Cevap : Türkiye'de Kuklacılık Ve İpli Ahşap Kukla Yapımı

**Şengül Şirin** · 06-06-2009

3

4

Kukla Yapımında Kullanılan Araç-Gereçler

3

4

1

Kullanılan Araçlar:

a- İskarpela : Marangozlukta ağaç delmek için çelikten yapılmış, ucu badem şeklinde bir araçtır ( Ağakay 1974)

(Bkz

Şekil 1)

Şekil 1 : İskarpela

b- Tokmak : Ağaçtan yapılmış iri bir çekiçtir ( Ağakay 1974)

(Bkz

Şekil 2)

Şekil 2 : Tokmak, fırça, zımpara (soldan sağa doğru)
Ş ekil 3 : Mengene 3

4

2

Kullanılan Gereçler :
a- Zımpara : Ağaçtan oyularak yapılan kuklalar üzerindeki fazlalığı ve talaşı almak için kullanılır

(Bkz

Şekil 2)

b- Boya : Su bazlı analin boya
c- Vernik : Bilinenen cila türlerinden olup yağlı selülozik, ispirtolu, reçineli olabilir

Piyasada çeşitli isimler altında satılmaktadır (Bilgin 1997)

d- Kütük : Ihlamur ağacından kesilen silindir biçimindeki tahta parçası (Bkz

Şekil 4)
c- Fırça : Kuklaları boyamak için kullanılan çeşitli boylardaki guvaş boya fırçalarıdır

(Bkz

Şekil 2)

d- Mengene : Herhangi bir ürünü sıkıştırmak için kullanılan bir çeşit presdir ( Ağakay 1974)

(Bkz

Şekil 3)

Ş ekil 4 : Kütük

3

5

İpli Ahşap Kukla Yapım Tekniği
3

5

1

Başın Hazırlanması (İŞLEM BASAMAKLARI) :
a

Kütüğün kabuğunu soyunuz

(Bkz

Şekil 5)

Ş ekil 5 : Kütüğün kabuğunun soyulması

b

Iskarpela ile burun yerini oyunuz

(Bkz

Şekil 6)

Şekil 6 : İskarpela ile burun yerinin oyulması

c

Iskarpela ile ağız yerini oyunuz

(Bkz

Şekil 7)

Ş ekil 7: İskarpela ile ağız yerinin oyulması

d

Çene yerini belirleyip,oyunuz

e

Çene yerini zımparalayınız

f

Çeneye son şeklini veriniz

g

Göz yerlerini belirleyiniz

h

Göze son şeklini veriniz

i

Oyulan kısımları zımparalayarak düzeltiniz

(Bkz

Şekil 8)

Ş ekil 8 : Oyulan kısımların zımpara ile düzeltilmesi

Şekil 9 : Yüzün tamamlanmış şekli

3

5

2

Yüze Boya YapmahİŞLEM BASAMAKLARI) :

a

Fırça ile yüzün üzerindeki ağaç tozlarını temizleyiniz(Bkz

Şekil 10)

Ş ekil 10 : Fırça ile yüzün üzerindeki ağaç tozlarının temizlenmesi

b

Beyaz analin boya ile yüzü boyayınız (Bkz

Şekil 11)

Ş ekil 11 : Beyaz analin boya ile yüzün boyanması

c

Kaş, göz, dudak yerlerini istenilen şekilde boyayınız (Bkz

Şekil 12)

d

Yüze vernik sürünüz

Ş ekil 12 : Kaş, göz, dud k yerlerinn boyanması ve yüze vernik sürülmesi

3

5

3

El Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) : a

Ihlamur ağacını oyarak, el şeklini veriniz(Bkz

Şekil 13)

Ş ekil 13 : Ihlamur ağacının oyularak el şeklinin verilmesi

Ş ekil 14 : Elin ten rengi ile boyanması ve vernik sürülmesi

3

5

4

Ayak Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) : a

Ihlamur ağacına ayak şeklini veriniz

b

Ayağı kırmızı renk ile boyayınız(Bkz

Şekil 15)

c

Vernik sürünüz

Ş ekil 15 : Ayağın kırmızı renk ile boyanması

3

5

Kolları Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) :

a

Kolu elin bilek kısmındaki boşluğuna yerleştiriniz( Bkz

Şekil 16)

b

Kolun dirsek kısmıyla elin bilekten uzanan yerine vida ile birleştiriniz

(Not: Eklem yerlerinin rahatlıkla oynayabilmesi için vidalı kısmın oluk şeklinde oyulması gerekir

)
b

Eli ten renginde boyayınız(Bkz

Şekil 4b)

c

Ele vernik sürünüz

Ş ekil 16 : Kolun el ile birleştirilmesi

3

5

6

Ayakları Bacaklarla Birleştirme (İŞLEMBASAMAKLARI) :
a

Bacakları ayağın bilek kısmındaki boşluğuna yerleştiriniz( Bkz

Şekil 17)

b

Bacağın diz kapağı kısmını üst bacağa vida ile birleştiriniz

(Not : Eklem yerlerinin rahatlıkla oynayabilmesi için vidalı kısmın oluk şeklinde oyulması gerekir

)

Ş ekil 17

Ayağın bacak ile birleştirilmesi

3

5

7

Gövdeyi Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) :

a

Ihlamur ağacına şekil vererek gövdeyi oluşturunuz

( Bkz

Şekil 18)

b

Gövdenin üst kısmına başı takmak için bir adet alt kısmına bacakları yerleştirmek üzere iki adet delik açınız

Şekil 18: Gövde olacak parça mengenede sıkıştırılarak şekil verilir

3

5

8

Kıyafeti Hazırlama (İŞLEMBASAMAKLARI) :
a

Kıyafet patronlarını alınız

b

Patronları kumaşa çizip, kesiniz

c

Kestiğiniz elbise parçalarını dikerek birleştiriniz

d

Elbiseyi kuklaya giydiriniz

3

5

9

İpli Kuklada Kumandayı Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI):
a

Bir adet yaklaşık 12cm uzunluğunda 2

5cm

eninde silindir tahta parçası bir adet de daha kısa olan tahta parçalarını alınız

b

Uzun parçanın üst kısmına yakın yerini oluk biçiminde oyunuz
c

Kısa olan parçayı oyulan kısma artı biçim oluşturacak şekilde yatay olarak yerleştiriniz

( Bkz

Şekil 19)

Ş ekil 19 : İpli kuklanın kumandası

Şekil 20: Kuklanın kumandasına iplerin bağlanıp kuklaya geçirilmesi

Ş ekil 21 : İpli Ahşap Kukla İbiş

3

5

10

Kuklaya Kumandayı Geçirme (İŞLEM BASAMAKLARI) :
a

Artı şeklinde hazırlanmış ahşap kumandanın dört bir köşesinde çizgi biçiminde oluşturulan oluklardan ipleri bağlayıp, düğümleyiniz

b

İplerin diğer uçlarını kuklanın iki baş parmağına, başındaki çiviye ve sırtında yer alan çiviye geçirerek bağlayınız

( Bkz

Şekil 20)

06-06-2009	#5
Şengül Şirin	Cevap : Türkiye'de Kuklacılık Ve İpli Ahşap Kukla Yapımı 34 Kukla Yapımında Kullanılan Araç-Gereçler 341 Kullanılan Araçlar: a- İskarpela : Marangozlukta ağaç delmek için çelikten yapılmış, ucu badem şeklinde bir araçtır ( Ağakay 1974)(Bkz Şekil 1) Şekil 1 : İskarpela b- Tokmak : Ağaçtan yapılmış iri bir çekiçtir ( Ağakay 1974) (Bkz Şekil 2) Şekil 2 : Tokmak, fırça, zımpara (soldan sağa doğru) Ş ekil 3 : Mengene 342 Kullanılan Gereçler : a- Zımpara : Ağaçtan oyularak yapılan kuklalar üzerindeki fazlalığı ve talaşı almak için kullanılır (Bkz Şekil 2) b- Boya : Su bazlı analin boya c- Vernik : Bilinenen cila türlerinden olup yağlı selülozik, ispirtolu, reçineli olabilir Piyasada çeşitli isimler altında satılmaktadır (Bilgin 1997) d- Kütük : Ihlamur ağacından kesilen silindir biçimindeki tahta parçası (Bkz Şekil 4) c- Fırça : Kuklaları boyamak için kullanılan çeşitli boylardaki guvaş boya fırçalarıdır (Bkz Şekil 2) d- Mengene : Herhangi bir ürünü sıkıştırmak için kullanılan bir çeşit presdir ( Ağakay 1974) (Bkz Şekil 3) Ş ekil 4 : Kütük 3 5 İpli Ahşap Kukla Yapım Tekniği 3 51 Başın Hazırlanması (İŞLEM BASAMAKLARI) : a Kütüğün kabuğunu soyunuz (Bkz Şekil 5) Ş ekil 5 : Kütüğün kabuğunun soyulması b Iskarpela ile burun yerini oyunuz (Bkz Şekil 6) Şekil 6 : İskarpela ile burun yerinin oyulması c Iskarpela ile ağız yerini oyunuz (Bkz Şekil 7) Ş ekil 7: İskarpela ile ağız yerinin oyulması d Çene yerini belirleyip,oyunuz e Çene yerini zımparalayınız f Çeneye son şeklini veriniz g Göz yerlerini belirleyiniz h Göze son şeklini veriniz i Oyulan kısımları zımparalayarak düzeltiniz (Bkz Şekil 8) Ş ekil 8 : Oyulan kısımların zımpara ile düzeltilmesi Şekil 9 : Yüzün tamamlanmış şekli 352 Yüze Boya YapmahİŞLEM BASAMAKLARI) : a Fırça ile yüzün üzerindeki ağaç tozlarını temizleyiniz(Bkz Şekil 10) Ş ekil 10 : Fırça ile yüzün üzerindeki ağaç tozlarının temizlenmesi b Beyaz analin boya ile yüzü boyayınız (Bkz Şekil 11) Ş ekil 11 : Beyaz analin boya ile yüzün boyanması c Kaş, göz, dudak yerlerini istenilen şekilde boyayınız (Bkz Şekil 12) d Yüze vernik sürünüz Ş ekil 12 : Kaş, göz, dud k yerlerinn boyanması ve yüze vernik sürülmesi 353 El Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) : a Ihlamur ağacını oyarak, el şeklini veriniz(Bkz Şekil 13) Ş ekil 13 : Ihlamur ağacının oyularak el şeklinin verilmesi Ş ekil 14 : Elin ten rengi ile boyanması ve vernik sürülmesi 354 Ayak Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) : aIhlamur ağacına ayak şeklini veriniz b Ayağı kırmızı renk ile boyayınız(Bkz Şekil 15) c Vernik sürünüz Ş ekil 15 : Ayağın kırmızı renk ile boyanması 355 Kolları Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) : a Kolu elin bilek kısmındaki boşluğuna yerleştiriniz( BkzŞekil 16) b Kolun dirsek kısmıyla elin bilekten uzanan yerine vida ile birleştiriniz (Not: Eklem yerlerinin rahatlıkla oynayabilmesi için vidalı kısmın oluk şeklinde oyulması gerekir) b Eli ten renginde boyayınız(Bkz Şekil 4b) c Ele vernik sürünüz Ş ekil 16 : Kolun el ile birleştirilmesi 356 Ayakları Bacaklarla Birleştirme (İŞLEMBASAMAKLARI) : a Bacakları ayağın bilek kısmındaki boşluğuna yerleştiriniz( Bkz Şekil 17) b Bacağın diz kapağı kısmını üst bacağa vida ile birleştiriniz (Not : Eklem yerlerinin rahatlıkla oynayabilmesi için vidalı kısmın oluk şeklinde oyulması gerekir) Ş ekil 17 Ayağın bacak ile birleştirilmesi 357 Gövdeyi Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI) : a Ihlamur ağacına şekil vererek gövdeyi oluşturunuz ( Bkz Şekil 18) b Gövdenin üst kısmına başı takmak için bir adet alt kısmına bacakları yerleştirmek üzere iki adet delik açınız Şekil 18: Gövde olacak parça mengenede sıkıştırılarak şekil verilir 358 Kıyafeti Hazırlama (İŞLEMBASAMAKLARI) : a Kıyafet patronlarını alınız b Patronları kumaşa çizip, kesiniz c Kestiğiniz elbise parçalarını dikerek birleştiriniz d Elbiseyi kuklaya giydiriniz 359 İpli Kuklada Kumandayı Hazırlama (İŞLEM BASAMAKLARI): a Bir adet yaklaşık 12cm uzunluğunda 25cmeninde silindir tahta parçası bir adet de daha kısa olan tahta parçalarını alınız b Uzun parçanın üst kısmına yakın yerini oluk biçiminde oyunuz c Kısa olan parçayı oyulan kısma artı biçim oluşturacak şekilde yatay olarak yerleştiriniz ( Bkz Şekil 19) Ş ekil 19 : İpli kuklanın kumandası Şekil 20: Kuklanın kumandasına iplerin bağlanıp kuklaya geçirilmesi Ş ekil 21 : İpli Ahşap Kukla İbiş 3510 Kuklaya Kumandayı Geçirme (İŞLEM BASAMAKLARI) : a Artı şeklinde hazırlanmış ahşap kumandanın dört bir köşesinde çizgi biçiminde oluşturulan oluklardan ipleri bağlayıp, düğümleyiniz b İplerin diğer uçlarını kuklanın iki baş parmağına, başındaki çiviye ve sırtında yer alan çiviye geçirerek bağlayınız ( Bkz Şekil 20) __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır