Cevap : Çin’in Doğal Yapı Ve Iklimi

**Şengül Şirin** · 06-30-2009

Ana madde: Çin Halk Cumhuriyeti'nin idari bölümleri
Eyaletler

Ānhuī (安徽)

Fújiàn (福建)

Gānsù (甘肃)

Guǎngdōng (广东)

Guìzhōu (贵州)

Hǎinán (海南)

Héběi (河北)

Hēilóngjiāng (黑龙江)

Hénán (河南)

Húběi (湖北)

Húnán (湖南)

Jiāngsū (江苏)

Jiāngxī (江西)

Jílín (吉林)

Liáoníng (辽宁)

Qīnghǎi (青海)

Shaanxi (Shǎnxī) (陕西)

Shāndōng (山东)

Shānxī (山西)

Sìchuān (四川)

Yúnnán (云南)

Zhèjiāng (浙江)

-

Özerk Bölgeler

Guangxi Zhuang (Taylar) Özerk Bölgesi
İç Moğolistan Özerk Bölgesi
Níngxia Huizu (Müslümanlar) Özerk Bölgesi (
Sincan Uygur Özerk Bölgesi (
Tibet (Xizang) Özerk Bölgesi

Merkeze direkt bağlı Belediyeler

Başkent: Běijīng (
Chóngqìng (
Shànghǎi (
Tiānjīn (

Özel Yönetim bölgeleri

Hong Kong (Xiānggǎng) (
Macau (Àomén) (

Demografi

Çinde Yaşayan Türkler Ülke adı Çin Halk Cumhuriyeti Yaşayan Türk Grupları Uygurlar, Kansu Uygurları, Salar Türkleri, Kazaklar, Öngüt Türkleri

Tahmini Nüfus 30 milyon kadar Yoğun Bulunduğu Şehirler style="padding-right: 1em;" / DOĞU TÜRKİSTAN, Kansu'da ve İç Moğolistan Özerk Bölgesinde

Çin nüfusunun %92'sini Han ulusu olarak bilinen etnik Çinliler oluşturur

Bunun dışında hükümet tarafından tanınan 55 etnik grup vardır

Bu 55 etnik gruptan bazılarının Çince'den tamamen farklı olan kendi lisan, kültür ve inançları bulunmaktadır

Çin'deki etnik gruplar nüfüsa oranlarına göre aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

Han ( : Hàn Zú)

Çin'deki 55 etnik grup 01 Zhuang (壮族) 02 Mançu (满族) 03 Hui¹ (回族) 04 Miao (苗族) 05 Uygur (维吾尔族) 06 Yi (彝族) 07 Tujia (土家族) 08 Moğol (蒙古族) 09 Tibetli (藏族) 10 Buyei (布依族) 11 Dong (侗族) 12 Yao (瑶族) 13 Koreli (朝鲜族) 14 Bai (白族) 15 Hani (哈尼族) 16 Li (黎族) 17 Kazak (哈萨克族) 18 Dai² (傣族) 19 She (畲族) 20 Lisu (傈僳族) 21 Gelao (仡佬族) 22 Lahu (拉祜族) 23 Dongsiang (东乡族) 24 Va (佤族) 25 Sui (水族) 26 Nasi³ (纳西族) 27 Çiang (羌族) 28 Tu (土族) 29 Şibe (锡伯族) 30 Mulao (仫佬族) 31 Kırgız (柯尔克孜族) 32 Dahur (达斡尔族) 33 Jingpo (景颇族) 34 Sala (撒拉族) 35 Blang (布朗族) 36 Maonan (毛南族) 37 Tacik (塔吉克族) 38 Pumi (普米族) 39 Achang (阿昌族) 40 Nu (怒族) 41 Evenki (鄂温克族) 42 Gin* (京族) 43 Jino (基诺族) 44 De'ang (德昂族) 45 Özbek (乌孜别克族) 46 Rus (俄罗斯族) 47 Yugur (裕固族) 48 Bonan (保安族) 49 Monba (门巴族) 50 Oroqen (鄂伦春族) 51 Derung (独龙族) 52 Tatar (塔塔尔族) 53 Hezhen (赫哲族) 54 Lhoba (珞巴族) 55 Gaoshan** (高山族)

1 Hui : Huí Zú, Çinli Müslümanlar olarak da bilinir)
2 Dai (: Dǎi Zú, Dai Lue olarak da bilinir, Tai etniğe bağlı bir etnik gruptur)
3 Naxi ( : Nàxī Zú) (Mosuo (摩梭 : Mósuō) dahil)
4* Gin (: Jīng Zú), yani Vietnamlı ya da Kinh'ler
5** Gaoshan (: Gāoshān Zú), (bkz Tayvan aborijinleri)

Din

Çin halkının dini, Antik çağlardan bu yana çoğulculuk olarak tanımlanır

Çin toprakları Taocu, Budist ve Çin folklorik dinlerine ait tapınaklarla doludur

Mahayana Budizmi, 1

yy'dan beri Çin'deki en büyük organize din olarak yaşamayı başarmıştır

Çin halkının çoğu Budisttir

Net bir rakam olmamakla beraber Budistlerin oranının %50 (660 milyon) ila %80 (1 milyar) olduğu düşünülmektedir

Nufusun %30'u (400 milyon) Taocudur

Bununla birlikte halkın bir kısmı kendini hem Taocu hem de Budist kabul ettiği için net bir yüzde verilememektedir

Azınlık dinleri Hıristiyanlık (%3-4 / 40-54 milyon), İslam (%1

5 / 20 milyon), Hinduizm, Dongbaizm, Bon ve bazı diğer küçük tarikat ve gruplardır

2005'te yapılan bir araştırmaya göre nüfusun %14'ü (180 milyon) kendisini dinsiz olarak tanımlamaktadır

İnsan hakları ve düşünce özgürlüğü ihlalleri iddiaları

ÇHC'nde yetkililerin muhalefet yönünde hareketleri vakit kaybetmeden bastırdığı iddia edilmektedir

[kaynak belirtilmeli]
İnsan hakları örgütleri ÇHC'ni her yıl yüzlerce kişinin idam edilmesi ve işkencenin önlenememesi dolayısıyla eleştiriyorlar

Tibet Sorunu

ÇHC'nin Tibet üzerindeki hakimiyeti de tartışma yaratmaya devam ediyor

İnsan hakları örgütleri, Çinli yetkilileri Tibet'te Budist kültürünü sistematik olarak bastırmakla ve Çin içinde özerklik talep eden Budistlerin ruhani lideri Dalai Lama'ya sadık rahiplere eziyet etmekle suçluyorlar

Basın-Yayın Hayatı

Çin basın-yayını ülke yönetimince denetleniyor

Pekin yönetimi yabancı haber kaynaklarının yayınlarını seçerek ve uygun olmayan internet sitelerine (porno, anti-devlet vs

) girişi bloke ederek bilgi erişimini de denetlemeye çalışıyor

Hong Kong'un 1997'de Çin yönetimine bırakılması ardından buradaki medyanın bağımsızlığını yitireceği kaygıları duyuluyordu ancak bu gerçekleşmedi

Hong Kong medyası yayın siyaseti açısından hala özgür bir çizgi izliyor ancak yönetimden müdahale endişeleri de varlığını sürdürüyor

Çin basınında yetkililerin başarısızlıkları da, yolsuzluk yaptıkları suçlamaları da yer buluyor

Ancak medya genel olarak Çin Komünist Partisi'nin iktidar üzerindeki tekelini sorgulamaktan kaçınıyor

Televizyon haber kaynakları arasında en yaygın olanı

Televizyon sektörü özellikle büyük kentlerde rekabete açık

Çinli yetkililerin açıkladığı 2002 rakamlarına göre, ülkede 1 milyar 100 bin televizyon izleyicisi var

Çin, abonelik sistemiyle işletilen televizyonlar için de büyük bir pazar

2010'a kadar ülkede 128 milyon kişinin bu hizmetlere abone olması bekleniyor

Devlet denetimindeki merkezi televizyon ile bölgesel ve yerel kanallar da izleyici kitlelerini çekebilmek için mücadele halinde

Ülke dışından yayın yapan kanalların izlenebilirliği sınırlı

Time Warner, News Corp ve Hong Kong merkezli Phoenix TV gibi büyük kuruluşlara ait belirli kanalların Guangdong eyaletinde kablolu sistemle yayınlanabilmesi için yapılmış bazı anlaşmalar bulunuyor

Buna karşılık, Çin Merkezi Televizyonu'nun (CCTV) İngilizce yayınları da uydu aracılığıyla ABD ve İngiltere'deki izleyicilere aktarılıyor

Pekin yönetimi yabancı yayınların ülke içinde kuruluşların yayın imkânları kullanılarak aktarılmasına, 'ulusal güvenliği veya siyasi istikrarı tehdit etmeme' koşuluyla izin verilebileceğini söylüyor

Çin'de internet kullanımı da denetim altında tutulmasına rağmen hızla yayılıyor

Çin'de 2003 yılı ortası itibariyle 68 milyon internet kullancısı olduğu, bu sayının özellikle kentsel alanlarda yoğunlaştığı düşünülüyor

Pekin yönetimi, yasaklı Falun Gong ruhani hareketine, insan hakları savunucusu gruplara ya da dış haber kaynaklarına ait olan sitelere erişimi de sık sık engelliyor

Harita

06-30-2009	#3
Şengül Şirin	Cevap : Çin’in Doğal Yapı Ve Iklimi Ana madde: Çin Halk Cumhuriyeti'nin idari bölümleri Eyaletler Ānhuī (安徽) Fújiàn (福建) Gānsù (甘肃) Guǎngdōng (广东) Guìzhōu (贵州) Hǎinán (海南) Héběi (河北) Hēilóngjiāng (黑龙江) Hénán (河南) Húběi (湖北) Húnán (湖南) Jiāngsū (江苏) Jiāngxī (江西) Jílín (吉林) Liáoníng (辽宁) Qīnghǎi (青海) Shaanxi (Shǎnxī) (陕西) Shāndōng (山东) Shānxī (山西) Sìchuān (四川) Yúnnán (云南) Zhèjiāng (浙江) - - Özerk Bölgeler Guangxi Zhuang (Taylar) Özerk Bölgesi İç Moğolistan Özerk Bölgesi Níngxia Huizu (Müslümanlar) Özerk Bölgesi ( Sincan Uygur Özerk Bölgesi ( Tibet (Xizang) Özerk Bölgesi Merkeze direkt bağlı Belediyeler Başkent: Běijīng ( Chóngqìng ( Shànghǎi ( Tiānjīn ( Özel Yönetim bölgeleri Hong Kong (Xiānggǎng) ( Macau (Àomén) ( Demografi Çinde Yaşayan Türkler Ülke adı Çin Halk Cumhuriyeti Yaşayan Türk Grupları Uygurlar, Kansu Uygurları, Salar Türkleri, Kazaklar, Öngüt Türkleri Tahmini Nüfus 30 milyon kadar Yoğun Bulunduğu Şehirler style="padding-right: 1em;" / DOĞU TÜRKİSTAN, Kansu'da ve İç Moğolistan Özerk Bölgesinde Çin nüfusunun %92'sini Han ulusu olarak bilinen etnik Çinliler oluşturur Bunun dışında hükümet tarafından tanınan 55 etnik grup vardır Bu 55 etnik gruptan bazılarının Çince'den tamamen farklı olan kendi lisan, kültür ve inançları bulunmaktadır Çin'deki etnik gruplar nüfüsa oranlarına göre aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: Han ( : Hàn Zú) Çin'deki 55 etnik grup 01 Zhuang (壮族) 02 Mançu (满族) 03 Hui¹ (回族) 04 Miao (苗族) 05 Uygur (维吾尔族) 06 Yi (彝族) 07 Tujia (土家族) 08 Moğol (蒙古族) 09 Tibetli (藏族) 10 Buyei (布依族) 11 Dong (侗族) 12 Yao (瑶族) 13 Koreli (朝鲜族) 14 Bai (白族) 15 Hani (哈尼族) 16 Li (黎族) 17 Kazak (哈萨克族) 18 Dai² (傣族) 19 She (畲族) 20 Lisu (傈僳族) 21 Gelao (仡佬族) 22 Lahu (拉祜族) 23 Dongsiang (东乡族) 24 Va (佤族) 25 Sui (水族) 26 Nasi³ (纳西族) 27 Çiang (羌族) 28 Tu (土族) 29 Şibe (锡伯族) 30 Mulao (仫佬族) 31 Kırgız (柯尔克孜族) 32 Dahur (达斡尔族) 33 Jingpo (景颇族) 34 Sala (撒拉族) 35 Blang (布朗族) 36 Maonan (毛南族) 37 Tacik (塔吉克族) 38 Pumi (普米族) 39 Achang (阿昌族) 40 Nu (怒族) 41 Evenki (鄂温克族) 42 Gin* (京族) 43 Jino (基诺族) 44 De'ang (德昂族) 45 Özbek (乌孜别克族) 46 Rus (俄罗斯族) 47 Yugur (裕固族) 48 Bonan (保安族) 49 Monba (门巴族) 50 Oroqen (鄂伦春族) 51 Derung (独龙族) 52 Tatar (塔塔尔族) 53 Hezhen (赫哲族) 54 Lhoba (珞巴族) 55 Gaoshan** (高山族) 1 Hui : Huí Zú, Çinli Müslümanlar olarak da bilinir) 2 Dai (: Dǎi Zú, Dai Lue olarak da bilinir, Tai etniğe bağlı bir etnik gruptur) 3 Naxi ( : Nàxī Zú) (Mosuo (摩梭 : Mósuō) dahil) 4* Gin (: Jīng Zú), yani Vietnamlı ya da Kinh'ler 5 Gaoshan (: Gāoshān Zú), (bkz Tayvan aborijinleri) Din Çin halkının dini, Antik çağlardan bu yana çoğulculuk olarak tanımlanır Çin toprakları Taocu, Budist ve Çin folklorik dinlerine ait tapınaklarla doludur Mahayana Budizmi, 1 yy'dan beri Çin'deki en büyük organize din olarak yaşamayı başarmıştır Çin halkının çoğu Budisttir Net bir rakam olmamakla beraber Budistlerin oranının %50 (660 milyon) ila %80 (1 milyar) olduğu düşünülmektedir Nufusun %30'u (400 milyon) Taocudur Bununla birlikte halkın bir kısmı kendini hem Taocu hem de Budist kabul ettiği için net bir yüzde verilememektedir Azınlık dinleri Hıristiyanlık (%3-4 / 40-54 milyon), İslam (%15 / 20 milyon), Hinduizm, Dongbaizm, Bon ve bazı diğer küçük tarikat ve gruplardır 2005'te yapılan bir araştırmaya göre nüfusun %14'ü (180 milyon) kendisini dinsiz olarak tanımlamaktadır İnsan hakları ve düşünce özgürlüğü ihlalleri iddiaları** ÇHC'nde yetkililerin muhalefet yönünde hareketleri vakit kaybetmeden bastırdığı iddia edilmektedir[kaynak belirtilmeli] İnsan hakları örgütleri ÇHC'ni her yıl yüzlerce kişinin idam edilmesi ve işkencenin önlenememesi dolayısıyla eleştiriyorlar Tibet Sorunu ÇHC'nin Tibet üzerindeki hakimiyeti de tartışma yaratmaya devam ediyor İnsan hakları örgütleri, Çinli yetkilileri Tibet'te Budist kültürünü sistematik olarak bastırmakla ve Çin içinde özerklik talep eden Budistlerin ruhani lideri Dalai Lama'ya sadık rahiplere eziyet etmekle suçluyorlar Basın-Yayın Hayatı Çin basın-yayını ülke yönetimince denetleniyor Pekin yönetimi yabancı haber kaynaklarının yayınlarını seçerek ve uygun olmayan internet sitelerine (porno, anti-devlet vs) girişi bloke ederek bilgi erişimini de denetlemeye çalışıyor Hong Kong'un 1997'de Çin yönetimine bırakılması ardından buradaki medyanın bağımsızlığını yitireceği kaygıları duyuluyordu ancak bu gerçekleşmedi Hong Kong medyası yayın siyaseti açısından hala özgür bir çizgi izliyor ancak yönetimden müdahale endişeleri de varlığını sürdürüyor Çin basınında yetkililerin başarısızlıkları da, yolsuzluk yaptıkları suçlamaları da yer buluyor Ancak medya genel olarak Çin Komünist Partisi'nin iktidar üzerindeki tekelini sorgulamaktan kaçınıyor Televizyon haber kaynakları arasında en yaygın olanı Televizyon sektörü özellikle büyük kentlerde rekabete açık Çinli yetkililerin açıkladığı 2002 rakamlarına göre, ülkede 1 milyar 100 bin televizyon izleyicisi var Çin, abonelik sistemiyle işletilen televizyonlar için de büyük bir pazar 2010'a kadar ülkede 128 milyon kişinin bu hizmetlere abone olması bekleniyor Devlet denetimindeki merkezi televizyon ile bölgesel ve yerel kanallar da izleyici kitlelerini çekebilmek için mücadele halinde Ülke dışından yayın yapan kanalların izlenebilirliği sınırlı Time Warner, News Corp ve Hong Kong merkezli Phoenix TV gibi büyük kuruluşlara ait belirli kanalların Guangdong eyaletinde kablolu sistemle yayınlanabilmesi için yapılmış bazı anlaşmalar bulunuyor Buna karşılık, Çin Merkezi Televizyonu'nun (CCTV) İngilizce yayınları da uydu aracılığıyla ABD ve İngiltere'deki izleyicilere aktarılıyor Pekin yönetimi yabancı yayınların ülke içinde kuruluşların yayın imkânları kullanılarak aktarılmasına, 'ulusal güvenliği veya siyasi istikrarı tehdit etmeme' koşuluyla izin verilebileceğini söylüyor Çin'de internet kullanımı da denetim altında tutulmasına rağmen hızla yayılıyor Çin'de 2003 yılı ortası itibariyle 68 milyon internet kullancısı olduğu, bu sayının özellikle kentsel alanlarda yoğunlaştığı düşünülüyor Pekin yönetimi, yasaklı Falun Gong ruhani hareketine, insan hakları savunucusu gruplara ya da dış haber kaynaklarına ait olan sitelere erişimi de sık sık engelliyor Harita __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır