Cevap : İş Sözleşmesi Kurarken Nelere Dikkat Etmeliyiz ?

**Şengül Şirin** · 06-11-2009

Ayrıca, 50 ve üzeri işçi çalıştıran işyerleri işyerinde hekim bulundurmak zorundadır

Unutmayın …?
İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları

Özel sektör işyerlerinde % 3 özürlü,
Kamu işyerlerinde ise % 4 özürlü ve % 2 eski hükümlü işçiyi

meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler

Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır Özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu kapsamında çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır

Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür

Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür

İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır

İşveren, çalıştırmakla yükümlü olduğu özürlü ve eski hükümlü işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile bulmak zorundadır

İşçinin nitelikleri, çalışma şartları gb konular Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir

Tekrar İşe Alma Zorunluluğu

1) İK

29

md

toplu işten çıkarma durumunda 6 ay içinde işveren yeni işçi alamaz

Eğer işçi alınacaksa önce eski işçisini almalıdır

2) Kanuni bir görev nedeniyle işinden ayrılan işçi geri dönerse işveren işe almak zorundadır

Bu kurala uymayan işveren, 3 aylık ücret tutarında tazminat öder

3)Hastalık nedeniyle işten ayrılan gazeteci iyileşirse tekrar işe alınmalıdır

4) Sakatlanan işten ayrılan işçi (6 aylık ücreti tutarında tazminat öder

)

5) Sendikal görevi sona eren işçi 3 ay içinde ise girmeyi talep eder

işveren de 1 ay içinde işe alır

İş Sözleşmesi Yapma Yasağı

İşveren işçi ile sözleşme yaparken bir takım yasaklara ve sınırlamalara dikkat etmelidir

Küçük işçilere ilişkin Yasaklar

15 yaşını doldurmamış çocukların çalışması yasaktır

Ancak 14 yaşını doldurmuş ve ilk öğretimini tamamlamış çocuklar hafif işlerde çalıştırılabilir

Kadın işçilere ilişkin Yasaklar;

Kadın işçiler doğumdan önceki 8 hafta ve doğumdan sonraki 8 hafta toplam 16 hafta çalıştırılamazlar

• Çoğul gebelik halinde doğumdan önceki 8 haftaya 2 hafta daha eklenir

Not … !

Kadın işçi isterse doktor onayı ile doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir

Bu durumda çalıştığı süre sonrasına eklenir

İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜGÜ

1) İş Sözleşmesinin Geçersizliği

İş sözleşmesinde; ehliyet ya da şekil noksanlığı varsa, sözleşme ahlaka, hukuka aykırı ise sözleşmenin konusu imkansız ise sözleşme geçersiz olur

Sözleşme herkes tarafından ileri sürülebilir

Hakim de bu durumu re'sen (kendiliğinden) dikkate alır

Geçersizlikle sözleşme ölü doğmuş kabul edilir

Bazen iş sözleşmesi kısmen geçersiz olabilir

Örneğin; 14 yaşında tünel inşaatında çalışan çocuk işçinin sözleşmesi geçersiz olur

Ancak çalıştığı sürede işçilik ve sigortalılık haklarından yararlanır

2) İş Sözleşmesinin iptali:

Tarafların iradesi; hata, hile, ikrah (zorlama), gabin (aşırı yararlanma) ile sakatlanmış ise sözleşme iptal edilir

Sözleşmenin İptali İle Geçersizliği Arasındaki Farklar

1) Geçersiz bir iş sözleşmesi taraflar istese bile geçerli hale getirilemez

Ancak iptal durumunda taraflar isterlerse sözleşme devam edebilirler

2) Geçersiz iş sözleşmesinde zaman aşımı yoktur

Yani, her zaman ileri sürülebilir, iptalde ise zaman aşımı meydana gelmesinden itibaren 1 yıl öğrenilmesinden itibaren 6 iş günüdür

İş sözleşmesinin kurulması ile işçi ve işveren çeşitli borç ve yükümlülükler altına girmektedir

İşçinin Borçları

1- Çalışma Borcu

- Bizzat çalışma borcu

- İşçinin özenle çalışma borcu

- İşverene bağımlı şekilde çalışma borcu

2- Sadakat Borcu

3- Disiplin Borcu

İşverenin Borçları

Ücret Ödeme Borcu (en önemli borç, ücret ödeme borcudur)
İşçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerini alma borcu
Eşit davranma borcu
İşe uygun işçi çalıştırma borcu
İşçinin buluşlarından ötürü ödeme yapma borcu
İş nedeniyle zarar gören işçiye alet, taşıt ve hayvanları tazmin borcu

Not :

İşveren sendikalı sendikasız işçi ayrımı yaparsa işçiye 1 yıllık ücretinden az olmayacak tazminat öder

Eşit davranmazsa (ayrım yaparsa) 4 aylık ücret tutarında tazminat öder

İşverenler işyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarını en geç 2 iş günü içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır

İş İlişkisinin Ücret yönünden Düzenlenmesi

Ücret;

İşverenin iş sözleşmesinden doğan en önemli borcudur

Ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya 3

tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır

İş sözleşmesinin 3 unsuru vardır

Bir iş karşılığında ödenmesi:
İşveren veya 3

kişilerce ödenmesi:
Para olarak ödenmesi:

Ücretin mutlaka para olarak ödenmesi gerekir

Geniş anlamda ücret asıl ücret + prim, ikramiye ve sosyal yardımdır

(Bunlar malla ödenebilir

) Dar anlamda ücrete asıl ücret denir

06-11-2009	#3
Şengül Şirin	Cevap : İş Sözleşmesi Kurarken Nelere Dikkat Etmeliyiz ? Ayrıca, 50 ve üzeri işçi çalıştıran işyerleri işyerinde hekim bulundurmak zorundadır Unutmayın …? İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları Özel sektör işyerlerinde % 3 özürlü, Kamu işyerlerinde ise % 4 özürlü ve % 2 eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır Özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu kapsamında çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır İşveren, çalıştırmakla yükümlü olduğu özürlü ve eski hükümlü işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile bulmak zorundadır İşçinin nitelikleri, çalışma şartları gb konular Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir Tekrar İşe Alma Zorunluluğu 1) İK 29 md toplu işten çıkarma durumunda 6 ay içinde işveren yeni işçi alamaz Eğer işçi alınacaksa önce eski işçisini almalıdır 2) Kanuni bir görev nedeniyle işinden ayrılan işçi geri dönerse işveren işe almak zorundadır Bu kurala uymayan işveren, 3 aylık ücret tutarında tazminat öder 3)Hastalık nedeniyle işten ayrılan gazeteci iyileşirse tekrar işe alınmalıdır 4) Sakatlanan işten ayrılan işçi (6 aylık ücreti tutarında tazminat öder) 5) Sendikal görevi sona eren işçi 3 ay içinde ise girmeyi talep eder işveren de 1 ay içinde işe alır İş Sözleşmesi Yapma Yasağı İşveren işçi ile sözleşme yaparken bir takım yasaklara ve sınırlamalara dikkat etmelidir Küçük işçilere ilişkin Yasaklar 15 yaşını doldurmamış çocukların çalışması yasaktır Ancak 14 yaşını doldurmuş ve ilk öğretimini tamamlamış çocuklar hafif işlerde çalıştırılabilir Kadın işçilere ilişkin Yasaklar; Kadın işçiler doğumdan önceki 8 hafta ve doğumdan sonraki 8 hafta toplam 16 hafta çalıştırılamazlar • Çoğul gebelik halinde doğumdan önceki 8 haftaya 2 hafta daha eklenir Not … ! Kadın işçi isterse doktor onayı ile doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir Bu durumda çalıştığı süre sonrasına eklenir İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜGÜ 1) İş Sözleşmesinin Geçersizliği İş sözleşmesinde; ehliyet ya da şekil noksanlığı varsa, sözleşme ahlaka, hukuka aykırı ise sözleşmenin konusu imkansız ise sözleşme geçersiz olur Sözleşme herkes tarafından ileri sürülebilir Hakim de bu durumu re'sen (kendiliğinden) dikkate alır Geçersizlikle sözleşme ölü doğmuş kabul edilir Bazen iş sözleşmesi kısmen geçersiz olabilir Örneğin; 14 yaşında tünel inşaatında çalışan çocuk işçinin sözleşmesi geçersiz olur Ancak çalıştığı sürede işçilik ve sigortalılık haklarından yararlanır 2) İş Sözleşmesinin iptali: Tarafların iradesi; hata, hile, ikrah (zorlama), gabin (aşırı yararlanma) ile sakatlanmış ise sözleşme iptal edilir Sözleşmenin İptali İle Geçersizliği Arasındaki Farklar 1) Geçersiz bir iş sözleşmesi taraflar istese bile geçerli hale getirilemez Ancak iptal durumunda taraflar isterlerse sözleşme devam edebilirler 2) Geçersiz iş sözleşmesinde zaman aşımı yoktur Yani, her zaman ileri sürülebilir, iptalde ise zaman aşımı meydana gelmesinden itibaren 1 yıl öğrenilmesinden itibaren 6 iş günüdür İş sözleşmesinin kurulması ile işçi ve işveren çeşitli borç ve yükümlülükler altına girmektedir İşçinin Borçları 1- Çalışma Borcu - Bizzat çalışma borcu - İşçinin özenle çalışma borcu - İşverene bağımlı şekilde çalışma borcu 2- Sadakat Borcu 3- Disiplin Borcu İşverenin Borçları Ücret Ödeme Borcu (en önemli borç, ücret ödeme borcudur) İşçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerini alma borcu Eşit davranma borcu İşe uygun işçi çalıştırma borcu İşçinin buluşlarından ötürü ödeme yapma borcu İş nedeniyle zarar gören işçiye alet, taşıt ve hayvanları tazmin borcu Not : İşveren sendikalı sendikasız işçi ayrımı yaparsa işçiye 1 yıllık ücretinden az olmayacak tazminat öder Eşit davranmazsa (ayrım yaparsa) 4 aylık ücret tutarında tazminat öder İşverenler işyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarını en geç 2 iş günü içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır İş İlişkisinin Ücret yönünden Düzenlenmesi Ücret; İşverenin iş sözleşmesinden doğan en önemli borcudur Ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya 3 tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır İş sözleşmesinin 3 unsuru vardır Bir iş karşılığında ödenmesi: İşveren veya 3 kişilerce ödenmesi: Para olarak ödenmesi: Ücretin mutlaka para olarak ödenmesi gerekir Geniş anlamda ücret asıl ücret + prim, ikramiye ve sosyal yardımdır (Bunlar malla ödenebilir) Dar anlamda ücrete asıl ücret denir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır