Asya Kıtası, Budacılık Ve İslâmlık, Sömürgecilik Ve Bağımsızlık, Asya

**Şengül Şirin** · 06-12-2009

Budacılık ve İslâmlık

Hindistan'da *Buda (M

Ö

558-478)tarafmdan, Brahmacılığa tepki
478) olarak kurulan Güneydoğu Asya'nın her yerinde kenarları yukarıya kıvrık kat kat damlı pagodalar yükseldi

*Kamboçya'da Khmerler görkemli tapınaklar (Angkor Vat, Bayon) yaptılar; bunlarda Hindu ve Buda tarzı birbiriyle kaynaşmıştır

Muhammet peygamberin (570-632) gelişiyle *Araplar, Hıristiyanlık tek gibi tanrıya (Allah) dayanan biri benimsediler

Araplarin yaydığı dini İsIâmlık, Hindistan'a da yerleşti

Bugün Hindistan Yarımadaslı'nda 140 milyon müslüman yaşar: birçok kimse, en çok müslümanın Arap ülkelerinde bulunduğunu sanır, oysa en çok müslüman Hindistan'dadır, islâmlık oradan Uzakdoğu'ya ve Endonezya'ya kadar yayılmıştır

sömürgecilik ve bağımsızlık

XVI

yüzyıldan başlayarak, deniz e-gemenliği, Avrupalılara, Asya imparatorluklarına sataşma olanağı verdi

Portekizliler, Hollandalılar, İngilizler ve Fransızlar, önce basit ticaret acenteleri kurmakla işe başladılar

Ama, Asya ülkelerine ayak bastıktan sonra, oralarda egemenlik kurdular

Büyük Britanya'nın Hindistan'ı ele geçirmesi (1751-1877) batılı devletlere Çin yolunu açtı; onlar da açgözlülükle işe koyuldular

Ruslar Japon Denizi kıyılarına yerleşip Vla-divostok'u kurdular, Japonlar Kore'ye ve Tayvan'a (Formoza) yerleştiler

Fransa, Koşinşin'i işgal etti (1862), Kamboçya üzerinde himaye kurdu (1863-1864), Tonkin ile Annam'ı ele geçirdi (1882-1883)

Avrupalılar görüşlerini, askerlik ve sanayi tekniklerini Asya'ya getirdiler

Ama batının Asya'ya elkoyması, XX

yüzyılda, Asya ülkelerinin uyanmasına yol açtı

Asya Avrupa'dan kurtuluyor

Sömürgeleştirilmiş Asya devletleri, siyasal bağımsızlıklarını ya barışçı yoldan veya uzun mücadelelerden sonra elde edebildiler

Irak daha 1932'de İngiliz vesayetini kaldırıp attı, ama öteki ülkelerin sonra özgürlüklerine kavuşabildiler

1946'da Filipinler Amerika Birleşik Devletleri'nin elinden kurtuldu

Aynı yıl, Fransız mandası altındaki ülkeler (Suriye, Lübnan) bağımsızlık elde ettiler

Sonra 1949 ile 1954 arasında birbiri ardından İndonezya, Hindistan, Birmanya, Seylan (Sri Lanka) ve Çinhindi bağımsızlığa kavuştu

Bununla birlikte, resmen bağımsız olan bazı devletler, siyasa! ve ekonomik bakımdan gene de büyük devletlere bağlı kaldılar

Artık askerî güce gerek yoktur, para gücü yeter

Buna yeni-sömürgecilik denir

Bu değişikliklerin yanı sıra Asya, içeriden de değişmek zorunda kaldı

Bunun en ilgi çekici Örneği Çin'de oldu; Çinliler, İngilizlerle Japonları kovduktan sonra,

1946'da komünist rejimi benimsediler

06-12-2009	#1
Şengül Şirin	Asya Kıtası, Budacılık Ve İslâmlık, Sömürgecilik Ve Bağımsızlık, Asya Budacılık ve İslâmlık Hindistan'da Buda (MÖ 558-478)tarafmdan, Brahmacılığa tepki 478) olarak kurulan Güneydoğu Asya'nın her yerinde kenarları yukarıya kıvrık kat kat damlı pagodalar yükseldi Kamboçya'da Khmerler görkemli tapınaklar (Angkor Vat, Bayon) yaptılar; bunlarda Hindu ve Buda tarzı birbiriyle kaynaşmıştır Muhammet peygamberin (570-632) gelişiyle Araplar, Hıristiyanlık tek gibi tanrıya (Allah) dayanan biri benimsediler Araplarin yaydığı dini İsIâmlık, Hindistan'a da yerleşti Bugün Hindistan Yarımadaslı'nda 140 milyon müslüman yaşar: birçok kimse, en çok müslümanın Arap ülkelerinde bulunduğunu sanır, oysa en çok müslüman Hindistan'dadır, islâmlık oradan Uzakdoğu'ya ve Endonezya'ya kadar yayılmıştır sömürgecilik ve bağımsızlık* XVI yüzyıldan başlayarak, deniz e-gemenliği, Avrupalılara, Asya imparatorluklarına sataşma olanağı verdi Portekizliler, Hollandalılar, İngilizler ve Fransızlar, önce basit ticaret acenteleri kurmakla işe başladılar Ama, Asya ülkelerine ayak bastıktan sonra, oralarda egemenlik kurdular Büyük Britanya'nın Hindistan'ı ele geçirmesi (1751-1877) batılı devletlere Çin yolunu açtı; onlar da açgözlülükle işe koyuldular Ruslar Japon Denizi kıyılarına yerleşip Vla-divostok'u kurdular, Japonlar Kore'ye ve Tayvan'a (Formoza) yerleştiler Fransa, Koşinşin'i işgal etti (1862), Kamboçya üzerinde himaye kurdu (1863-1864), Tonkin ile Annam'ı ele geçirdi (1882-1883) Avrupalılar görüşlerini, askerlik ve sanayi tekniklerini Asya'ya getirdiler Ama batının Asya'ya elkoyması, XX yüzyılda, Asya ülkelerinin uyanmasına yol açtı Asya Avrupa'dan kurtuluyor Sömürgeleştirilmiş Asya devletleri, siyasal bağımsızlıklarını ya barışçı yoldan veya uzun mücadelelerden sonra elde edebildiler Irak daha 1932'de İngiliz vesayetini kaldırıp attı, ama öteki ülkelerin sonra özgürlüklerine kavuşabildiler 1946'da Filipinler Amerika Birleşik Devletleri'nin elinden kurtuldu Aynı yıl, Fransız mandası altındaki ülkeler (Suriye, Lübnan) bağımsızlık elde ettiler Sonra 1949 ile 1954 arasında birbiri ardından İndonezya, Hindistan, Birmanya, Seylan (Sri Lanka) ve Çinhindi bağımsızlığa kavuştu Bununla birlikte, resmen bağımsız olan bazı devletler, siyasa! ve ekonomik bakımdan gene de büyük devletlere bağlı kaldılar Artık askerî güce gerek yoktur, para gücü yeter Buna yeni-sömürgecilik denir Bu değişikliklerin yanı sıra Asya, içeriden de değişmek zorunda kaldı Bunun en ilgi çekici Örneği Çin'de oldu; Çinliler, İngilizlerle Japonları kovduktan sonra, 1946'da komünist rejimi benimsediler __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır