Cevap : Üstün İnsan Mı? Biyolojik Robot Mu?

**Şengül Şirin** · 06-12-2009

Bu alandaki tüm çalışmalar birçok
güncel etik konuyu tartışmaya açtığı gibi
gelecekte de önemli etik sorunlar
meydana getirme potansiyeli
taşımaktadır

Bunlardan en önemlisi
“kişi mahremiyeti” konusudur

Örneğin,
işverenler, pazarlamacılar ve devletler
halkın ve bireylerin zihin süreçler ve
mental kapasiteleri, güvenilirlikleri,
kişilik özellikleri ve yetenekleri ile ilgili
bilgileri elde etme yönünde güçlü bir
istek göstermektedirler

Bu durum doğal
olarak bireyin mahremiyetinin nasıl, ne
zaman veya ne şekilde ihlal edileceği
konusunda önemli şüphelerin gündeme
gelmesi kaçınılmazdır

Beyin görüntüleme ile ilgili otaya
çıkan ve objektif olan bir diğer etik
problem ise; her ne kadar beyin
düzlemindeki ölçümler ilkesel olarak,
bireyin davranışsal veya istemsel
ölçümlerden daha çok psikolojik durum
ve özelliklerini ortaya çıkaracak şekilde
olsa da, bunlar tam anlamıyla gerçeği
yansıtmaktan uzaktırlar

Beyin
aktivitesinin görüntülenmesinden
yorumlanarak çıkarsama yapılan
psikolojik özellikler ve durumlar birçok
farklı tabaka içeren tek bir sürecin
istatistiksel analizi ve
yorumsanmasından ibarettir

Dolayısıyla,
elde edilen bilgiyi kullanacak olan
kişilerin (işveren, yargı, tüketici, vb

) bu
işlemin karmaşıklığını göz ardı ederek
bilgiyi tartışmasız bir gerçek olarak
kabul etmeleri tehlikesi bulunmaktadır

b) Beyin üzerinde etkili maddelerin
araştırılması (psikofarmakoloji):
Bu alanda yürütülen araştırmaları iki
başlık altında ele alabiliriz

Bunlardan
birincisi; bilincin ilaçlarla
güçlendirilmesine yönelik ilaç
çalışmaları, diğeri ise; ruhsal durum ve
duygusal fonksiyonların ilaçlarla
güçlendirilmesine yönelik ilaç
çalışmalarıdır

Günümüzde her iki alandaki ilaç
çalışmalarının da askeri amaçlar
doğrultusunda kullanılması için önemli
çalışmalar yapılmaktadır

Askerlerin
savaşma gücünü artırma (mind-altering
drugs), yorgunluk ve uykusuzluğa karşı
direnci artıran ilaçlar (short-acting sleepinducing
medications), savaş korku ve
gerilimini azaltıcı ilaçlar
(psychostimulants), bu tür askeri
psikofarmakolojik çalışmaların başında
gelmektedir

Bu tür ilaçların askeri
amaçlı kullanımı birçok etik sorunu
gündeme getirmektedir (11)

Bu
bölümde sadece sivil amaçlı
psikofarmakolojik çalışmaların etik
boyutu ele alınacaktır

Bilincin ilaçlarla güçlendirilmesine
yönelik ilaç çalışmaları; Birçok
nöropsikiyatrik hastalık, normal insani
durumları da içeren geniş bir spektrum
düzleminde oluşmaktadır

Eğer bazı
ilaçlar bilinç bozukluğu bulunan
insanların bilincini düzeltiyorsa, bu
ilaçların normal insanların üzerinde ne
tür bir etki oluşturacağı önemli bir soru
olarak gündeme gelmektedir

İlaçlarla güçlendirmenin hedeflediği
iki bilinç sistemi bulunmaktadır

Bunlar;
dikkat ve hafızadır

Uyarıcı ilaçlar olan
methylphenidate (Ritalin) ve
amphetamine (Adenall) hiperaktivite
bozukluğu olan kişilerin dikkat
bozukluğunu düzelttiği gibi normal
insanların dikkat yeteneğini de
güçlendirmektedir

