Bale Tarihi-Bale Müziği-Koreograf-Rus Balesi-Türkiye’de Bale

**Şengül Şirin** · 06-06-2009

Bale, birir öyküyü, tiyatro oyunlarındaki gibi sözlerle değil, müzik eşliğinde, dans ve hareketlerle anlatan bir sahne sanatıdır

Balede dans ve müziğin yanı sıra, iki önemli öğe daha vardır: Şiir ya da tiyatro ve sahne tasarımı

Balede en önemli öğe danstır

Bale dansçıları öyküyü sözsüz olarak anlatmak zorunda olduklarından, oyunculuk yeteneklerinin olması gerekir

Hareketlerinin güzelliğiyle izleyicileri etkilemek ve dans sırasında duyumsadıklarını aktarabilmek gibi başlıca iki temel kaygıları vardır

Bunu duygu ve davranışları anlatmakta kullanılan kalıplaşmış hareketlerle (mim) ya da sessiz filmlerdeki gibi, hiçbir kurala bağlanmaksızın, serbest hareketlerle gerçekleştirirler (bak

MİM SANATI)

Serbest anlatım biçimi çağdaş balede daha çok kullanılır

Mim, Les Sylphides, Giselle, Coppelia, Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel ve Fındıkkıran gibi klasik balelerde kullanılan bir tekniktir

Bu balelerde öykü mimikler aracılığıyla anlatılırken, dans kesintiye uğrar; oysa çağdaş balede dans ve mim iç içe ve süreklidir

Bale Müziği

Müziğin balede iki türlü işlevi vardır: Bunlardan birincisi, Afrikalılar'in el çırparak, ayak vurarak ve tamtam çalarak danslarının ritmini oluşturması gibi, balede ritmi sağlamak; ikincisi ise, öyküye uygun ortam yaratmak ya da başka bir deyişle, sahneyi kurmaktır

Bu ikincisini biraz açalım: Bir müzik parçasını dinlerken, özellikle de bu "programlı", yani belli bir düşünceyi ya da öyküyü anlatmak için yazılmış bir müzikse, gözümüzün önünde bir dizi resim canlanır

Örneğin, Rossini'nin Giy om Te/'indeki fırtınayı,

Mendelssohn'un Fingal Mağarasında dalgaların kıyıya vuruşunu, aynı bestecinin yapıtlarından Bir Yaz Gecesi Rüyasında perilerin kanat çırpışını görür gibi oluruz

Müzik öyküyü kavramamıza ve bestecinin duyulmadıklarını iletebilmesine aracı olur

Bu "sahne kurucu müzik", sözcüklerin yerine geçerek izleyiciye Öyküyü anlattığından bale için son derece önemlidir

Belirli bir bale için özel olarak bestelenmiş müzikle daha başarılı

sonuçlar elde edilir

Sözgelimi, Çaykovski'nin Kuğu Gölü ve (/yuvan Güzel, Stravinski'nin Ateşkuşu ve Petruş-ka, Sir Arthur Bliss'in Şahmat adlı yapıtları bu türden bestelerdir

Bunun yanı sıra Schu-mann'ın Karnaval müziği ya da Chopin'in Les Sylphides'i dans için bestelenmemiş olmakla birlikte baleye çok uygundur

Bir müzik yapıtını baleye uyarlamak bilgi ve beceri gerektirir

06-06-2009	#1
Şengül Şirin	Bale Tarihi-Bale Müziği-Koreograf-Rus Balesi-Türkiye’de Bale Bale, birir öyküyü, tiyatro oyunlarındaki gibi sözlerle değil, müzik eşliğinde, dans ve hareketlerle anlatan bir sahne sanatıdır Balede dans ve müziğin yanı sıra, iki önemli öğe daha vardır: Şiir ya da tiyatro ve sahne tasarımı Balede en önemli öğe danstır Bale dansçıları öyküyü sözsüz olarak anlatmak zorunda olduklarından, oyunculuk yeteneklerinin olması gerekir Hareketlerinin güzelliğiyle izleyicileri etkilemek ve dans sırasında duyumsadıklarını aktarabilmek gibi başlıca iki temel kaygıları vardır Bunu duygu ve davranışları anlatmakta kullanılan kalıplaşmış hareketlerle (mim) ya da sessiz filmlerdeki gibi, hiçbir kurala bağlanmaksızın, serbest hareketlerle gerçekleştirirler (bak MİM SANATI) Serbest anlatım biçimi çağdaş balede daha çok kullanılır Mim, Les Sylphides, Giselle, Coppelia, Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel ve Fındıkkıran gibi klasik balelerde kullanılan bir tekniktir Bu balelerde öykü mimikler aracılığıyla anlatılırken, dans kesintiye uğrar; oysa çağdaş balede dans ve mim iç içe ve süreklidir Bale Müziği Müziğin balede iki türlü işlevi vardır: Bunlardan birincisi, Afrikalılar'in el çırparak, ayak vurarak ve tamtam çalarak danslarının ritmini oluşturması gibi, balede ritmi sağlamak; ikincisi ise, öyküye uygun ortam yaratmak ya da başka bir deyişle, sahneyi kurmaktır Bu ikincisini biraz açalım: Bir müzik parçasını dinlerken, özellikle de bu "programlı", yani belli bir düşünceyi ya da öyküyü anlatmak için yazılmış bir müzikse, gözümüzün önünde bir dizi resim canlanır Örneğin, Rossini'nin Giy om Te/'indeki fırtınayı, Mendelssohn'un Fingal Mağarasında dalgaların kıyıya vuruşunu, aynı bestecinin yapıtlarından Bir Yaz Gecesi Rüyasında perilerin kanat çırpışını görür gibi oluruz Müzik öyküyü kavramamıza ve bestecinin duyulmadıklarını iletebilmesine aracı olur Bu "sahne kurucu müzik", sözcüklerin yerine geçerek izleyiciye Öyküyü anlattığından bale için son derece önemlidir Belirli bir bale için özel olarak bestelenmiş müzikle daha başarılı sonuçlar elde edilir Sözgelimi, Çaykovski'nin Kuğu Gölü ve (/yuvan Güzel, Stravinski'nin Ateşkuşu ve Petruş-ka, Sir Arthur Bliss'in Şahmat adlı yapıtları bu türden bestelerdir Bunun yanı sıra Schu-mann'ın Karnaval müziği ya da Chopin'in Les Sylphides'i dans için bestelenmemiş olmakla birlikte baleye çok uygundur Bir müzik yapıtını baleye uyarlamak bilgi ve beceri gerektirir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır