Finlandiya-Tarihi-Ekonomisi

Finlandiya-Tarihi-Ekonomisi


Avrupa'nın kuzeydoğusunda yer alan bir ülkedir Kuzeyinde Norveç, batısında İsveç ve Botni Körfezi, güneyinde Finlandiya Körfezi ve doğusunda SSCB ile çevrilidir Resmi adı Finlandiya Cumhuriyeti'dir Finlandiya büyük bir ülkedir, ne var ki, yaklaşık üçte biri kutup bölgesinde olduğu için nüfusu çok azdır Kilometrekareye 16 kişi düşer Finliler ülkelerine Suomi derler

Ülkenin dörtte üçünden çoğu çam, ladin ve huş ormanlarıyla kaplıdır Tarıma elverişli topraklar azdır Ülkenin kuzeyinde geniş bataklıklar, tundralar ve turbalıklar, güneyde ve iç kesimlerinde 50 binden fazla göl vardır Binlerce küçük adanın çevrelediği kıyılar, birçok koy ve körfezden oluşur
Finlandiya'da iklim serttir Bazı yıllar kuzeyde, ekim ayında yağmaya başlayan kar, mayısa kadar erimeden kalır

FİNLANDİYA'YA İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Finlandiya Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Tek meclisli, çok partili cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 338145 km2

NÜFUS (1991): 5001000

BAŞKENT: Helsinki

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1991): Helsinki (492240), Espoo (172629), Tampere (172560), Türkü (159180), Vantaa (154933)

DOĞAL YAPI: Ülkenin yüzde 70'inden çoğu ormanlardan, yüzde 10'u göllerden, yüzde 10'undan daha küçük bir bölümü de tarım alanlarından oluşur

BAŞLICA ÜRÜNLER: Kâğıt, kereste, metal ürünleri ve makineler, ağaç ürünleri, gemi, kimyasal ürünler, dokuma ve giyecek

EĞİTİM: 714 yaşları arasındaki çocuklar için öğrenim zorunludur


Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde yer alan Laponya'da, kışın 51 gün boyunca hiç güneş doğmaz ve sürekli gece yaşanır Yazın ise 51 gün güneş batmadığı için hava geceleri hiç kararmaz "Beyaz geceler" yaşanır Güneyde kış ortalarında gündüz süresi 56 saat, yaz ortalarında ise 20 saattir

Irmaklarda sombalığı ve alabalık, Botni Körfezi'nde foklar vardır Laponya'nın ıssız topraklarında ve ormanlarında ayılar, kurtlar ve rengeyikleri yaşar Laponya halkına Lap adı verilir Laplar'ın 36500'ü Laponya'da, 2000 kadarı ise Finlandiya'da yaşar
Finliler'in Macarlar'la aynı ırktan olduğu sanılmaktadır Finliler'in ataları, İS 100 yıllarında Finlandiya Körfezi'ni aşarak güney kıyılarında ilk yerleşim bölgesini kurdular
Fince, öğrenmesi çok zor olan, ama sözcüklerin yazıldığı gibi okunması nedeniyle, konuşulması kolay bir dildir Finlandiya'da resmi dil Fince ve İsveççe'dir Halkın yaklaşık yedide biri İsveççe konuşur Nüfusun yüzde 90'ı Protestan'dır Finlandiya laik bir ülkedir

Finlandiya'nın başkenti Helsinki, aynı zamanda ülkenin başlıca liman kenti, sanayi ve kültür merkezidir; Finlandiya Körfezi kıyısında yer alır Bir başka önemli sanayi merkezi de Tampere'dir İkinci önemli liman kenti ve eski başkent Turku'da, 13 yüzyıldan kalma bir katedral ile eski bir kale vardır




Ülkenin en büyük zenginlik kaynağı ormanlarıdır Bu ormanların yüzde 65'inden
çoğu çiftçilere, yaklaşık yüzde 25'i de devlete aittir Kışları ağaçları kesmek, kabuklarını soymak, onları taşıtlarla ırmak kıyısına taşımak gibi ağır işler vardır Karların erimesiyle birlikte kütükler göller, ırmaklar ve kanallar ağı yoluyla yüzdürülerek bıçkıhanelere ve limanlara ulaştırılır Bir bölümü dışarı satılan kerestenin geri kalanı ev yapımında, mobilya, karton ve kâğıt üretiminde kullanılır Finlandiya'da kömür çıkmadığı için her 10 kütükten dördü yakacak olarak kullanılır

Ülke mandıralarında iç tüketimi karşılamaya yetecek kadar süt, yağ ve peynir üretilir Irmak, göl ve denizlerden çok miktarda balık elde edilir Yaz mevsiminin kısa olması tarımı olumsuz yönde etkiler Az da olsa patates ve tahılın yanı sıra, güneyde yeşil sebze ve meyve yetiştirilir Finlandiya'da hidroelektrik ve nükleer santrallardan önemli ölçüde enerji sağlanır


Ulaşımın büyük bir bölümü kanallarla birleşen ırmak ve göllerin oluşturduğu suyollarıyla yapılır Bunun yanı sıra, gelişkin bir karayolu ağı vardır Uluslararası ulaşımda, hava ve deniz taşımacılığı önemli yer tutar Finlandiya'nın büyük birdeniz ticaret filosu vardır
Finlandiya 20 yüzyılın ikinci yarısı boyunca Sosyal Demokrat Parti ile Merkez Partisi'nin ağırlıkta olduğu koalisyonlarca yönetildi Yaklaşık 50 yıl boyunca bütün hükümetlerde kilit konumda olan Merkez Partisi 1987'de bu konumunu yitirdiyse de, 1991 seçimlerinde yeniden hükümete girdi Buna karşılık, Sosyal Demokrat Parti 1991 seçimlerinde Merkez Parti karşısında yenilgiye uğrayarak muhalefete düştü Finlandiya tarihinin en genç başbakanı olan Esko Aho'nun kurduğu hükümette Merkez Partisi'nin yanı sıra Muhafazakârlarla İsveç Halk Partisi ve Finlandiya Hıristiyan Birliği'nin üyeleri de yer alıyordu

Avrupa Toplulukları Komisyonu, tam üyelik için başvuran Finlandiya'nın yerine getirmesi gereken koşulları belirledi Finlandiya'nın Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) ile 1948'de imzaladığı, süresi 2003 yılında bitecek olan Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşmasındaki değişiklikler Kasım 1991'de onaylandı

Tarih

Hıristiyanlık Finlandiya'ya 9 yüzyılda gelmiştir 12 yüzyılda Finlandiya'yı denetimleri altına alan İsveçliler ülkede Hıristiyanlık'ın yerleşmesinde önemli rol oynadılar Finlandiya ortaçağ boyunca bir düklük olarak İsveç'in egemenliği altında kaldı 16 yüzyılın ortalarına doğru grandüklük oldu; yarı bağımsız bir durum kazanarak kendi anayasasını oluşturdu



Finlandiya, İsveç Krallığı'na bağlı kaldığı süre boyunca İsveç ile Rusya arasında bir savaş alanı oldu 13001800 yılları arasında aralıksız olarak süren savaşlar Rusya'nın üstünlüğüyle sonuçlandı Finlandiya Rusya'ya bağlı bir grandüklük oldu Rus Çarı I Aleksandr Finlandiya'nın dinine ve yasalarına karışılmayacağı sözünü verdi Bu dönemde Finlandiya Rus çarının atadığı görevlilerce yönetildi Rusya'nın 1905'te Japonya'ya yenilmesinden sonra Finlandiya'da halk tarafından seçilen bir meclis kuruldu Erkeklere ve kadınlara eşit oy hakkı tanındı Ne var ki, 20 yüzyılın başlarında Rusya'da gelişen milliyetçi hareket Finlandiya'nın özerkliğini baltaladı Bu durum Finlandiya'da birçok hak ve özgürlüğün kısıtlanmasına yol açtı I Dünya Savaşı sırasında Rusya'da devrim olurken ülke özerkliğini yeniden kazandı ve 6 Aralık 1917'de bağımsızlığını ilan etti

Kısa bir süre sonra, yönetimi ele geçirmek isteyen sosyalistler ve muhafazakârlar arasında bir iç savaşa neden olan çatışmalar başladı İç savaşta sosyalistler yenildi İç savaştan sonra muhafazakârların krallık kurma çabaları başarısızlıkla sonuçlandı Temmuz 1919'da cumhuriyet ilan edildi


20 yıla yakın bir süre Finlandiya Cumhuriyeti barış içinde yaşadı 30 Kasım 1939'da SSCB ile Finlandiya arasında "Kış Savaşı" olarak bilinen savaş başladı 12 Mart 1940'ta Moskova'da imzalanan barış antlaşması sonunda Finlandiya Karelya Kıstağı'nı ve Finlandiya Körfezi'nde önemli bir liman kenti olan Viborg'u SSCB'ye verdi 1941 yılında Finlandiya'nın Alman birliklerinin topraklarından geçmesine izin vermesi SSCB ile gerilimi artırdı Finlandiya ile SSCB arasında çıkan ikinci bir savaş, Eylül 1944'te imzalanan ateşkes antlaşmasıyla sonuçlandı {bak İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI)
Bugün Finlandiya'da oldukça yüksek bir yaşam düzeyi vardır Hükümet yoksullara, yaşlılara, sakat, işsiz ve çocuklara yardım sağlar Finlandiya atletizm, otomobil yarışları ve kayak gibi sporlar ile mimarlık, heykel ve müzik alanlarında adını duyurmuş bir ülkedir Çağdaş bestecilerin en ünlülerinden Jean Sibelius Finlandiyalı'dır {bak SIBELIUS, Jean)

__________________