Franchising Rehberi

Franchising Rehberi KOSGEB Girişimciliği Geliştirme Merkezi tarafından 2005 yılı içerisinde hazırlanmıştır Bu çalışmada Dünyada ve Türkiye’de Franchising Sisteminin; tarihsel süreci, kapsamı, ilkeleri, avantaj ve dezavantajları dikkate alınarak mevcut durumu ana hatlarıyla ortaya konulmuş olup, son bölümde sisteme ilişkin kişisel analiz testi sunulmaktadır Franchising sistemi, riski az ancak maliyeti yüksek bir sistemdir Bu sistem girişimcilere güvenle yatırım yapma imkanı sunmaktadır


Özellikle ülkemizde yaşanan ekonomik istikrarsızlık nedeniyle, kurdukları işte başarılı olmayı daha garantili yollardan sağlamak isteyen girişimciler, franchising sistemine yoğunlukla yönelmektedir Ana şirket sahibine (franchisor) yapılan ödemeler, başlangıçta denenmiş bir işin ön yatırımından daha fazla olmasına rağmen, denenmemiş bir iş göz önüne alındığında yapılacak hata bedellerinin toplamından daha az olmaktadır Bu nedenle de sistem küçük girişimcilere oldukça cazip gelmektedir


Mikro ve küçük ölçekli işletmelerin ilk yıllardaki başarısızlık oranları % 35 iken, franchise’ların başarısızlık oranları sadece % 5 dir Her ne kadar bu oranlar sistemin başarısını ortaya koysa da girişimcilerimizin yüksek fiyatlar ödeyerek franchise satın alırken dikkat etmesi gereken bir takım özel hususlar bulunmaktadır Hazırlanan bu çalışma girişimcilerimiz için bir rehber niteliği taşımaktadır Sistemin seçilmesi noktasında çalışmada yer alan ve dikkat edilmesi gereken hususlar göz önüne alınmalı, sistem için hazır olunup olunmadığı kontrol edilmeli, sistemin avantajları ve dezavantajları değerlendirilmeli ve son olarak kişisel analiz yapılarak sistemin seçilip seçilmeyeceği kararı verilmelidir

GİRİŞ

Yeni bir işletme kurmak veya kurulu bir işletmeyi sürekli değişen koşullar altında başarıya eriştirmek bireysel yatırımcılar açısından çok güçtür Küçük işletmelerin bu güçlükleri çözmeleri, özellikle büyük işletmelerin sağladığı olanaklardan yararlanarak daha kolay olmaktadır İstatistiklere göre kendi olanaklarıyla işini sürdürmeye çalışan bir işletmecinin ilk 5 yılda başarı oranı %35 düzeylerinde kalırken, franchise sisteminin içinde yer alan bir işletmenin söz konusu dönem içinde başarılı olma ihtimali %95 tir Bu oranlar arasındaki çarpıcı fark işletmecilerin gözünde franchising sistemlerini daha cazip hale getirmektedir


Tüm dünyada kabul gören bir sistem olan “franchising”in temelleri ABD’de bir yüzyıl öncesine kadar dayanıyor 1863 yılında Singer Dikiş Makineleri şirketinin dağıtım sisteminde yaptığı uygulama bugünkü anlayışa uygun ilk örnek sayılıyor İlk örnekler arasında 1888’de General Motors’un ve 1902’de ilaç sektöründe Racall’ın uygulamaları da gösterilebilir Franchising sisteminde asıl patlamanın yaşandığı dönem ise 1950’lerin sonları Bu dönemde ticaret yapmanın farklı bir yöntemi olarak tanınan franchising , 1960'larla birlikte girişimciliğin gelişmesini sağlayan önemli bir araç olmuş

Yıllar itibariyle giderek benimsenen ve yaygınlaşan sistem, ayrı bir uzmanlık alanına gelmiş Bu gelişmelerin etkisiyle 1960’da franchising sektörünün ilk birliği olan IFA ‘Uluslararası Franchise Birliği’ (International Franchise Association) kurulmuştur 1970'li yıllarda Avrupa'da hızla yaygınlaşan franchising sisteminin ülkemizde ki uygulamaları ise, 1980'lerin ikinci yarısına rastlıyor

Türkiye’de de Uluslararası Franchising Derneği (UFRAD) 1991’de franchising sisteminin doğru öğrenilmesini, yürütülmesini ve sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur Franchise vererek Türkiye pazarına ilk giren firmalar; McDonald's, Pizza-Hut, Wendy's ve Kentucky Fried Chicken gibi dünyaca ünlü fast food zincirleri oldu Türkiye'ye fast-food ile giren ve özellikle hizmet sektöründe büyük ilgi ile karşılaşan franchising, özellikle son yıllarda çok hızlı bir biçimde yaygınlaşmaya başladı

__________________