07-05-2009
|
#2
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Fatih Sultan Mehmet ( 1432- 1481 )
Osmanlı Devleti'nin 7 padişahı olan Fatih Sultan Mehmed(14321481) 1432'de o zamanki başkent Edirne'de doğdu Babası 6 Osmanlı Padişahı II Murad, annesi Hüma Hatun'dur Fatih çocukluğunda çok yaramazdı Bu yüzden babası eğitimi için sertliğiyle tanınan Molla Gürani'yi görevlendirdi Dönemin tanınmış bilginlerinden dersler alarak yetişen küçük şehzade daha 11 yaşındayken 1443 ilkbahann
da hocalan ve danışmanlarıyla birlikte Manisa sancakbeyliğine gönderildi Ama Macarlar'ın Sofya'yı alıp Edirne'ye doğru ilerlemeleri, Balkanlar'da baş gösteren ayaklanmalar, KaramanoguUan'nın Ankara'ya yürümeleri ve bu sırada büyük şehzade Amasya Sancakbeyi Alaeddin'in ölümü üzerine II Murad küçük şehzade Mehmed'i 1444 ilkbaharında Edirne'ye çağırarak tahtı ona bıraktı 12 yaşında deneyimsiz bir çocuğun padişah olması Osmanlı Devleti ile çatışma durumunda olan devletleri umutlandırdı Macarlar ile Sırplar'ın önderliğindeki büyük bir Haçlı ordusu hemen harekete geçerek Tuna Irmagı'nı aştı Bunun üzerine başta Sadrazam Çandarlı Halil Paşa olmak üzere telaşa kapılan devlet adamları Anadolu'da bulunan II Murad'ı Edirne'ye çağırdılar II Murad Anadolu askerini de yanına alarak Rumeli'ye geçti ve 10 Kasım 1444'te Varna önlerinde Haçlı ordusunu büyük bir bozguna uğrattı Edirne'ye dönünce de devlet adamlarının isteği üzerine yeniden tahta çıktı, oğlu Mehmed'i de sancakbeyi olarak gene Manisa'ya gönderdi Mehmed bu dönemde bir yandan eğitimini
sürdürdü; bu arada babasının buyruğuyla 1448 ve 1450'deki Arnavutluk seferlerine katıldı 1451'de de babasının ölümü üzerine Edirne'ye giderek II Mehmed sanıyla tahta çıktı
19 yaşındaki bir gencin devletin başına geçişi önceki padişahlığında olduğu gibi hem Avrupa devletlerini ve Bizans'ı, hem de Osmanlılar'ın Anadolu'daki rakipleri Karamanoğullan'nı umutlandırdı Karamanoğullan hemen harekete geçerek Seydişehir ve Akşehir'i ele geçirdiler Bizanslılar da papaya başvurarak yeni bir Haçlı seferi düzenlenmesini istediler Ama ne papadan, ne de bölünmüş durumdaki Avrupa'dan olumlu bir yanıt aldılar Macarlar ve Venedikliler ile bir barış antlaşması imzalayan II Mehmed 1452'de Anadolu'ya geçerek Karamanoğullan'nm üzerine yürüdü Karamanoğlu İbrahim Bey'i ağır bir yenilgiye uğratarak Edirne'ye döndü Bundan sonraki hedefi
Bizans'tı Bir yandan İstanbul Boğazı'nın Avrupa yakasında Rumeli Hisan'nın yapımına girişirken, bir yandan da Edirne'de savaş hazırlıklarına başladı 145253 kışı bu hazırlıklarla geçti İstanbul'un (Konstantinopolis) güçlü surlarında gedikler açabilmek için Macar usta Urban'a o zamana kadar görülmemiş büyüklükte toplar döktürdü Kuşatma hazırlıkları bütün ayrıntılarıyla bittikten sonra 23 Mart 1453'te Edirne' den İstanbul'a doğru yola çıktı Kuşatma 6 Nisan günü başladı Bizans'ın bütün gücünü kullanarak aldığı savunma önlemleri karşısında zaman zaman duraksamalar oldu ve kuşatma 53 gün sürdü Bu arada Bizanslılar Halic'i zincirlerle kapatarak Osmanlı donanmasının buraya girmesini önlediler Buna karşılık II Mehmed, gemileri karadan aşırtıp Kasımpaşa'dan denize indirterek Halic'e bakan deniz surlannı da zorlamayı başardı Donanma da Marmara Denizi ile Çanakkale Boğazı'nı ablukaya alarak Bizans'a deniz yoluyla yardım gelmesini önledi Hiçbir yerden destek alamayan Bizans başkenti 29 Mayıs 1453 günü düştü 1000 yıllık Bizans İmparatorluğu'na son veren II Mehmed de "Fatih" (fetheden) sanını aldı (bak Bİzans İmparatorluğu; İstanbul)
Avrupa'da büyük yankılar uyandıran bu olaydan sonra Edirne'ye dönen Fatih Sultan Mehmed, 1454 ve 1455'te düzenlediği iki seferle Güney Sırbistan'ı aldı, Ege Denizi'ndeki bazı önemli adaları ele geçirdi 1459'da Sırbistan Krallığı'nın varlığına son verdi 1457'den beri direnen Mora Despotluğu da 1460'ta Fatih'e boyun eğdi Aynı yıl Karadeniz seferine çıkan Fatih Cenevizliler'in önemli üslerinden Amasra'yı, İsfendiyaroğullan'nın elindeki Sinop'u aldıktan sonra 1461'de Pontos Devleti'nin başkenti Trabzon'u ele geçirerek bu devleti de ortadan kaldırdı 1462'de yeniden Rumeli'ye geçerek önce Eflâk üzerine yürüdü Eflâk Voyvodalığı'nı Osmanlı Devleti'ne bağladıktan sonra 1463'te Bosna' nın fethini tamamladı Aynı yıl Ege Denizi'nde önemli bir geçit noktasında bulunan Midilli Adası'nı alması Venedikliler ile 1479'a kadar sürecek olan savaşın başlamasına yol açtı Rumeli'deki fetihlerini sürdüren Fatih 1465'te Hersek'in büyük bölümünü, 1466'da da Arnavutluk'taki bazı kaleleri aldıktan sonra Edirne'ye döndü
Bu arada Karamanoğullan iyice güçlenen Osmanlı Devleti'ne karşı Mısır'daki Memlûklar ve Doğu Anadolu'daki Akkoyunlular'la işbirliği arayışı içine girmişlerdi 1466'da Anadolu seferine çıkan Fatih başkent Konya'yı alarak Karamanoğullan'na önemli bir darbe indirdi Ama İstanbul'a dönüşünden az sonra Karamanoğullan kaybettikleri yerleri geri aldıklan gibi Akkoyunlu Hükümdan Uzun Hasan'dan da yardım istediler Osmanlı Veziri Gedik Ahmet Paşa 1471'de Karamanoğullan'nı bir kez daha yenilgiye uğrattıysa da Uzun Hasan kendisine sığınan Karamanoğullan'ndan Pir Ahmed Bey ile Kasım Bey'i desteklemeyi sürdürdü Fatih Sultan Mehmed Uzun Hasan'la hesaplaşmadan Karamanoğullan sorununun çözülemeyeceğini gördüğünden 1473 ilkbahannda büyük bir orduyla Anadolu seferine çıktı 11 Ağustos 1473'te Erzincan yakınlanndaki Otlukbeli'de Akkoyunlu ordusunu ağır bir yenilgiye uğratan Fatih, Uzun Hasan'ın barış önerisini kabul ederek İstanbul'a döndü Gedik Ahmed Paşa 1474'te son kez Karaman seferine çıkarak artık Uzun Hasan'ın da desteğini yitiren Karamanoğullan'nın bütün topraklarını ele geçirdi
Fatih Sultan Mehmed 1477'de Kınm Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'ne bağladıktan sonra 1478'de Arnavutluk seferine çıkarak İşkodra ve Kruje (Akçahisar) kalelerini kuşattı 1479'da Venedik'le karada ve denizde 16 yıldan beri süren savaşı sona erdiren bir antlaşma imzaladı Venedikliler Arnavutluk' taki kalelerini Osmanlılar'a bıraktılar Buna karşılık Mora'da bazı iskelelerle belirli bir para karşılığında Osmanlı karasularında ticaret yapma imtiyazı elde ettiler Böylece Venedik'le ilişkilerini düzelten Fatih, İtalya'mn öteki önemli kent devletlerinden Napoli ve Milano dukalıklarına karşı savaşa girişti Gedik Ahmed Paşa'nın 1480'de İtalya'nın güneyindeki Otranto limanını ele geçirmesi Avrupa'da büyük yankı yarattı Bunun nedeni Osmanlılar'ın Hıristiyan dünyasının en önemli dinsel merkezi olan Roma'ya giden yolda bir köprübaşı elde etmiş olmalarıydı Ama Gedik Ahmed Paşa daha fazla ilerlemeyerek yalnızca bulunduğu yerde tutunmaya çalıştı
Fatih 1481 ilkbaharında, Mısır'a yönelik olduğu sanılan sefer için büyük bir orduyla İstanbul'dan yola çıktı Ama daha yolun başlangıcında hastalandı ve Gebze'deki ordugâhta öldü Küçük oğlu Cem'i tahta çıkarmak istemesinden dolayı büyük oğlu Bayezid (daha sonra II Bayezid adıyla tahta çıktı) yanlısı devlet adamlarınca ya da İtalya'ya yeni bir sefer düzenlemesinden korkan papanın casuslannca zehirlendiği de öne sürülmüştür {bak BAYEZİD II)
Fatih Sultan Mehmed Osmanlı padişahlarının en büyüklerinden biridir Askeri alanda kazandığı basanlarla Osmanlı Devleti'ni büyük bir imparatorluk durumuna getirmiştir Bilime düşkünlüğüyle tanınır, tarihe ve felsefeye özel bir ilgi duyardı Kitaplığında Türkçe'den başka Arapça, Latince ve Rumca birçok kitap vardı Güzel sanatlarla da ilgiliydi "Avni" takma adıyla şiirler yazmış, İtalyan ressam Gentile Bellini'yi 1479'da İstanbul'a çağınp konuk ederek resmini yaptırmıştı Bilim adamlannı ve edebiyatçılan koruması altına alan Fatih, nesir ustası Sinan Paşa ile şair Ahmed Paşa'yı vezirliğe kadar yükseltmiş, ünlü matematikçi ve astronomi bilgini Ali Kuşçu' yu Tebriz'den İstanbul'a getirtmişti
Fatih hazırlattığı bir kanunnameyle Osmanlı devlet düzenine ilişkin temel ilkeleri
belirlemiş, bu ilkeler Tanzimat dönemine kadar birçok alanda geçerliliğini korumuştur Döneminde Osmanlı ülkesinde 500'den fazla mimari yapıt ortaya konmuş, kendisi de İstanbul'da bir cami ile medrese, kitaplık, imarethane (aşevi), darüşşifa (hastane), hamam, kervansaray gibi birimleri kapsayan büyük bir külliye yaptırmıştır {bak Fatih CAMİSİ)
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|
|