Cevap : Hitit Medeniyeti Müzik Kültürünün Analizinde Arkeolojik Verilerin Rolü

**[KAPLAN]** · 06-18-2009

Kralın, tanrısal karakterler adına yapılan kült törenlerine verdiği önem, onlar adına yapılacak olan törenlerde kullanılan aletler ve tören görevlileri konusundaki eksikliklerin giderilmesi yönündeki kesin emirlerinin anlatılmış olduğu ve Alp'in (2000) çevirisini vermiş olduğu bazı fermanlar ise, kralların bu törenler konusundaki hassasiyetine işaret etmektedir

Öte yandan kral ve kraliçenin Martino'nun (2002) da belirtmiş olduğu bazı bayramlar süresince uğramış oldukları şehirlerde törenlerle karşılanmış oldukları, buralardaki müzikal uygulamaların doğru bir şekilde gerçekleşmesi için gerek çalgıların yapımı ve icrası, gerekse müziğin bu törenlerde yer alma şekilleri konusunda tecrübeli görevlilerin bu şehirlere götürüldüğünü düşündürmektedir

Ünal'ın (1998) kaynaklarda bahsettiği bazı çivi yazılı metinler, yapı inşası ayinleri içerisinde de müzikal etkinliklerin yer aldığını gösterirken, bazı çivi yazılı metinler ise ölü törenlerinde, kült etkinliklerinde dans ve müzik birlikteliğinin yanı sıra, bazı çalgıların ve müzisyen konumunda olan tören görevlilerinin tören bölümlerinin belirlenmesinde kullanılmış olduğuna işaret etmektedir (Alp, 1999)

Hitit Medeniyeti müzik kültürü hakkında bilgi veren en erken arkeolojik veriler arasında yer alan rölyefli keramikler üzerinde, çoğunlukla kabartmalar halinde, içerisinde müzikle ilgili etkinliklerin de yer aldığı kült törenleri ve adak uygulamalarına ilişkin tasvirlerin olduğu görülmektedir

İnandık ve Bitik vazoları üzerinde tasvir edilmiş olan sahneler bu açıdan büyük bir önem taşımaktadır

Bütünü hakkında bilgi sahibi olduğumuz bu vazoların yanı sıra, bu şekildeki arkeolojik verilere ait olduğu düşünülen keramik parçaların üzerlerinde kısmen de olsa müzisyen ve çalgı tasvirlerine yer vermiş olması açısından büyük bir önem taşımaktadır

Üzerinde Hieros gamos (kutsal evlilik) töreniyle ilgili bazı ritüellerin tasvir edilmiş olduğu İnandık keramik vazosu Hitit müzik gruplarının bu törenler içerisindeki yerine işaret eden önemli bir arkeolojik veri olarak karşımıza çıkar

Vazonun en üst frizinde bir akrobasi grubunun yanı sıra iki ayrı müzik grubunun tasvir edilmiş olduğu görülmektedir

Özellike bu friz, aynı etkinlik içerisinde kült törenlerinin yanı sıra eğlence amaçlı etkinliklerin de gerçekleşmiş olduğuna işaret etmektedir

Bu yaklaşım, kült törenlerinin anlatılmış olduğu çivi yazılı tabletler tarafından da desteklenmektedir

İnandık vazosu, iki ya da daha fazla müzik grubunun aynı ortamda ya da aynı tören içerisinde yer almış olduğuna da işaret etmektedir

Bu grupların birbirinin ardından, aynı anda farklı mekânlarda, ya da aynı anda paylaşımlı şekilde (veya bir arada) icra etmiş olabilecekleri düşünülebilir

Vazo üzerindeki alanın kısıtlılığı, özellikle müzik gruplarındaki kişi sayılarının bire bir olarak gerçeği yansıtmadığını ortaya koymaktadır

İlk frizde kordofon ve idyofonların birlikte kullanımlarına işaret eden iki ayrı müzik grubunun tasvir edilmiş olduğu görülmektedir

Benzer bir müzik grubu, vazonun ikinci frizinde de karşımıza çıkmaktadır

Bu şekildeki etkinliklerde saplı lut ve lir icracılarına simbal icracılarının eşlik etmiş olduğu anlaşılmaktadır

06-18-2009	#4
[KAPLAN]	Cevap : Hitit Medeniyeti Müzik Kültürünün Analizinde Arkeolojik Verilerin Rolü Kralın, tanrısal karakterler adına yapılan kült törenlerine verdiği önem, onlar adına yapılacak olan törenlerde kullanılan aletler ve tören görevlileri konusundaki eksikliklerin giderilmesi yönündeki kesin emirlerinin anlatılmış olduğu ve Alp'in (2000) çevirisini vermiş olduğu bazı fermanlar ise, kralların bu törenler konusundaki hassasiyetine işaret etmektedir Öte yandan kral ve kraliçenin Martino'nun (2002) da belirtmiş olduğu bazı bayramlar süresince uğramış oldukları şehirlerde törenlerle karşılanmış oldukları, buralardaki müzikal uygulamaların doğru bir şekilde gerçekleşmesi için gerek çalgıların yapımı ve icrası, gerekse müziğin bu törenlerde yer alma şekilleri konusunda tecrübeli görevlilerin bu şehirlere götürüldüğünü düşündürmektedir Ünal'ın (1998) kaynaklarda bahsettiği bazı çivi yazılı metinler, yapı inşası ayinleri içerisinde de müzikal etkinliklerin yer aldığını gösterirken, bazı çivi yazılı metinler ise ölü törenlerinde, kült etkinliklerinde dans ve müzik birlikteliğinin yanı sıra, bazı çalgıların ve müzisyen konumunda olan tören görevlilerinin tören bölümlerinin belirlenmesinde kullanılmış olduğuna işaret etmektedir (Alp, 1999) Hitit Medeniyeti müzik kültürü hakkında bilgi veren en erken arkeolojik veriler arasında yer alan rölyefli keramikler üzerinde, çoğunlukla kabartmalar halinde, içerisinde müzikle ilgili etkinliklerin de yer aldığı kült törenleri ve adak uygulamalarına ilişkin tasvirlerin olduğu görülmektedir İnandık ve Bitik vazoları üzerinde tasvir edilmiş olan sahneler bu açıdan büyük bir önem taşımaktadır Bütünü hakkında bilgi sahibi olduğumuz bu vazoların yanı sıra, bu şekildeki arkeolojik verilere ait olduğu düşünülen keramik parçaların üzerlerinde kısmen de olsa müzisyen ve çalgı tasvirlerine yer vermiş olması açısından büyük bir önem taşımaktadır Üzerinde Hieros gamos (kutsal evlilik) töreniyle ilgili bazı ritüellerin tasvir edilmiş olduğu İnandık keramik vazosu Hitit müzik gruplarının bu törenler içerisindeki yerine işaret eden önemli bir arkeolojik veri olarak karşımıza çıkar Vazonun en üst frizinde bir akrobasi grubunun yanı sıra iki ayrı müzik grubunun tasvir edilmiş olduğu görülmektedir Özellike bu friz, aynı etkinlik içerisinde kült törenlerinin yanı sıra eğlence amaçlı etkinliklerin de gerçekleşmiş olduğuna işaret etmektedir Bu yaklaşım, kült törenlerinin anlatılmış olduğu çivi yazılı tabletler tarafından da desteklenmektedir İnandık vazosu, iki ya da daha fazla müzik grubunun aynı ortamda ya da aynı tören içerisinde yer almış olduğuna da işaret etmektedir Bu grupların birbirinin ardından, aynı anda farklı mekânlarda, ya da aynı anda paylaşımlı şekilde (veya bir arada) icra etmiş olabilecekleri düşünülebilir Vazo üzerindeki alanın kısıtlılığı, özellikle müzik gruplarındaki kişi sayılarının bire bir olarak gerçeği yansıtmadığını ortaya koymaktadır İlk frizde kordofon ve idyofonların birlikte kullanımlarına işaret eden iki ayrı müzik grubunun tasvir edilmiş olduğu görülmektedir Benzer bir müzik grubu, vazonun ikinci frizinde de karşımıza çıkmaktadır Bu şekildeki etkinliklerde saplı lut ve lir icracılarına simbal icracılarının eşlik etmiş olduğu anlaşılmaktadır