Akkoyunlular hükümdarları

Akkoyunlular hükümdarları

Kara Yülük Osman (1378 - 1435)
Ali (1435-1438)
Hamza Bey (1435 - 1444)
Cihangir (1444 - 1469) Batı kesmini hükümetmişti
Uzun Hasan (1452 - 1478) 1467'de birleştirmişti
Halil (1478)
Yakup (1478 - 1490)
Baysungur (1490 - 1493)
Rüstem (1493 - 1497)
Ahmet Gövde (1497)
Murat (1497) Kum civarı
Elvend (1498 - 1502) Azerbaycan ve Diyarbakır civarı
Muhammed Mirza (1498 - 1500) Fars bölgesi
Murat (1502 - 1508) Tekrar birleştirmişti
1435 - 1438 = Ali ile Mamza arasındaki mücadele dönemi
1497 - 1502 = Murat, Elvend ve Muhammed arasındaki mücadele dönemi
Devlet Yönetimi

Türk devlet geleneğini sürdüren Akkoyunlular, bütün ülkeyi hükümdar ailesinin ortak malı sayarlardı Hanedan üyelerinden biri öbürlerince hükümdar olarak tanınırdı Öbür bey ve şehzadeler de "uluğ bey" ya da "han" unvanıyla anılan bu hükümdara bağlı kalmak koşuluyla illere vali atanır ve gittikleri yerde yan bağımsız hareket ederlerdi
Devlet örgütünün merkezi Büyük Divan' di Bu divana bağlı Eşraf Divanları ayrı ayrı devlet görevlerinden sorumlu tutulurdu Sa-hib denen vezirler, hükümdar ailesinden büyük boyların beyleri ve kazasker Büyük Divan'm doğal üyesiydiler Ayrıca illerde divanın küçük bir örneği bulunurdu İllerde hukuk işlerine kadılar, din işlerine de müftüler bakardı

Akkoyunlular'ın düzenli bir devlet olarak 100 yıl süren egemenlikleri hemen hemen tümüyle savaşlarla geçti Gerek devlet yönetiminde, gerek askeri örgütlenmede Osmanhlar'ı örnek alan Uzun Hasan bu alanlarda çok önemli yenilikler yaptı Onun zamanında ordu, Osmanlılar'da olduğu gibi kasaba ve köylerden devşirilen piyade azapları, illerdeki beylerin emrinde toprağa bağlı tımarlı sipahiler ve göçer Türkmen boylarından toplanan atlı askerlerden oluşan bir yapıya kavuşturuldu "Hasan Padişah Kanunları" adıyla bilinen yasaları koyan Uzun Hasan, Kuran'ı ve birçok bilimsel yapıtı Türkçe'ye çevirtmiş, bilginleri ve sanatçıları çevresinde toplamıştı Ali Kuşçu, Celaleddin Devvani ve Isa Savcı gibi bilim adamları, Diyarbakır ve Tebriz'i birer bilim ve kültür merkezi yapmaya çalışan Akkoyunlu hükümdarlarının koruyuculuğu altında önemli yapıtlar verdiler

Akkoyunlular ile Osmanlılar arasında, özellikle mimarlık alanında çok yakın bir etkileşim olduğu açıkça görülebilir Başta Diyarbakır ve Mardin olmak üzere Ahlat, Hasankeyf, Erzincan, Bayburt köyleri ve Hasankale'de Akkoyunlular'dan kalma birçok cami, türbe, medrese, kale, kale surları ve yazıt vardır Bunlardan en önemlileri Diyarbakır'daki Şeyh Matar ve Şeyh Safa camileri, Mardin'deki Sultan Kasım Medresesi ve Ahlat'taki Emir Bayındır Camisi ile kümbetidir Müslüman olmadan önce koyun totemine bağlı olan Akkoyunlular, İslam dinini benimsedikten sonra da bu toteme bağlılıklarını sürdürerek bayraklarını ve mezar taşlarını koyun resimleriyle süslediler

__________________