Melikşah

Melikşah




Melikşah (Farsça: ملكشاه d 1055 - ö 1092) Büyük Selçuklu Devleti hükümdarıdır (1072-1092)



Hayatı

Melikşah 1055 tarihinde doğdu Babası Alparslan, kaabiliyeti ve cesareti ile dikkati çeken Melikşah ile yakından ilgilendi Melikşah babası ile birlikte küçük yaşta Gürcistan seferine katıldı Alparslan 1066 tarihinde Melikşahı veliaht tayin etti 1072Nizamülmülk'ü görevinde bıraktıAlparslan'ın hükümdar olduğu dönem Büyük Selçuklu Devleti'nin en parlak dönemidirBabası Alparslan'ın yerine Melikşah'ı 1072 yılında tahta geçtiTahta geçtiği ilk yıllarda amcası Kavurd yönetimi ele geçirmek için isyan ettiOnu yenerek ülkesinde düzeni sağladıBu arada Devletimizdeki iç isyandan faydalanan Gazneli ve Karahanlı Devletleri birleşerek saldırdılarBu iki devletide yendilerKarahanlı Devleti bu mağlubiyetten sonra ikiye ayrıldıDoğu Karahanlıları Karahitaylar,Batı Karahanlıları Harzemşahlar yıktı********* tarihinde Alparslan'ın ölümünden sonra Melikşah hükümdar oldu Melikşah sultan olduktan sonra babası zamanında vezirlik makamına getirilen

Hükümdarlığı

Melikşah tahta çıktıktan sonra gazneliler ve Karahanlılar Selçuklu topraklarına saldırdı Ayrıca amcası Kavurd Bey Büyük Selçuklu tahtında hak iddia ederek isyan başlattı Kavurd'un isyanı vezir Nizamülmülk tarafından bastırıldı Melikşah daha sonra Karahanlılar ve Gazneliler üzerine sefer düzenledi ve kaybedilen yerleri geri aldıMelikşah'ın Gürcistan'a yaptığı 3 sefer sonucunda Gürcü Kralı ve bölgedeki diğer mahalli hükümdarlar, Büyük Selçuklu Devletinin hakimiyetini kabul ettiler




Melikşah zamanında Selçuklu komutanları Anadolu Suriye Filistin ve Yemen'de fetihler yaptı Abbasi halifesi 1087'de Bağdat'a gelen Melikşah'a çeşitli hediyeler verdi Ayrıca Halife, Melikşah'ı doğunun ve batının sultanı ilan ederek ona iki kılıç kuşattı Melikşah kızını halife ile evlendirdiKarahanlı hükümdarının Selçuklu topraklarına saldırması üzerine tekrar Maveraünnehir seferine çıkan Melikşah önce Batı Karahanlıların daha sonra ise Doğu Karahanlıların topraklarını Büyük Selçuklu Devletine dahil etti

Mirası

Melikşah zamanında Büyük Selçuklu Devletinin sınırları Akdeniz ve Marmara Denizinden Kaşgar'a, Kafkasya'dan Yemen'e kadar uzanıyordu Melikşah avlanmayı sever ve alimleri korurdu Gazali, Kaşgarlı Mahmud ve Ömer Hayyam gibi alim ve şairleri himaye etti Bağdat'da Sultan Melikşah Camiini yaptırdı Isfahan'da bir rasathane, çeşitli yerlerde ise kervansaray,köprü,imaret,kale,hisar ve medreselerErmeni Patriğinin isteği üzerine kiliseleri, manastırları ve rahipleri vergiden muaf tuttu Hac yollarında su kuyuları açtırdı ve bu yolların emniyetini sağladı inşa ettirdi 1074'de Celali takvimini hazırlattı Ticaret mallarından alınan vergilerin bazılarını kaldırdı

Ölümü ve sonrasında İç Savaş

En güçlü vezirlerinden Nizamülmülk 1092'de Hasan Sabbah'a bağlı fedailerce öldürülür Aynı yıl Melikşah da kimliği belirsiz kişilerce öldürülür Selçuklu işgali altındaki günümüz İran sınırları dahilinde Hasan Sabbah'ın verdiği mücadele bu döneme damga vurmuştur Melikşah'ın da bu fedailer tarafından veya Nizamülk'ü Melikşah'ın öldürttüğünü düşünen Nizamülmülk'e bağlı askerlerin öldürdüğüne dair belirsizlik vardır Melikşah'ın ölümünden sonra kardeşi ve dört oğlu arasında taht kavgası başlamıştır İran'da Mahmud, Anadolu'da Kılıç Arslan, Irak'da Berkyaruk, Horasan'da Ahmed Sencer, Bağdat'da Mehmed Tapar hükümdarlıklarını ilan ettiler Bölgedeki bu iç savaş hali Birinci Haçlı seferi'nin başarısını artıran bir etken olmuştur

__________________