Polenlerden Tohuma Doğru

POLENLERDEN TOHUMA DOĞRU


Rüzgara yelken açan Polenler
Yeryüzündeki pek çok bitki, türünün devamını polenlerini rüzgar vasıtasıyla dağıtarak sağlar Birçok açık tohumlu bitki, çam ağaçları, palmiye ve benzeri ağaçlar ve ayrıca çiçek veren tüm tohumlu bitkiler ile çimensi otların tamamı rüzgarlarla döllenir Rüzgar, çiçek tozlarını bitkilerden alıp, aynı türden diğer bitkilere taşıyarak döllenmeyi



gerçekleştirirRüzgarla döllenme işleminde, halen bilimadamlarının açıklama getirmekte zorlandıkları pek çok nokta ve cevap bekleyen pek çok soru vardır Örneğin rüzgarla taşınan binlerce polen çeşidinden her biri, kendi türüne ait olan bitkinin çiçeğini nasıl tanımaktadır? Bitkiden fırlatılan polenler hiçbir yere takılmadan nasıl olup da bu bitkinin dişilik organlarına ulaşırlar?



Döllenme ihtimali oldukça düşük olmasına rağmen nasıl olup da binlerce bitki, üstelik de milyonlarca yıldır bu yolla döllenmektedir?İşte bu soruların cevabını verebilmek için yola çıkan Cornell Üniversitesi’nden Karl J Niklas ve ekibi rüzgarla döllenen bitkileri incelemeye almışlardır Buldukları sonuçlar son derece şaşırtıcı olmuştur Niklas ve ekibi rüzgarla döllenen bitkilerin havadan bol miktarda polen yakalayabilmelerini sağlayan, aerodinamik çiçek yapılarının olduğunu keşfetmişlerdirBitkilerdeki bu aerodinamik yapı nedir? Nasıl bir etkisi vardır?
Bu soruların cevaplarını verebilmek için öncelikle aerodinamik yapı” tanımının açıklanması gerekir Havada hareket eden cisimlere hava akımlarından kaynaklanan bazı kuvvetler etki eder Aerodinamik kuvvetler olarak adlandırılan bu kuvvetler sayesinde, hareket etmeyi başarabilen cisimler de “aerodinamik yapıya sahip cisimler” olarak adlandırılırlar Rüzgarla polenleşme sistemini kullanan bazı bitkiler işte bu aerodinamik yapıyı çok etkili bir biçimde kullanırlar Bu konudaki en güzel örnek çam kozalaklarının yapısında görülür


Bitkiler her üreme dönemlerinde havaya milyonlarca polen bırakırlar Polenlerin sayıca bu kadar çok olmasının nedeni, herhangi bir etki ile oluşacak tehlikelere karşı bitkinin üremesinin garanti
altına alınmasıdır



Aerodinamik kozalaklar





Karl Niklas ve ekibinin rüzgarla polenleşmeyi incelemelerine sebep olan sorulardan belki de en önemlisi, “nasıl olup da havada bu kadar çok çeşitte polen dolaşırken, bir bitki çeşidinin polenleri başka bir bitki türü tarafından tutulmamakta ve sadece kendi türünden diğer bitkilere ulaştırılmaktadır” sorusu olmuştur İşte bu soru, bilimadamlarını rüzgarla döllenen bitkileri, özellikle de kozalakları incelemeye yöneltmiştir



Oldukça uzun olan yaşam süreleri ve yüksek boylarıyla tanınan kozalaklı ağaçlarda, kozalaklar erkek ve dişi yapıları oluştururlar Erkek ve dişi kozalaklar aynı ağaçta olduğu gibi farklı ağaçlarda da olabilirler Kozalaklarda, polenleri taşıyan hava akımını kendilerine çekecek özel tasarlanmış kanallar vardırPolenler, oluşan bu kanallar sayesinde üreme alanlarına kolaylıkla gelirler



Kozalaklı ağaçlar diğer bitki türleri arasında en ilginç üreme sistemine sahip olanlardan bir tanesidir Yandaki resimde bir kozalağın döllenme aşamaları görülmektedir
Resmi ayrıntılı görmek için üzerine tıklayınız


Dişi kozalaklar, erkek kozalaklara göre daha büyüktürler ve tek olarak büyürler Dişi kozalakların merkez eksenleri etrafında çok fazla miktarda yaprak benzeri yapılar olan “sporofil”ler vardır Bunlar, balık puluna benzeyen kabuk şeklinde yapılardır Sporofillerin iç yüzeylerinde iki adet ovül (yumurtanın oluşturulduğu kısım) bulunur Kozalaklar polenleşmeye hazır olduğunda bu kabuklar iki yana açılır Böylece erkek kozalaktan gelen polenlerin içeri girmesine olanak sağlanmış olur

__________________