovalar yer alır 33 yanardağdan oluşan Sierra Madre dağ zinciri, doğubatı doğrultusunda uzanır Bu yanardağlardan 4220 metre yüksekliğindeki Tajumulco ülkenin en yüksek noktasıdır Orta kesimlerde yüksek yaylalar vardır Kuzeydeki kireçtaşı oluşumlu Peten düzlüğü yağmur ormanları, göl ve gölcükleriyle ülkenin üçte birini kaplar

İklim yükseltiye göre değişir; kıyı kesimlerinde ve Peten'de nemli ve sıcak, nüfusun yoğun olduğu 9002400 metre arasındaki yüksek yaylalarda yumuşaktır Mayısekim arası yağmur mevsimidir Yüksek bölgeler çam ve meşe ormanlarıyla, alçak kesimler ise tropik bitkilerle kaplıdır


Guatemala ormanlarında tapir, jaguar, puma, armadillo, geyik, maymun; ırmaklarda ve göllerde timsah, manati, yaban ördeği, kumru ve sülün gibi çeşitli hayvanlar yaşar Güvercin büyüklüğünde, görkemli tüyleri ve 90 cm uzunluğundaki kuyruğuyla çok ender bir kuş olan ketzal ülkenin ulusal simgesi seçilmiştir
Nüfusun yarısı Orta Amerika Yerlileri'nden oluşur Resmi dil İspanyolca olmakla birlikte, ülkede Yerli dillerinin 21 değişik lehçesi kullanılır Yerliler'in büyük bir bölümü küçük köylerde yaşar; mısır ve fasulye yetiştirerek; sepet, çömlek ve tahta oymalar yaparak geçimlerini sağlarlar Okuryazarlık oranı yüzde 51'dir


Başkent Guatemala Orta Amerika'nın en önemli kentlerinden biridir Nüfusu 17000Ö0'dir Pembe, yeşil, kırmızı ve beyaz renkli evleriyle ilginç bir görünümü vardır Yedi hafta süren 1917 depreminde büyük bir bölümü yıkılan kent yeniden yapıldı 1976'daki depremde ise büyük maddi zararın yanı sıra 22 bin kişi can verdi Guatemala kentinde 1676'da kurulan San Carlos Üniversitesi'nden başka sanat, ticaret ve askeri eğitim kurumları, Maya sanat yapıtlarının sergilendiği Ulusal Arkeoloji Müzesi vardır
Guatemala'nın başlıca tarım ürünleri kahve, şekerkamışı, muz, ananas, tütün ve

pamuktur Başlıca çiftlik hayvanları koyun ve sığırdır Dışarıya satılan en önemli ürünler kahve ve pamuktur Peten bölgesindeki yabanıl sapodilla ağacından çiklet hammaddesi çikle elde edilir {bak Çiklet)Ormanlarda değerli bir ağaç olan maun yetişir
Guatemala'da sanayi yeterince gelişmemiştir Turizm ve ormancılık özendirilmektedir Escuintla'da bir petrol rafinerisi vardır Ülkede çıkarılan başlıca madenler nikel, bakır, uranyum ve cıvadır Dış ticaretinde ABD'nin payı önemlidir Başlıca limanları Büyük Okyanus kıyısındaki San Jose ile Atlas Okyanusu kıyısındaki Puerto Barrios'tur Bu limanlar Panamerikan Karayolu ile Guatemala'ya bağlanır Ülkede gelişmiş bir karayolu ağı vardır Tek uluslararası havaalanı başkent Guatemala'dadır

Bağımsızlığını kazanmasından bu yana ağır ekonomik ve siyasal sorunlardan, askeri darbelerden kurtulamayan Guatemala, 1988 ve 1989'da iki yeni darbe girişimine sahne oldu Sayıları ayda 40200 arasında değişen siyasal cinayetler de sürüyordu Hükümet, sağcı ölüm mangalarının sendikacılara, gazetecilere, kilise görevlilerine ve insan hakları savunucularına yönelttiği şiddet eylemlerine karşı yeterli önlemleri almamakla suçlanıyordu Öte yandan, Guatemala Ulusal Devrimci Birliği'ne (GUDB) bağlı gerillalar eylem alanlarını genişletmişlerdi

Ocak 1991'de yapılan başkanlık seçimleri ikinci turunda, ortanın sağındaki Eylem ve Dayanışma Hareketi'nin adayı Jorge Serrano Elıas başkan seçildi Yeni hükümet GUDB ile Meksika'da barış görüşmelerini başlattı Bazı konularda anlaşma sağlanmakla birlikte gerillalar etkinliklerini sürdürdüler
Siyasal gelişmeler ülkenin ekonomik durumunu da olumsuz etkiledi Dünya kahve fiyatlarının düşmesi, kolera salgını ve şiddet eylemleri yüzünden turizm sektörünün gerilemesi, hızla artan hayat pahalılığı, ABD yardımının kısılması ve kuraklık nedeniyle elektrik üretiminin düşmesi, hükümeti içinden çıkılması güç sorunlarla karşı kariıya bıraktı Siyasal cinayetler ve insan hakkı ihlalleri de sürmekteydi

Tarih

Guatemala 16 yüzyılda İspanyol sömürgecilerin eline geçmeden önce Maya uygarlığının merkeziydi Maya uygarlığı İS 2 yüzyılda, Guatemala'nın kuzeyindeki Peten bölgesinde gelişmeye başladı Büyük taş tapınakları, heykelleri ve tören alanlarıyla görkemli bir uygarlıktı Mayalar'ın kendilerine özgü yazıları vardı ve astronomi bilgileri çok ileriydi {bak MAYALAR) Bölgeye gelen İspanyol sömürgeciler Mayalar'ın birçoğunu öldürdü, bir bölümünü ülkelerinden sürdü ya da köle olarak kullandı İspanyollar 1524'te Quezaltenango'da bir yerleşim alanı kurdular 1821'de


bağımsızlıklarını ilan eden Orta Amerika sömürgeleri, İspanyollar'ı ülkeden çıkararak Orta Amerika Birleşik Eyaletleri adı altında tek bir devlet kurmak istediler (bak Orta Amerİka) Ama bu girişim başarılı olamadı 1821'de bağımsız bir cumhuriyet olan Guatemala'da 1865'e kadar baskıcı ve tutucu bir yönetim kuran Rafael Carrera'nın ölümünden sonra 1871'deki bir ayaklanmayla reform dönemine geçildi Ne var ki, daha sonraki dönemlerde ekonomik ve siyasal sorunlar ve askeri darbeler birbirini izledi Bu süreç içinde ABD ülkenin iç işlerine karışmayı sürdürdü 1986'da yapılan seçimleri Hıristiyan Demokrasi Partisi önderi Arevalo kazandı

Guatemala'ya ilişkin bilgiler

RESMİ ADI: Guatemala Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Tek meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 108889 km2

NÜFUS (1992): 9442000

BAŞKENT: Guatemala

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1992): Guatemala (1114432), Mixco (368940), Villa Nueva (134372), Chinautla (55492), Amatitlan (35714)

DOĞAL YAPI: Kuzeyi ve kıyı kesimleri alçak ovalardan,
orta kesimleri yüksek yaylalardan oluşur Güneyde
yüksek sıradağlar vardır

BAŞLICA SANAYİ KOLLARI: Besin işleme, kauçuk, dokuma

DIŞARIYA SATILAN ÜRÜNLER: Kahve, pamuk, muz,şeker

EĞİTİM: 714 yaş grubu için zorunludur

__________________