ADHD (attention

06-12-2009	#4
Şengül Şirin	Cevap : Üstün İnsan Mı? Biyolojik Robot Mu? Bu alandaki tüm çalışmalar birçok güncel etik konuyu tartışmaya açtığı gibi gelecekte de önemli etik sorunlar meydana getirme potansiyeli taşımaktadır Bunlardan en önemlisi “kişi mahremiyeti” konusudur Örneğin, işverenler, pazarlamacılar ve devletler halkın ve bireylerin zihin süreçler ve mental kapasiteleri, güvenilirlikleri, kişilik özellikleri ve yetenekleri ile ilgili bilgileri elde etme yönünde güçlü bir istek göstermektedirler Bu durum doğal olarak bireyin mahremiyetinin nasıl, ne zaman veya ne şekilde ihlal edileceği konusunda önemli şüphelerin gündeme gelmesi kaçınılmazdır Beyin görüntüleme ile ilgili otaya çıkan ve objektif olan bir diğer etik problem ise; her ne kadar beyin düzlemindeki ölçümler ilkesel olarak, bireyin davranışsal veya istemsel ölçümlerden daha çok psikolojik durum ve özelliklerini ortaya çıkaracak şekilde olsa da, bunlar tam anlamıyla gerçeği yansıtmaktan uzaktırlar Beyin aktivitesinin görüntülenmesinden yorumlanarak çıkarsama yapılan psikolojik özellikler ve durumlar birçok farklı tabaka içeren tek bir sürecin istatistiksel analizi ve yorumsanmasından ibarettir Dolayısıyla, elde edilen bilgiyi kullanacak olan kişilerin (işveren, yargı, tüketici, vb) bu işlemin karmaşıklığını göz ardı ederek bilgiyi tartışmasız bir gerçek olarak kabul etmeleri tehlikesi bulunmaktadır b) Beyin üzerinde etkili maddelerin araştırılması (psikofarmakoloji): Bu alanda yürütülen araştırmaları iki başlık altında ele alabiliriz Bunlardan birincisi; bilincin ilaçlarla güçlendirilmesine yönelik ilaç çalışmaları, diğeri ise; ruhsal durum ve duygusal fonksiyonların ilaçlarla güçlendirilmesine yönelik ilaç çalışmalarıdır Günümüzde her iki alandaki ilaç çalışmalarının da askeri amaçlar doğrultusunda kullanılması için önemli çalışmalar yapılmaktadır Askerlerin savaşma gücünü artırma (mind-altering drugs), yorgunluk ve uykusuzluğa karşı direnci artıran ilaçlar (short-acting sleepinducing medications), savaş korku ve gerilimini azaltıcı ilaçlar (psychostimulants), bu tür askeri psikofarmakolojik çalışmaların başında gelmektedir Bu tür ilaçların askeri amaçlı kullanımı birçok etik sorunu gündeme getirmektedir (11) Bu bölümde sadece sivil amaçlı psikofarmakolojik çalışmaların etik boyutu ele alınacaktır Bilincin ilaçlarla güçlendirilmesine yönelik ilaç çalışmaları; Birçok nöropsikiyatrik hastalık, normal insani durumları da içeren geniş bir spektrum düzleminde oluşmaktadır Eğer bazı ilaçlar bilinç bozukluğu bulunan insanların bilincini düzeltiyorsa, bu ilaçların normal insanların üzerinde ne tür bir etki oluşturacağı önemli bir soru olarak gündeme gelmektedir İlaçlarla güçlendirmenin hedeflediği iki bilinç sistemi bulunmaktadır Bunlar; dikkat ve hafızadır Uyarıcı ilaçlar olan methylphenidate (Ritalin) ve amphetamine (Adenall) hiperaktivite bozukluğu olan kişilerin dikkat bozukluğunu düzelttiği gibi normal insanların dikkat yeteneğini de güçlendirmektedir ADHD (attention __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır