Cevap : Stres

Tanımlar

Bu çalışmada adı geçen kavramlar aşağıda tanımlanmıştır:
Stresle başa çıkma: Kişinin başa çıkma kaynaklarını azaltan çevresi ile olan etkileşimi sonucu ortaya çıkan içsel ve dışsal istekleri yönelten bilişsel ve davranışsal çabalardır ( Folkman, Lazarus, Gruen ve Delon 1986; Akt Kahraman 1995)


Problem çözme: Problem çözme davranışı geniş anlamda bireyin çeşitli seçeneklerini değerlendirip , kendisi ile özdeşleştirdiği ve bu seçeneklerden birini uygulama için seçtiği karmaşık bir süreç olarak tanımlanmaktadır ( Philips ve ark 1984; Akt Kahraman 1995) Bu araştırma önerisinde Problem Çözme Alt Ölçeği’nden alınan puanla belirlenecektir


Sosyal destek arama: Bir davranış olarak bireyin çevresinden yardım istemesi ve yardımı kabul edebilmesidir ( Cobb 1976; Akt Kahraman 1995) Bu araştırma önerisinde Sosyal Destek Arama Alt Ölçeği’nden alınan puanla belirlenecektir


Kaçınma: Bireyin kendisini engelleyen veya tehdit eden yaşantılardan uzaklaşma isteği doğrultusunda gösterdiği yadsıma, geri çekilme, mantığa bürünme gibi psikolojik tepkilerle kendilerine edilen bir savunma tepkisidir (Kahraman 1995) Bu araştırma önerisinde kaçınma, Başaçıkma Stratejisi Ölçeğinin Kaçınma Alt Ölçeğin’nden alınan puanla belirlenecektir

SINIRLILIKLAR

Araştırma önerisinin sınırlılıkları şöyle belirlenmiştir:

1 Araştırmada çalışacak bireyler SSK Ankara Çocuk Hastanesi’nde görev yapan doktor, hemşire, laborant ve hizmetlilerle sınırlı olduğundan araştırmada bulguları benzer niteliklere sahip yerlerde çalışan sağlık çalışanlarına genellenebilir

2 Araştırmada incelenecek olan stresle başa çıkma stratejileri Bahtiyar Eraslan’ın hazırladığı Başa Çıkma Stratejileri Ölçeğinin ölçtüğü maddelerle sınırlıdır

3 Araştırmada Kişisel Bilgi Formu’nda yer alan yaş, cinsiyet, medeni durum, çalışma süresi, çalışılan birim, meslek grubu ve aylık gelir düzeyi değişkenleri ile sınırlıdır

STRES VE STRESLE BAŞA ÇIKMA İLE İLGİLİ KURAMSAL BİLGİLER VE ARAŞTIRMALAR

Bu başlık altında önce stres hakkında genel görüşler, stresin şiddetine etki eden faktörler ve stresin vücuttaki etkileri üzerine bilgiler verilmektedir

A) STRES

Stres kavramının tarihi çok eskilere dayanmaktadır Sözlük anlamı olarak stres 14 yüzyılda güçlük, sıkıntı, kötü talih anlamlarında; 17 yüzyılda felaket, bela dert, keder gibi anlamlarda kullanılmıştır 18 ve 19 yüzyıllarda kavrama yüklenen anlam değişmiş güç, baskı, zor gibi anlamlarda durum ve objelere bağlı kişiye organa veya ruhsal yapıya yönelik zorlamalar olarak kullanılmıştır Cannon stresi acil durum tepkisi olarak tanımlanmış ve temelinde “ biyolojik var oluş ve uyum” ihtiyacını görmüştür Ona göre stres, organizmanın kendi yaşamını ve çevreye uyumunu tehdit eden bir uyarıcıya gösterdiği ver oluş değeri olan bir “savaş ya da kaçma” tepkisidir

Cannon, 1930’larda “homeostatis” terimi kullanarak sistemin kendi iç dengesindeki sürekliliği koruma özelliğinden söz etmiş; yaşamda gerekli olan dengeyi sürdürebilmek için kullanılan “geri bilim” süreçlerini belirlemiş ve incelemiştir (Akt Eraslan 2000)


Stresin fizyolojisi üzerine önemli araştırmalarda bulunmuş olan Selye (1936) ise, stresli bir durumla karşılaşan bireyin vücudunda belirli değişiklikler olduğunu belirtmiş ve bu değişiklikleri “Genel Uyum Sendromu” adını verdiği üç süreçte açıklamıştır ( Akt Eraslan 2000) Bu üç aşamalı sürecin evreleri ise şunlardır:

1 Alarm Tepkisi: Organizma, stres kaynakları ile karşılaştığında biyokimyasal değişiklikler göstermekte ve kendini korumaya hazırlanmaktadır

2 Direnç Dönemi: Stres kaynağının etkilerine rağmen uyum devam ediyorsa, bu dönem oluşmaktadır Organizmanın alarm tepkileri hemen hemen kaybolmakta ve direnç normalin üstüne çıkmaktadır

3 Tükenme dönemi: Organizmanın uyum sağlamaya çalıştığı aynı stres vericiler, uzun süre devam ettiğinde uyum kaybolur Alarm dönemindeki tepkiler tekrar görülür, ama artık değiştirilemez ve bireyde sistematik yıpranmalar ve ölüm meydana gelir
__________________

__________________